Тарихи үдерістер мен археология

Front

Тарихи үдерістерді кезеңдерге бөлу.

Back

Тарихи үдерістерді кезеңдерге бөлу – адамзат қоғамының дамуын уақыт бойынша жүйелеу тәсілі. Қазақстан тарихында және жалпы әлем тарихында негізгі кезеңдерге тас дәуірі (палеолит, мезолит, неолит), энеолит, қола дәуірі, ерте темір дәуірі, орта ғасырлар, жаңа заман және қазіргі заман жатады. Бұл кезеңдер еңбек құралдарының өзгеруімен, шаруашылық түрлерінің дамуымен, қоғамдық қатынастардың күрделенуімен және мәдени жетістіктерімен ерекшеленеді.

Front

Қазақстан территориясында тас дәуірінің археологиялық ескерткіштерінің ашылуы.

Back

Қазақстан аумағында тас дәуірінің археологиялық ескерткіштері ХХ ғасырдан бастап жүйелі түрде зерттелді. Қаратау жотасындағы Бөріқазған, Шабақты, Орталық Қазақстандағы Батпақ, Шығыс Қазақстандағы Семізбұғы сияқты тұрақтар алғашқы адамдардың бұл өңірде өте ерте кезеңнен өмір сүргенін дәлелдейді. Бұл ескерткіштерден табылған тас құралдар, қырғыштар мен найза ұштары аңшылық пен терімшіліктің негізгі кәсіп болғанын көрсетеді.

Front

Ежелгі адамның шаруашылығы мен тұрмысы. Тарихқа дейінгі кезеңдегі адамның мәдениеті.

Back

Ежелгі адамдардың басты шаруашылық түрлері аңшылық, терімшілік және балық аулау болды. Олар үңгірлерде немесе жеңіл баспаналарда тұрды, отты пайдаланды. Тарихқа дейінгі кезеңдегі мәдениет тас құралдарын жасаумен, жартас суреттерімен, алғашқы діни наным-сенімдердің қалыптасуымен сипатталады.

Front

Ұлы Дала аумағындағы энеолит және қола дәуірі. Ежелгі металл өңдеу техникасы.

Back

Энеолит дәуірінде адамдар мыс құралдарын қолдана бастады, ал қола дәуірінде мыс пен қалайыны қорытып қола алу кең тарады. Қазақстан аумағында Андрон мәдениеті қалыптасты. Металл өңдеу құю, соғу және қалыпқа салу әдістері арқылы жүргізілді, бұл шаруашылық пен әскери істің дамуына ықпал етті.

Front

Мал шаруашылығы негізінде өндіруші шаруашылықтың қалыптасуы. Ботай мәдениеті.

Back

Өндіруші шаруашылықтың негізі мал өсіру мен егіншілік болды. Солтүстік Қазақстандағы Ботай мәдениеті (б.з.б. 3700–3100 жж.) жылқыны алғаш қолға үйретуімен ерекше орын алады. Бұл мәдениет көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуына негіз қалады.

Front

Көшпеліліктің қалыптасуының алғышарттары.

Back

Көшпеліліктің қалыптасуына табиғи-географиялық жағдайлар, кең дала аймақтары және мал шаруашылығының тиімділігі әсер етті. Әлеуметтік жағынан тайпалық бірлестіктер күшейіп, мәдени тұрғыда жылжымалы өмір салты, маусымдық көшу жүйесі қалыптасты.

Front

Ерте темір дәуіріндегі археологиялық мәдениеттер. Тасмола мәдениеті.

Back

Ерте темір дәуірінде Қазақстан аумағында сақ мәдениеттері кең тарады. Тасмола мәдениеті б.з.б. VII–III ғасырларда Орталық Қазақстанда өмір сүрді.

Front

Тасмола мәдениеті

Back

Ерте темір дәуірінде Қазақстан аумағында сақ мәдениеттері кең тарады. Тасмола мәдениеті б.з.б. VII–III ғасырларда Орталық Қазақстанда өмір сүрді. Оның басты ерекшелігі – «мұртты обалар», темір қару-жарақтар және әшекей бұйымдар.

Front

Ерте темір дәуірі тайпаларының этносаяси және әлеуметтік тарихы

Back

Сақтар, массагеттер және сарматтар ерте темір дәуіріндегі ірі тайпалық бірлестіктер болды. Олар әскери демократияға негізделген қоғам құрды, көшпелі мал шаруашылығымен айналысты және көрші мемлекеттермен саяси байланыс орнатты.

Front

Ғұн тайпаларының шығу тегі және ғұн империясының саяси тарихы

Back

Ғұндар – Орталық Азияда қалыптасқан көшпелі тайпалар одағы. Б.з.б. 209 жылы Мөде қаған Ғұн империясының негізін қалады. Ғұндар Еуразиядағы ұлы қоныс аудару үдерісіне ықпал етіп, көптеген халықтардың этникалық қалыптасуына әсер етті.