оқу сауаттылығы

Қазан

Қазан шойыннан жарты шар үлгісінде құйылады, ұстауға қолайлы екі немесе төрт құлағы болады. Сыйымдылығына қарай көлемі әртүрлі болады. Ең үлкені он екі қарыс қара қазан немесе тайқазан, ал қазан басындағы ас пісіретін адамды қазаншы дейді.

Көшпелі елде қазан қирамас үшін оған қалың кенеп, киізден арнайы қазаңқап жасайды. Оттан көтеріп алғанда қол күймес үшін және күйе жұқпас үшін тұтқыш қолданады. Ол қол басына киілетіндей екі киіз қалтадан жасалып, ұзындығы қазанның екі шетінде жететіндей жіппен қосақталып байланады. Қазан түбіндегі қаспағын қыру үшін қырғыш пайдаланылады.

Қолды қорғау үшін қажет зат?

• Қазанқап

• Майлық

• Тұтқыш

• Кесеу

Қазан

Қазан шойыннан жарты шар үлгісінде құйылады, ұстауға қолайлы екі немесе төрт құлағы болады. Сыйымдылығына қарай көлемі әртүрлі болады. Ең үлкені он екі қарыс қара қазан немесе тайқазан, ал қазан басындағы ас пісіретін адамды қазаншы дейді.

Көшпелі елде қазан қирамас үшін оған қалың кенеп, киізден арнайы қазаңқап жасайды. Оттан көтеріп алғанда қол күймес үшін және күйе жұқпас үшін тұтқыш қолданады. Ол қол басына киілетіндей екі киіз қалтадан жасалып, ұзындығы қазанның екі шетінде жететіндей жіппен қосақталып байланады. Қазан түбіндегі қаспағын қыру үшін қырғыш пайдаланылады.

Қазанқап жасалатын материал қандай?

• Киіз

• Темір

• Мата

• Білмеймін

Мәтін дегеніміз не?

• мәтін бастауы

• сөйлемнің нақтылғы

• мәтін құрылымы

• сөйлемдер жиынтығы

Автордың басты идеясы дегеніміз не?

• мәтін бөлімі

• мәтін негізгі ойы

• мәтін бастауы

• мәтін құрылымы

Ағайдың мотивациясы?

• жарайсың деп айтуы

• шоколад, соломка беруі

• приколдары

• барлығы дұрыс

Ғибадатхана гректердің аңшылық құдайы Артемиданың құрметіне б.з.д. VII-VI ғасырларда Эфес жерінде салынған. Херсифрон атты сәулетші ғибадатхананы сол кездегі құрылыс әдістерінің бірі – ионика ордерінің стилімен тұрғызған болатын. Құрылыстың сәтті шыққаны соншалық, Грекияның түкпір-түкпірінде осы ғибадатханаға стиль жағынан ұқсас құрылыстар да салына бастады. Алайда, Артемида ғибадатханасының ғұмыры ұзаққа бармады. Біздің заманымызға дейінгі 356 жылдың 21 шілдесінде атаққа шөлдеген есер Герострат деген біреу түн ішінде ұрланып келіп, сәулетті сарайды өртеп жібереді. Аңыздар желісі бойынша, Ескендір Зұлқарнайын дәл осы ғибадатхана жалын құшағына оранған түні өмірге келеді. 25 жылдан кейін Ескендір патша ғибадатхананы қайта тұрғызуға әмір береді. Сәулетші Дейнократтың басқаруымен салынған жаңа құрылыс алғашқы ғибадатхананың жобасын сақтағанмен, одан сәл биіктеу болатын. Ғибадатхананың ауданы 110х55 метр, құрылысты қоршап тұрған бағаналардың биіктігі (барлығы 127) 18 метр болған.

Артемида сарайы мәрмәр тастармен әшекейленген. Әйгілі грек шеберлері құрылысқа белсенді түрде ат салысқан: бағаналарды безендіру жұмысымен Скопас айналысса, ғибадатхана ішіндегі картиналар Апеллес суретшінің қолынан шыққан.

Қаладан қасиетті орынға қарай арнайы порт салынған. Бұл ғибадатхананың да ғұмыры ұзаққа барған жоқ. III ғасырда, дәлірек айтсақ, 263 жылы Кіші Азияға басып кірген гот тайпалары ғибадатхананы қиратып кетеді. 1869 жылы ағылшын археологы Дж.Т.Вуд жүргізген қазба жұмыстары кезінде ғибадатхана болған жерден тірек тақталар мен сарайға әкелінген біраз нәрселер табылған.

Неліктен Герострат Артемида ғибадатханасына қастандық жасады?

• Атағын шығару үшін

• Көреалмаушылықтан

• Шарасыздықтан

• Біреудің қысымымен

Зайсан көлін ертеде монғолша Хуно-Хуто-Нор – «Қоңыраулы көл» деп атапты. Бұл атау алыстан көк толқынның қоңырауша сылдырлап естілуіне байланысты айтылған болар.

Зайсан көлі, әсіресе жаздыгүні өте әдемі болады. Ол жаздың тымық күнінде шексіз теңізге ұқсайды. Көл өте үлкен, жағалай біткен көк құрақ.

Құсы көп, әсіресе жазғытұрым қаз қаптап кетеді. Жұмыртқаларын қамыс құраққа салады. Қайықпен аралап жүріп қаптап алуға болатын. Қамыстарда шағала, үйрек, қаз, бірқазан, әупілдектер, суында құндыз, ондатрлар мекен етеді. Мұнда шабақ балық көп, одан кейін шортан, қарабалық, сазан, алабұға. Міне, Зайсан көлі бұрын осындай еді.

Көлдің «Қоңыраулы көл» аталуының себебі неде?

• Көк толқындардың жылдамдығына байланысты

• Көлден шыққан ерекше дыбысқа байланысты

• Көлдің әдемілігіне байланысты

• Көлде жүзген құс үнінің жағымдылығына байланысты

Оқу сауаттылық пәні ұнайма?

• ия

• өте қатты

• ұнайды себебі Макыыыс ағай күшті сабақ береді

• жоқ, мәтінді оқығанды ұнатпаймын.

Тоқаевтың үндеуінде көтерілген мәселенің қайсысын қолдайсың?

• LRT-ға байланысты айтқаны

• Тыңдамадым

• Білім саласына жаңа дем бергені

• Қазақстанды дамытуға күшін салуы

Ғылыми стилдің ерекшелігі?

• ақпарат нақты

• үгіттеу

• насихаттау

• ой елегінен өткізу