Қоғамның саяси өмірі

Адамдардың бұкарамен, қоғамдық бірлестіктермен, жеке адамдармен бірге мемлекет пен билікке қатысты мәселелерді шешуге бағытталған қызметінің ерекше түрі:

• құқық

• қоғам

• саясат

• партия

Саясатта аса ыждағаттылықпен шешілуге тиісті мәселелерге жатады:

• шетелмен жасалатын қатынастар

• ұлтаралық, этносаралық мәселелер

• тұрғын үй мәселесі

• ұлттық диаспоралар мәдениеті мәселесі

Саяси қызметті жүзеге асыру құралдарының ең маңыздылары:

• саяси жүйе

• қоғамдық ұйым

• мемлекет

• қоғам

Саяси билікті жүзеге асырушы мемлекеттік органдар:

• үкімет

• президент

• сот

• парламент

Саяси жүйенің сипатын айқындайтын ұстаным:

• ұйым

• партия

• қоғам

• демократия

Демократиялық ұстанымдардың орнығу деңгейімен айқындалады:

• қоғамдық тәртіп

• саяси жүйенің сипаты

• экономикалық жүйе

• әлеуметтік сипаты

Жеке адамдардың әлеуметтік топтардың әрекетіне, тәртібіне, олардың қоғамдық қызметінің сипатымен бағытына әсер ете алуынан көрініс беретін адамдар арасындағы еріктік қатынастардың ерекше формасы:

• қоғам

• билік

• әлеуметтік топ

• нарық

Мемлекеттік билікті тармақтарға (заң шығарушы, атқарушы, сот билігі) бөлу ұстанымы негізделіп жүзеге асырылатын жүйе:

• құқықтық

• тежегіштік

• парламенттік

• тенсалмақтылық

Демократиялық ұстанымдарды жүзегe асырудың басты кепілі:

• халықтың азаматтық сауаттылығы

• халықтың заңдық сауаттылығы

• халықтың саяси сауаттылығы

• халықтың мәдени сауаттылығы

Ағылшын экономисі Адам Смиттің тұжырымдауы бойынша, табиғи еркіндік жүйесіне сәйкес мемлекет атқаруы тиіс аса маңызды үш функция:

• қоғамды күш көрсетуден, басып кіруден қорғау

• қоғамның әр мүшесін әділетсіздіктен, езгіден сақтау

• жекелеген адамдар мен шағын топ мүддесіне қызмет етпейтін қоғамдық мекеме ұстау

• тұрғын үймен қамтамасыз ету