Сезімдердің дара айырмашылықтары:

• Тұрақтылығы

• Бағыты

• Бейімділігі

• Жағымдылығы

• Ерік-жігерлілігі

Интеллекттік сезім:

• Адамның шындықтағы қандай да бір болмасын әсемдікті сезінуі

• Ақыл-ой әрекетімен тығыз байланысты

• Адамның таным процестерімен байланысты

• Адамның танымдық ақыл-ой әрекетімен байланысты

• Адамға ляззат беретін жаңалықтар ойлап табуда пайда болады

Эстетикалық сезім деп:

• Өмірдегі шынайы, әсем нәрселерден ләззат алу

• Шынайы адамның болмыстағы қандай да бір болмасын әсемдікті сезінуі

• Ар-намысты қорғау сезімі

• Адамды еңбек етуге ынталандырад

• Адамның ойы мен әрекетінің негізгі бағытына із қалдыратын терең, тұрақты эмоция

Сезімдердің сапалық ерекшеліктері қандай?

• Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасау қажеттілігінен туындайды

• Динамикалық стереотиптердің әркез жасалып, өзгеріп отыруынан жақсы көрінеді

• Жануарларда да кездеседі

• Түрлі органикалық қажеттіліктерден туып отыратын көңіл-күй

• Организмнің физиологиялық өзгешеліктерімен шарттас психикалық құбылыс

Б.М.Теплов анықтамасы:

• Тума қабілеттерден туындайтын адамның іс-әрекеті

• Қандайда бір немесе көптеген әрекеттердің табысты орындалуына қатысы бар дербес ерекшеліктер

• Жүйке жүйесінің тума қасиеттерінен туындайтын адамның жеке өзгешеліктерінің бірі

• Адамның әлеуметтік мінез-құлқының ерекшелігі

• Организмнің физиологиялық өзгешеліктерімен шарттас психикалық құбылыс

Сезгіштік

• Тітіркендіргіш

• Сезім мүшесі

• Жүйке талшықтары

• Жүйке жүйесінің күші

• Жүйке орталықтары

Астеникалық сезімдерге мыналар жатады:

• Адамның көңіл –күйіне ұнамсыз әсер ететін сезім

• Адамды уайымға батыратын сезім

• Бұрқ етіп пайда болатын қуатты сезім

• Адамның белсенділігін төмендететін сезім

• Эмоцияларданайырмашылықсезім

Әдетте қабілет деңгейлерінің мынадай түрлері қарастырылады:

• Реконструктивті

• Репродуктивті

• Дидактикалық

• Академиялық

• Қызығушылық

Адам қабілетінің даму деңгейлері:

• Дарындылық

• Талант

• Ұйымдастырушылық

• Әуестік

• Нышан

Қабілеттің бағыттылығы:

• Арнаулы

• Жалпы

• Репродуктивті

• Ұйымдастырушылық

• Коммуникативтік