Тас құралдар пайдаланылған кезең - тас дәуірі, қола құралдар өндіріске енген кезең - қола дәуірі, ал адам баласы темірді ойлап тауып, одан құрал жасаған кезең:

• Қола дәуірі

• Темір дәуірі

• Алтын дәуірі

• Мыс-тас дәуірі

• Қыш құмыралар дәуірі

Б.з.б 1 мыңжылдықтың басында ежелгі Қазақстанда болған күрделі өзгеріс:

• Мал шаруашылығының пайда болуы

• Еңбек бөлінісінің қалыптасуы

• Теселі егіншіліктің пайда болуы

• Темірді пайдалану

• Климат өзгере бастады

Ерте темір дәуірінің қамтитын аралығы:

• Б.з.б VIII ғасыр б.з-дың VI ғасыр

• Б.з.б VI ғасыр б.з-дың V ғасыр

• Б.з.б V ғасыр б.з-дың IV ғасыр

• Б.з.б III ғасыр б.з-дың II ғасыр

• Б.з.б II ғасыр б.з-дың I ғасыр

Ерте темір дәуірінің бөліну кезеңдері:

• 2-ге

• 3-ке

• 4-ке

• 5-ке

• 6-ға

Алдыңғы ерте темір дәуірі кезеңінің мерзімі:

• Б.з.б VIII ғасыр б.з-дың VI ғасыр

• Б.з.б VI ғасыр б.з-дың V ғасыр

• Б.з.б VIII ғасыр б.з-дың III ғасыр

• Б.з.б III ғасыр б.з-дың II ғасыр

• Б.з.б II ғасыр б.з-дың I ғасыр

Кейінгі ерте темір дәуірі кезеңінің мерзімі:

• Б.з.б VIII ғасыр б.з-дың VI ғасыр

• Б.з.б VI ғасыр б.з-дың V ғасыр

• Б.з.б V ғасыр б.з-дың IV ғасыр

• Б.з.б III ғасыр б.з-дың VI ғасыр

• Б.з.б II ғасыр б.з-дың I ғасыр

Көптеген тайпалар үшін темірді ашу және кеңінен пайдаланудың бастапқы кезеңі болған мерзім:

• Б.з.б VIII ғасыр б.з-дың VII ғасыр

• Б.з.б VI ғасыр б.з-дың V ғасыр

• Б.з.б V ғасыр б.з-дың IV ғасыр

• Б.з.б III ғасыр б.з-дың II ғасыр

• Б.з.б II ғасыр б.з-дың I ғасыр

Мүлік теңсіздігі түпкілікті орнаған дәуір:

• Энолит

• Қола дәуірі

• Темір дәуірі

• Архей кезеңі

• Нұра кезеңі

Әскери - демократияның пайда бола бастаған кезі:

• Тас дәуірі

• Орта тас дәуірі

• Қыш құмыралар заманы

• Мыс-тас дәуірі

• Темір дәуірі

Табиғаттың дайын өнімін пайдаланған аңшы-терімшілерден көшпелілерден айырмашылығы:

• Ойлау қабілеті жоғары болды

• Шапшаң әрі епті болды

• Тау аңғарын қоныстанды

• Өнім өндірді

• Сауда-саттық жасай алды