Kennisbasis Domein D E F

D1

Lees het artikel in de afbeelding.

McGraw heeft geconstateerd dat de oude zaden andere genen bezitten dan nauw verwante soorten die nu leven.

Enkele factoren die een rol spelen in ecosystemen, zijn:

1 mutaties,

2 concurrentie,

3 veranderingen van abiotische factoren.

Welke van deze factoren kunnen hebben bijgedragen tot het ontstaan van een verschil in genensamenstelling tussen de "levende fossielen" en de tegenwoordige planten?

• alleen factor 1 en 2

• alleen factor 2 en 3

• alleen factor 1 en 3

• factor 1, 2 en 3

D1

Er is een populatie dieren waarvan het aantal in elke generatie gelijk blijft. In deze populatie treedt een erfelijke verandering op, waardoor een bepaald dominant allel ontstaat. Dit dominante allel heeft tot gevolg dat de drager ervan gemiddeld 1 % meer nakomelingen krijgt dan een individu dat dit allel niet heeft. Dit allel komt aanvankelijk voor bij 0,1 % van de individuen. De grafieken in bron 1 geven weer hoeveel procent van de populatie dit allel bezit na een aantal generaties.

Hoe noemt men het proces waarbij individuen met het beschreven dominante allel een steeds groter percentage van de populatie gaan uitmaken?

• natuurlijke selectie

• modificatie

• mutatie

• successie

D1

Twee uitspraken over het ontstaan van nieuwe soorten:

Uitspraak 1: Er is sprake van twee nieuwe soorten als twee groepen organismen niet meer in staat zijn onderling voort te planten

Uitspraak 2: Bij het ontstaan van nieuwe soorten is het belangrijk dat een groep organismen geisoleerd raakt van een andere groep soortgenoten

• Alleen uitspraak 1 is juist

• Alleen uitspraak 2 is juist

• Beide uitspraken zijn juist

• Beide uitspraken zijn onjuist

D1

Een groot aantal individuen van een bepaalde insectensoort heeft zich vanaf het jaar 1800 verspreid over vier eilanden (zie afbeelding 8). Tussen de eilanden vindt geen uitwisseling plaats van individuen.

Van de eilanden is het volgende bekend

– De eilanden 1, 2, 3 en 4 liggen op dezelfde afstand van de kust.

– De eilanden 1, 3 en 4 zijn wat betreft begroeiing en weersomstandigheden vergelijkbaar met het vasteland.

– Eiland 2 is rotsig en kaal, terwijl de eilanden 1, 3 en 4 begroeid zijn.

– Bij de pijlen staan de jaartallen waarop de insecten zich hebben gevestigd op dat eiland.

Op welk eiland zijn de verschillen in genotypen het grootst tussen de individuen van de nieuwe en van de oorspronkelijke insectenpopulaties?

• eiland 1

• eiland 2

• eiland 3

• eiland 4

D2

Darwin gebruikte bij het opstellen van zijn evolutietheorie het begrip 'survival of the fittest'. Deze uitdrukking wordt meestal vertaald met 'het overleven van de sterksten'.

Welke van de onderstaande individuen worden in deze uitdrukking bedoeld met 'de sterksten'?

• De individuen bij wie de verhouding oppervlakte/inhoud het grootst is.

• De individuen die de meeste kracht kunnen leveren.

• De individuen die de meeste nakomelingen krijgen.

• De individuen die het langste leven.

• De individuen van de soorten die boven in de voedselpiramide staan.

D2

Als een populatie te klein wordt, neemt de overlevingskans van de populatie sterker af dan op grond van het probleem van paarvorming mag worden verwacht.

Waardoor neemt de kans op overleven af als de populatie kleiner wordt?

• een kleine populatie heeft een kleine genetische variatie

• een kleine populatie heeft meer emigratie dan immigratie

• een kleine populatie is een eenvoudige prooi voor roofdieren

• een kleine populatie wordt makkelijk weggeconcurreerd

D2

In een bepaalde populatie komen ongeveer evenveel slakken met lichtgekleurde huisjes voor als slakken met donkergekleurde huisjes. De kleur van de huisjes is erfelijk bepaald. Door een verandering in de omgeving wordt de ondergrond waarop ze leven donkerder. Vogels eten daardoor slakken met lichte huisjes eerder op dan die met donkere. Na een paar generaties blijken er in die populatie bijna geen slakken met lichte huisjes meer te zijn.

Is er in deze populatie sprake van selectie?

• nee

• ja, van natuurlijke selectie

• ja, van kunstmatige selectie

D2

In de afbeelding is de evolutie van het geslacht Equus (paard) weergegeven Het oudst bekende paard dat beschreven is, is altijd ingedeeld bij de onevenhoevigen. In het Tertiair had het paard Eohippus aan de voorste ledematen vier en aan de achterbenen drie tenen, nu hebben de paarden nog slechts één teen, aan zowel voor- als achterbenen.

Over deze ontwikkeling worden twee beweringen gedaan:

I De vegetatie veranderde. Om zich snel te kunnen verplaatsen moesten de paarden hun tenen dicht bij elkaar houden. Daardoor vergroeiden deze tenen tot één teen. Omdat dit voordeel had, werden hun nakomelingen met één teen geboren.

II De vegetatie veranderde. Hierdoor kregen mutanten met minder tenen een grotere kans om zich in deze veranderde vegetatie te handhaven. Deze mutanten konden een grotere snelheid ontwikkelen en daardoor succesvol vluchten voor hun vijanden. Uiteindelijk heeft dit geleid tot paarden met slechts één teen.

Welk of welke van de bovengenoemde beweringen is of zijn volgens de evolutie theorie van Darwin juist?

• bewering I en II zijn beide juist

• alleen bewering I is juist

• alleen bewerking II is juist

• bewerking I en II zijn beide onjuist

D3

In de afbeelding is een evolutionaire stamboom te zien van zowel een aantal uitgestorven als van nu nog levende katachtigen.

Welke nu nog levende katachtige is volgens deze stamboom het meest verwant aan de Poema?

• de Cheeta

• de Europese Lynx

• de Huiskat

• de Jaguar

D3

In de afbeelding wordt de ontwikkeling van varkensachtige weergegeven volgens de evolutietheorie.

Hoeveel soorten varkensachtigen waren er aan het eind van het oligoceen?

• 3

• 5

• 7

• 9