De Eerste Wereldoorlog brak uit naar aanleiding van een moordaanslag in Sarajevo. Maar lang daarvoor groeiden er al tegenstellingen waarbij steeds meer landen werden betrokken.

Wat was een dieperliggende oorzaak van de Eerste Wereldoorlog?

• De rivaliteit tussen Engeland en Rusland vanwege de dreigende communistische revolutie

• De rivaliteit tussen Engeland en Rusland vanwege het toenemende nationalisme

• De rivaliteit tussen Frankrijk en Duitsland vanwege de Franse nederlaag in 1870

• De rivaliteit tussen Frankrijk en Duitsland vanwege het verlies van Elzas-Lotharingen waarvoor Duitsland wraak zocht

De Eerste Wereldoorlog verliep dramatisch voor Rusland. Er braken rellen uit die uitliepen op de Russische Revolutie.

Welke invloed had de Russische Revolutie op het verloop van de Eerste Wereldoorlog?

• Dankzij de Russische Revolutie kon Duitsland meer legereenheden inzetten in Frankrijk.

• Dankzij de Russische Revolutie kregen de Geallieerden er een sterke bondgenoot bij.

• Door de Russische Revolutie kreeg Duitsland er een sterke bondgenoot bij.

• Door de Russische Revolutie werd er een wapenstilstand afgekondigd in de Eerste Wereldoorlog

Overwinnaars en overwonnenen sloten in 1919 vrede in Versailles. Maar de afspraken van Versailles zorgden voor nieuwe problemen met Duitsland.

Waardoor werd de Vrede van Versailles mede oorzaak van de volgende wereldoorlog?

• Deze vrede maakte de democratische landen machteloos tegenover Duitsland dat de oorlog wilde voortzetten

• Deze vrede maakte geen einde aan de discriminatie van onderdrukte bevolkingsgroepen in Duitsland

• Deze vrede zorgde ervoor dat Duitsland weer rijk en machtig kon worden zodat het opnieuw een oorlog kon beginnen

• Deze vrede zorgde voor armoede en wraakgevoelens in Duitsland, dat een oorlog als enige uitweg van de problemen werd gezien.

Bekijk de afbeelding.

Vertaling tekst: Tegen Papen (=katholieken), Hitler en Tälmann (=communistisch politicus)

Tijdens het Interbellum werden de tegenstellingen tussen politieke partijen in Duitsland steeds groter.

Welke Duitsers voelden zich aangetrokken door de boodschap van dit verkiezingsaffiche?

• Extreem rechts die een einde wilde maken aan de Weimar Republiek

• Extreem Links die een einde wilde maken aan de opmars van Hitlers NSDAP

• Gematigde socialisten die de straatgevechten en staatsgrepen van de communisten en nationaalsocialisten zat waren.

• Confessionele partijen die wilde opkomen voor de rechten van de keizer.

De NSDAP van Hitler behaalde in 1932 een grote verkiezingsoverwinning. Wat was een oorzaak voor de grote aanhang van de NSDAP?

• De economische wereldcrisis

• De Russische burgeroorlog

• De straatgevechten die de SA won tegen de communisten

• De mogelijkheid om meer aanzien te krijgen bij de SS

De NSDAP gaf de Joden de schuld van alle narigheid in Duitsland en de wereld.

Welke 'eindoplossing' bedacht de nazi-regering in 1941 voor het zogenaamde 'Joodse vraagstuk?'

• Het discrimineren en apart zetten van Joden in ghetto's in de steden

• Het verbannen van alle Europese Joden naar gebieden buiten Europa

• Het gelijkschakelen van de Duitse samenleving tegen Joden.

• Het uitroeien van alle Europese Joden in vernietigingskampen

Bekijk de afbeelding

Tijdens de bezetting van Nederland maakte het Duitse bestuur veel propaganda. De poster is daarvan een voorbeeld.

Welk doel had de bezetter met deze poster?

• De Nederlanders ervan overtuigen dat ze het beste met de bezetters konden samenwerken als een broedervolk

• De Nederlanders ervan overtuigen dat de Duitsers hen bevrijden van de Geallieerden

• De Nederlanders ervan overtuigen dat Duitsland het sterkste land van Europa was

• De Nederlanders ervan overtuigen dat het zinloos was om zicht te verzetten tegen de Duitse bezetting.

Na D-Day hoopten de Nederlanders op een snelle bevrijding. Het liep anders - voor veel mensen moest het ergste nog komen.

Waardoor was het laatste oorlogsjaar zwaarder dan de voorgaande oorlogsjaren?

• De Duitsers begonnen toen met het deporteren van krijgsgevangenen naar Auschwitz.

• De spoorwegstaking in het zuiden van Nederland maakte de agressie van de Duitse soldaten groter.

• Het kopgeld werd verhoogd zodat meer Jodenjagers actief naar onderduikers zochten, zoals Anne Frank.

• De voedseltransporten naar het westen van Nederland werden stilgelegd waardoor er grote hongersnood ontstond.

Communisme en nationaal-socialisme stonden op veel punten lijnrecht tegenover elkaar. Maar er waren ook overeenkomsten.

Welke overeenkomsten waren er tussen deze ideologieën?

• Beide geloofden in de superioriteit van het blanke ras en in een gewelddadige revolutie

• Beide geloofden in gelijkheid en een totalitaire regering

• Beide maakten gebruik van geweld en persoonsverheerlijking van de leider

• Beide waren nationalistisch en propaganda was essentieel voor hun macht.

Uit de herinnering van een leider:

"Ik had een ellendige jeugd. Ik studeerde voor priester, maar kwam toen in aanraking met de partij. Door hard en bruut optreden wist ik leider te worden van mijn land. De mensen verheerlijkten mij als een vader van het vaderland, ondanks het feit dat ik honderdduizenden naar werkkampen liet verbannen, als dwangarbeiders liet werken of gewoon liet vermoorden. Zij zagen mij als de sterke leider die ervoor zorgde dat ons land als overwinnaar uit de Tweede Wereldoorlog kwam."

Van wie is deze herinnering?

• Hitler

• Churchill

• Stalin

• Lenin