s geo

Front

34.⁠ ⁠Қазақстанға тән негізгі экологиялық қауіптер қандай?

Back

• Атмосфераның ластануы (өндіріс, көлік, ЖЭО шығарындылары).

• Су ресурстарының азаюы және ластануы (Арал, Балқаш мәселесі).

• Топырақтың тозуы, тұздануы, шөлейттену.

• Радиоактивті ластану (Семей полигоны).

• Қалдықтардың көбейуі, полигондардың толуы.

• Климаттың жылынуы және құрғақшылық.

Front

35.⁠ ⁠Ауаның, судың, топырақтың ластануы адам денсаулығына қалай әсер етеді?

Back

• Ауа: тыныс алу аурулары, аллергия, астма, рак ауруларының қаупі.

• Су: ішек инфекциялары, улану, бауыр-бүйрек аурулары.

• Топырақ: ауыр металдар арқылы азықпен улану, онкологиялық және созылмалы аурулардың өсуі.

Front

36.⁠ ⁠Табиғи қауіптердің түсінігі және классификациясы

Back

Табиғи қауіптер – адамның қатысуынсыз табиғи процестерден пайда болатын қауіпті құбылыстар.

Классификациясы:

1. Геологиялық: жер сілкінісі, опырмалар, жанартау атқылауы.

2. Гидрометеорологиялық: дауыл, боран, су тасқыны, құрғақшылық, дауылды жел.

3. Климаттық: аптап ыстық, қатты аяз, көктайғақ.

4. Биологиялық: жұқпалы аурулар, зиянкестер, эпидемиялар.

5. Өрт қауіптері: орман өрті, дала өрті.

Front

37.⁠ ⁠Қазақстандағы табиғи қауіптер

Back

• Жер сілкінісі (Алматы, Талдықорған, Алтай аймағы).

• Су тасқыны (Солтүстік, Шығыс, Орталық аймақтар).

• Қар көшкіні (Тянь-Шань, Жоңғар Алатауы).

• Құрғақшылық және аптап ыстық (Оңтүстік, Батыс).

• Дауыл, боран, құмды дауыл (Ақмола, Қостанай, Маңғыстау).

• Орман және дала өрттері (Шығыс, Солтүстік Қазақстан).

• Эпидемиялық қауіптер (кене, түрлі жұқпалар).

Front

38.⁠ ⁠Табиғи қауіптер дегеніміз не және олар қалай жіктеледі?

Back

Табиғи қауіптер – табиғаттағы стихиялық процестерден пайда болатын қауіпті жағдайлар.

Жіктелуі: геологиялық, гидрологиялық, метеорологиялық, климаттық, биологиялық, өрттік.

Front

39.⁠ ⁠Қазақстанға қандай табиғи қауіптер көбірек тән?

Back

• Жер сілкінісі.

• Қар көшкіні.

• Су тасқыны.

• Құрғақшылық, аптап.

• Дауыл, боран.

• Орман-дала өрттері.

• Құм дауылы (Маңғыстау).

Front

40.⁠ ⁠Жер сілкінісі мен су тасқыны кезіндегі негізгі мінез-құлық ережелері қандай?

Back

Жер сілкінісі кезінде:

• Ғимараттан шықпай, берік орынға тығылу (үстел, қабырға қуысы).

• Терезеден, лифттен аулақ болу.

• Діріл тоқтаған соң далаға шығу.

• Электр, газ, суды өшіру.

Су тасқыны кезінде:

• Жоғары жерге немесе жоғарғы қабатқа көтерілу.

• Құжат, телефон, су, дәрі-дәрмек алып шығу.

• Электр желісінен алыс болу.

• Қауіпті аймақтан эвакуация нұсқауын орындау.

Front

41.⁠ ⁠Халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде мемлекеттік қызметтер қандай рөл атқарады?

Back

• Төтенше жағдайлардың алдын алу және мониторинг жүргізу.

• Халыққа ескерту, ақпарат тарату.

• Құтқару және эвакуация жұмыстарын атқару.

• Медициналық көмек көрсету.

• Инженерлік, техникалық қорғаныс шараларын ұйымдастыру.

• Қауіпті аймақтарды бақылау және қалпына келтіру.

Front

42.⁠ ⁠Техногендік қауіптер туралы түсінік

Back

Техногендік қауіптер – адамның өндірістік, технологиялық, инженерлік қызметінен туындайтын қауіптер. Мысалы: жарылыс, өрт, химиялық және радиациялық ластану, өндірістік апаттар.

Front

43.⁠ ⁠Техногендік қауіптердің негізгі түрлері

Back

• Химиялық апаттар.

• Радиациялық авариялар.

• Өрт және жарылыс.

• Көлік апаттары.

• Энергетикалық жүйе авариялары.

• Гидротехникалық құрылыстардың бұзылуы.

• Өндірістік жарақатқа әкелетін авариялар.