Aristoteles'in Varlık, Bilgi ve Değer Anlayışları

Platon’a göre iki farklı masa vardır: Bir yanda, üzerinde yemek yediğimiz ancak masa ideasının yansıması olan masa; diğer yanda ise, asıl var olan masa ideası. Aristoteles’e göre ise, “şu” diye gösterdiğimiz; maddi, ereksel, formel ve fail nedene dayalı olarak varlığa gelen masa vardır. Platon’un aksine, Aristoteles’e göre idea, “şu masa”nın özünü oluşturur.

Buna göre, iki filozofun “masa” kavramını farklı şekillerde açıklamalarının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

• Varlığa bakış açıları

• Tutarlı olmaları

• Bilgiye değer vermeleri

• Nesnel düşünmeleri

• Taklitçi olmaları

Aristoteles’e göre her şeyin orta yolu insan için iyi ve erdemli olandır. Orta yol, herhangi bir şeyin ne fazlasını ne de azını istemektir.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi Aristoteles’in bu görüşüne uygundur?

• Acıkan doymam, susayan kanmam sanır.

• Kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu.

• Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur.

• Damdan düşen damdan düşenin hâlini bilir.

• Alçak yerde yatma sel alır, yüksek yerde yatma yel alır.

Aristoteles varlığın oluşunu dört nedenle açıklar. Bunlar maddi neden, formel neden, fail neden ve ereksel nedendir.

Aşağıdakilerden hangisi, bu dört nedene ilişkin bir açıklama değildir?

• Sebep - sonuç ilişkisi içinde bir oluş nedenidir.

• Bir şeyin biçimsel nedenidir.

• Maddenin biçim kazanmasını sağlayan nedendir.

• Bir şeyin kendisinden yapıldığı veya kendisinden meydana geldiği maddedir.

• Bir maddenin biçim kazanmasındaki amacını gösteren nedendir.

Aşağıda verilmiş olan bilgilerden hangileri Aristoteles'in felsefesi görüşlerini ifade eder? Birden fazla işaretleme yapabilirsiniz.

• Akıl bilginin taşıyıcısı değil, üreticisidir.

• Doğuştan bilgi vardır.

• İdealar içinde bulunduğumuz dünyanın içindedir.

• Varlığı meydana getiren dört neden vardır.

• Akademinin kurucusudur.

Boşluğa getirilebilecek en uygun sözcüğü yazınız.

Aristoteles'e göre erdem, iki uç arasındaki .................. bulmadır.

Aristoteles’e göre varlığa ilişkin bilgiyi elde ederken duyular ve akıl yürütme önemlidir. Bilinen şey, duyuları etkileyen form almış maddelerdir. Nesnelere ait duyusal veriler akıl yürütmeler yoluyla bir kavramla ilişkilendirilir ve nesnelere ait bilgiler zihindeki kategoriler yoluyla edinilmiş olur.

Bu parçadan hareketle Aristoteles’in bilgi konusundaki görüşleri aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi ile ilişkilendirilebilir?

• “Bilginin kaynağı deneye dayalı olgusal dünyadır.” diyen pozitivizm

• “Kesin ve değişmez bilgiye sezgi aracılığıyla ulaşılır.” diyen entüisyonizm

• “Fayda sağlayan bilgi doğru bilgidir.” diyen pragmatizm

• “Görünenlerin içinde bulunan öz doğru bilgidir.” diyen fenomenoloji

• “Zorunlu, kesin ve genel- geçer bilgilere akıl yoluyla ulaşılır.” diyen rasyonalizm