Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ, ΤΕΣΤ ΘΕΩΡΙΑΣ

"Τι πρέπει να γίνει σήμερα σε ό,τι αφορά στο γλωσσικό μάθημα; Εδώ και χρόνια, αναφερόμαστε στην κριτική σκέψη και τονίζουμε μόνο στα λόγια τη σημασία της για την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών και των πολιτών γενικά. Ανακοινώνονται κατά διαστήματα εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, χρησιμοποιούνται εντυπωσιακοί νεολογισμοί, για να δηλωθεί το νέο πνεύμα διδασκαλίας. Στην πραγματικότητα όμως δεν έχει γίνει αντιληπτό από την εκπαιδευτική κοινότητα ότι ο θάνατος των γλωσσών συνεπάγεται θάνατο του πολιτισμού, γιατί γλώσσα και πολιτισμός είναι αλληλένδετες έννοιες. Η γλώσσα είναι φορέας πολιτισμού και αυτό σημαίνει ότι γλωσσική επίγνωση δεν μπορεί να επιτευχθεί στα όρια της παραδοσιακής διδασκαλίας, η οποία έδινε έμφαση στη μορφή. Αυτό που απαιτείται, επομένως, για την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης είναι η αποτελεσματική διδασκαλία και η επαρκής μάθηση της γλώσσας".

Η ελληνική γλώσσα στην κοινωνία της παγκοσμιοποίησης. Ο ρόλος του σχολείου, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Δομή της παραγράφου αποτελεί:

• Θ.Π: Τι πρέπει να γίνει...μάθημα;

  Λ.: Εδώ και χρόνια, αναφερόμαστε...αλληλένδετες έννοιες.

  Κ: Η γλώσσα είναι φορέας...η επαρκής μάθηση της γλώσσας.

• Θ.Π: Τι πρέπει να γίνει...μάθημα;

  Λ.: Εδώ και χρόνια, αναφερόμαστε...έμφαση στη μορφή.

  Κ: Αυτό που απαιτείται, ...η επαρκής μάθηση της γλώσσας.

Ο κίνδυνος αυτός, συγκεκριμένα, συνίσταται στο ότι οι συνθήκες της σημερινής ζωής, και ιδιαίτερα το εμπορικό πνεύμα, επηρεάζουν αρνητικά την αφομοιωτική ικανότητα της γλώσσας μας. Η τάση για ευκολία, η κυριαρχία όρων της τεχνολογίας και του διαδικτύου, τα διαφημιστικά κόλπα και η έγχρωμη εικόνα ωθούν τον άνθρωπο στον μιμητισμό, στην αντιγραφή ξένων προτύπων και γλωσσικών στοιχείων. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να αλλοιώνεται το γλωσσικό αίσθημα που διαμόρφωσε ο νεοέλληνας μιλώντας και ακούοντας τη μητρική γλώσσα.

H γλώσσα μας σήμερα, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Ο τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου είναι:

• αιτιολόγηση

• αίτιο-αποτέλεσμα

Υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ της χειρωνακτικής και της πνευματικής εργασίας. Η πρώτη βασίζεται σε πρακτικές γνώσεις και επιδεξιότητες.. Αντίθετα η δεύτερη απαιτεί μνήμη, κρίση, πολλές γνώσεις που αποκτώνται επίπονα ενώ αφήνει αδρανές το σώμα. Θεωρείται η πνευματική ανώτερη από την χειρωνακτική, άποψη όχι ορθή βεβαίως , ενώ η άλλη κατώτερη υποβαθμίζοντας αυτόν που την εκτελεί, κάτι τελείως λανθασμένο και αυθαίρετο. Πάντως και οι δυο είναι απαραίτητες για την επικράτηση ισορροπίας στην κοινωνία και την αξιοποίηση όλων των δυνάμεών της.

Ο τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου είναι με:

• διαίρεση

• σύγκριση-αντίθεση

Η επίδραση της τυπογραφίας στη γραπτή γλώσσα υπήρξε κάτι ανάλογο με την επίδραση που άσκησε το ραδιόφωνο στον προφορικό λόγο. Στο θέμα της γλωσσικής ποικιλομορφίας το ραδιόφωνο έδωσε τη δυνατότητα να ακουστεί η «άλλη φωνή», η γλωσσική μορφή που διαφοροποιείται από την επίσημη γλώσσα. Ακόμη, δημιούργησε και πολλές νέες κειμενικές ποικιλίες, όπως το δελτίο ειδήσεων, η ζωντανή ραδιοφωνική μετάδοση γεγονότων, ο σχολιασμός αθλητικών ή πολιτικών γεγονότων κ.λπ.

H επίδραση της τεχνολογίας στη γλωσσική ποικιλότητα, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Ο τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου είναι με διαίρεση. Να βρείτε ποιες έννοιες αντιστοιχούν στα παρακάτω:

1. διαιρετέα έννοια

2. διαιρετική βάση

3. μέλη της διαίρεσης

• 1. τυπογραφία

  2. επίδραση στη γραπτή γλώσσα

  3. ραδιόφωνο, κειμενικές ποικιλίες

• 1. ραδιόφωνο

  2. επίδραση στον προφορικό λόγο

  3. γλωσσική ποικιλομορφία, κειμενικές ποικιλίες

"Θεωρούμε σήμερα ότι η κριτική σκέψη δεν μπορεί να αναπτυχθεί αποκλειστικά μέσω της πολυδιαφημιζόμενης Τεχνολογίας της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Η διαπίστωση είναι ότι στην εποχή μας κατακλυζόμαστε από τόσες πληροφορίες, ώστε να νιώθουμε ότι πνιγόμαστε μέσα στον ωκεανό της υπερπληροφόρησης".

Η ελληνική γλώσσα στην κοινωνία της παγκοσμιοποίησης. Ο ρόλος του σχολείου, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Στην υπογραμμισμένη πρόταση κυριαρχεί η:

• ποιητική λειτουργία της γλώσσας

• αναφορική λειτουργία της γλώσσας

Πρώτα απ’ όλα, το σύνολο των λέξεων που διαθέτει μια γλώσσα δεν παραμένει σταθερό και αναλλοίωτο. Αρχαίες λέξεις έχουν εκλείψει προ πολλού από την ελληνική γλώσσα, ταυτόχρονα όμως έχουν προστεθεί χιλιάδες άλλες κάποτε με δανεισμό, κάποτε με βάση γραμματικές διαδικασίες και κάποτε με αλλαγή της σημασίας παλιότερων λέξεων".

Οι λέξεις και τα τούβλα, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Στην υπογραμμισμένη φράση κυριαρχεί:

• η ποιητική λειτουργία της γλώσσας

• η αναφορική λειτουργία της γλώσσας

Ο κίνδυνος αυτός, συγκεκριμένα, συνίσταται στο ότι οι συνθήκες της σημερινής ζωής, και ιδιαίτερα το εμπορικό πνεύμα, επηρεάζουν αρνητικά την αφομοιωτική ικανότητα της γλώσσας μας. Η τάση για ευκολία, η κυριαρχία όρων της τεχνολογίας και του διαδικτύου, τα διαφημιστικά κόλπα και η έγχρωμη εικόνα ωθούν τον άνθρωπο στον μιμητισμό, στην αντιγραφή ξένων προτύπων και γλωσσικών στοιχείων. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να αλλοιώνεται το γλωσσικό αίσθημα που διαμόρφωσε ο νεοέλληνας μιλώντας και ακούοντας τη μητρική γλώσσα.

H γλώσσα μας σήμερα, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Σε ποια σύνταξη βρίσκεται και πώς θα μετατραπεί στην αντίθετη, η υπογραμμισμένη πρόταση;

• Βρίσκεται στην παθητική. Μετατροπή: Η αφομοιωτική ικανότητα της γλώσσας μας επηρεάζει αρνητικά τις συνθήκες της καθημερινής ζωής και ιδιαίτερα το εμπορικό πνεύμα.

• Βρίσκεται στην ενεργητική. Μετατροπή: Η αφομοιωτική ικανότητα της γλώσσας μας επηρεάζεται αρνητικά από τις συνθήκες της καθημερινής ζωής και ιδιαίτερα από το εμπορικό πνεύμα.

Οι κοινωνικές συνθήκες και τα μέσα επικοινωνίας σήμερα, όμως, είναι διαφορετικά από άλλοτε. Στην εποχή μας, η επαφή μεταξύ των λαών είναι πολύ εύκολη. Η παγκοσμιοποίηση έχει κάνει όλη την υφήλιο μια γειτονιά. Με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο ενημερωνόμαστε πολύ γρήγορα για ό,τι συμβαίνει σε κάθε σημείο της γης. Παράλληλα, η διαφήμιση, το εμπόριο και ο οικονομικός ανταγωνισμός οδηγούν τους ανθρώπους στο κυνήγι του κέρδους.

H γλώσσα μας σήμερα, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Σε ποια σύνταξη βρίσκεται και πώς θα μετατραπεί στην αντίθετη, η υπογραμμισμένη πρόταση;

• Παθητική. Μετατροπή: Το ραδιόφωνο μας ενημερώνει πολύ γρήγορα για ό,τι συμβαίνει σε κάθε σημείο της γης.

• Ενεργητική. Μετατροπή: Σε κάθε σημείο της γης ενημερωνόμαστε με το ραδιόφωνο πολύ γρήγορα για ό,τι συμβαίνει.

"Νέα ερευνητικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι οι μαθητές είναι καλό να ξεκινούν την πρώτη ξένη γλώσσα από την πρώιμη παιδική ηλικία (α’ ή β’ δημοτικού), γιατί έτσι μαθαίνουν καλύτερα και κοινωνικοποιούνται μέσω της γλώσσας. Η εκμάθηση ξένων γλωσσών σε πρώιμη παιδική ηλικία ευνοεί ‒μεταξύ άλλων‒ την καλλιέργεια γλωσσικών δεξιοτήτων, την καλλιέργεια αυτοπεποίθησης και θετικής στάσης των μαθητών απέναντι σε άλλες γλώσσες και πολιτισμούς".

Διδασκαλία ξένων γλωσσών στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η παραπάνω παράγραφος;

• Παραγωγική

• Επαγωγική

"Με την καλλιέργεια των ικανοτήτων της ανάγνωσης και της γραφής ο άνθρωπος μπορεί να επιτύχει την πλήρη γλωσσική παιδεία, να γράφει με ακρίβεια και συνοχή και να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες και τις ιδέες από το κείμενο ως βάση για τη λήψη αποφάσεων και τη δημιουργική σκέψη. Η αδυναμία των προαναφερθέντων ονομάζεται αναλφαβητισμός. Εκτιμάται ότι σήμερα στον κόσμο υπάρχουν 781 εκατομμύρια ενήλικοι αναλφάβητοι, από τους οποίους τα 2/3 είναι γυναίκες. Επίσης, περίπου 103 εκατομμύρια παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε σχολείο και, έτσι, δε μαθαίνουν να διαβάζουν, να γράφουν ή να μετρούν."

Διεθνής ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού, Τράπεζα Θεμάτων 2020

Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η παραπάνω παράγραφος;

• Παραγωγική

• Επαγωγική