12.Sınıf Felsefe 1. ve 2. Ünite Karma

Thales; evrenin ana maddesini, ilk nedenini aramış, doğadaki her şeyin temelinde suyun olduğunu iddia etmiştir. Thales’ten sonra Anaksimandros, arkhe olarak sonlu bir varlık olan suyun sonsuz sayıda varlığın oluşumunu açıklamada yetersiz olduğunu söyleyerek arkheyi sonsuz olan “apeiron” kavramı ile açıklamıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi “apeiron” un bir özelliği olamaz?

• Nicelik olarak sınırsızdır.

• Duyusal, somut bir varlıktır.

• Sonsuzluk niteliği vardır.

• Bütün varlıkların temelidir.

• Nitelik olarak belirsizdir.

Platon’un “Devlet” adlı eserindeki görüşleri dikkate alındığında devleti yönetenlerin bilgili, akıllı ve adil olması gerekir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu düşüncenin gerçekleşmesinin koşuludur?

• Topluluğun erke itaat etmesi

• Yöneticilerin filozof olması

• Yurttaşların eğitimden geçmesi

• İnsanın toplumsal yaşama uyumu

• İnsanların seçkin bir zümre tarafından yönetilmesi

Skolastik dönemde Aristo mantığı önem kazanmıştır. Bu dönemde inanç konuları herkes tarafından anlaşılır ve kavranılır kılınmaya çalışılırken şüphecilik kesinlikle reddedilmiştir. Kilise ve din âlimleri ön planda yer almıştır.

Bu parçaya dayanarak Skolastik felsefe için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

• Mantık, felsefenin kılavuzu olmuştur.

• Mantık, Tanrı’nın yarattıklarını anlamak için kullanılmıştır.

• Doğru davranışın belirleyicisi felsefe olmuştur.

• Filozofların yerini din alimleri almıştır.

• Mantık, toplumsal hayatın düzenleyicisi olmuştur.

Bazı şüpheci düşünürler, duyularımızın bizi aldatabileceğinden yola çıkar. Örneğin su dolu bardağın içindeki kaşığı kırık gibi algılarız. Duyularımız bizi ara sıra aldatıyorsa, her zaman aldatıyor olabilir. Bu durumda her şeyden şüphe edilebilir.

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

• Bilgilerimizin kaynağı akıldır.

• Zeka ve iç güdü sezgiyi oluşturur.

• Bilgilerimiz sadece duyu verileri ile elde edilmez.

• Bilgi fenomenlerin içinde saklıdır.

• Algılarımız bizi yanıltıyorsa doğru bilgiye ulaşılamaz.

Felsefe yapmak dağa tırmanmak gibidir. Sadece

doruğu ele geçirmek için dağa çıkanlar, dağdan bir şey

anlayamazlar. Gerçek dağcı olanca varlığıyla dağda

yaşadığı zamanı üstün tuttuğu içindir ki dağa tırmanır.

Doruk ancak dağda yaşanan zamanın bir parçası

olarak önemlidir. Dağ, doruk değildir.

Bu parçada savunulan görüş aşağıdakilerden

hangisidir? (2004-ÖSS)

• Filozof, felsefe yapmanın her aşamasından haz

  alır.

• Felsefe yapmayı öğretir söylemeyi değil.

• Filozofun amacı gerçeğin bilgisine ulaşmaktır.

• Felsefede doruk noktası yoktur.

• Sevgi olmadan felsefe olmaz.

Birkaç yıl önceydi, bir duvara doğru yürüyordum.

Baktım hırpani biri bana doğru geliyor. “Kim bu

kılıksız, tuhaf adam?” dedim kendi kendime. Sonra bir

de baktım, duvar meğer aynaymış; kendime

bakıyormuşum. O adam birden ince, zarif, üzerinden

anlayışlılık akan biri olup çıkıverdi.

Bu parçada anlatılan durum, aşağıdakilerden

hangisine bir örnektir? (2005-ÖSS)

• Bilgilerimizin dış dünyayı ayna gibi yansıttığına

• Algıların duruma bağlı değerlendirmeler

  olduğuna

• Aklın bilgilerimizin tek kaynağı olduğuna

• Nesnel bilginin evrensel bilgi olduğuna

• Var olmanın algılanmakla eşdeğer olduğuna

Felsefe yapmanın koşullarından ilki, aklımızı

kurcalayan her soruyu dile getirme cesareti

göstermek; diğeri de herkesçe doğal kabul edilen

şeyleri tekrar göz önüne getirmek ve onlara sorun

muamelesi etmektir. Ve nihayetinde, felsefe

yapabilmek için avare olmalıdır tin. Bir hedefin

peşinde koşuyor ve istem tarafından yönlendiriliyor

olmamalı yani hiçbir şey onun dikkatini dağıtmamalı,

kendini öğrenmeye vermelidir.

Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi felsefe

yapmanın koşulları arasında yer almaz?(2008-ÖSS)

• Özgürce soru sorabilme

• Olaylara herkesten farklı bakabilme

• Sorularını cesaretle dile getirebilme

• Yönlendirmelere açık olabilme

• Saplantılardan uzak durabilme

Bilgiler yalnızca var olma mücadelesinde

kullandığımız araçlar olduğundan, doğru olmaları için

uymaları gereken nesnel gerçeklik diye bir şey yoktur

Bu parça “bilgi kuramı”nın hangi temel sorusuna

yanıt niteliğindedir?(2009-ÖSS)

• Doğru bilginin ölçütü nedir?

• Duyu bilgisine güvenilir mi?

• Akıl her şeyi bilebilir mi?

• Neyi bilebiliriz?

• Bilgi doğuştan mıdır?

Sofistlerle birlikte felsefenin yönünün değiştiğini söyleyebiliriz. Sofist filozoflar, doğa filozoflarının araştırdığı arkhe problemini felsefenin konusu olmaktan çıkarmış ve ilk defa “Doğru bilgi mümkün müdür?”

sorusunu sormaya başlamışlardır. Bilgi insandan insana değişmektedir; çünkü her insan farklı duyumlarla bilgiler elde etmektedir.

Buna göre Sofistlerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

• Sofistlerle birlikte bilgi, felsefenin konusu haline gelmiştir

• Sofistlere göre değişmez, genel geçer bir bilgi yoktur.

• Sofistler varlığın mutlak bilgisinin elde edilebileceği iddiasındadır.

• Sofistler doğa felsefesi ile ilgilenmemişlerdir.

• Sofistler epistemolojik problemlere yönelmiştir.

Din ve felsefe, tarihsel süreç içerisinde birbiriyle ilişki içinde olmuştur. Özellikle MS 2.- MS 15. yüzyılda İslamiyet ve Hristiyanlık, bazı felsefi görüşlerle karşı karşıya gelmiş olsa da başka bazı problemleri konusunda da felsefeden yararlanmıştır.

Bu parçada sözü edilen durumun sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

• Dini düşüncelerin temellendirilmesinde felsefeye ihtiyaç duyulması

• Din adamlarının aynı zamanda felsefeyle ilgilenmesi

• Din ve felsefenin varlığa yaklaşımının aynı olması

• Ortaçağ'da özellikle Avrupa'da tutuculuğun artması

• Bazı filozofların dini baskıdan kurtulma çabası