tembung-tembung kang uwis ora padha tegese sakawit lan nuwuhake teges anyar diarani...

• entar

• pepindhan

• bebasan

• wangsalan

• paribasan

tembung kang karakit saka rong tembung sing tegese meh padha lan bisa nuwuhake makna kang luwih teges diarani...

• kawi

• purwakanthi

• seroja

• saloka

• pepindhan

jinising basa rinengga kang titikane utawa ciri-cirine nganggo tembung kaya,lir, kadya, lan liya-liyane kang ngemu teges kaya diarani...

• purwakanthi

• bebasan

• saloka

• pepindhan

• paribasan

tembung-tembung ing ngisor iki kang ora klebu tembung kawi yaiku...

• sasana

• taksaka

• tyas

• kayun

• banyu

bab kang wigati kanggo ndemonstrasekake teks basa rinengga kajaba...

• swarane gunem namung bisa dirasakake dhewe

• nglarasake karo gendhing pangiring utawa titen gendhing

• napas katata

• cetha pocapane

• swarane sareh lan ora kesusu

ukara ing ngisor iki kang kalebu basa rinengga yaiku...

• Kowe iki nek mangan kok kemlothek sajake kesusu tenan.

• Nalika wis bali tekan omah aja lali gek ndang ngasuh.

• Padha karo kowe nek babagan tresna, aku ya mung melu-melu wae.

• Pancen tenan nek bisa dadi patuladhan wong saben dinane tansah sinau.

• Sadar nek wis telat, ing dalan Budi mlayu-mlayu kaya kidang diuber singa.

ukara ing ngisor iki kang ngemot tembung entar yaiku...

• sapa sing salah kudu ngalah

• polatane katon sumringah amarga nembe entuk beasiswa saka sekolah

• sikile bocah kuwi dawa sisih, cacat mulai cilik

• saiki lagi mangsa udan, kamangka dalane lunyu tenan mula sing ngati-ati

• bapak nek kerja nganti adus kringet, kemlucur tenan

saka ukara ing ngisor iki kang klebu jinis purwakanthi guru swara yaiku...

• ngrukti bumi nastiti murih lestari

• ing ngarsa sung tuladha, ing madya mangun karsa

• runtang-runtung rerentengan

• kinasihan kadya mimi lan mintuna

• rinengga ing busana kang edi endah

sih kinasihan kaya angganing mimi lan amintuna.

tembung kang digaris isore kuwi klebu basa rinengga jinis...

• purwakanthi

• saloka

• entar

• seroja

• paribasan

tuladhane tembung saroja yaiku...

• dawa tangane, adus kringet

• putih memplak, ayem tentrem

• gagah prakosa, gedhe endhase

• dhuwure kaya otak-otak mega

• colong jupuk, tipis lambene