Ерте темір дәуір мәдениеті

Қазақстанның шығысындағы Андрон мәдениетімен туыстас, қатар өмір сүрген мәдениет:

• Афанасьев мәдениеті

• Қарасұқ мәдениеті

• Тағар мәдениеті

• Ұйық мәдениеті

Шығыс Қазақстан мен Оңтүстік Сібір далаларындағы темірді игерген алғашқы мәдениет:

• Қарасұқ мәдениеті

• Афанасьев мәдениеті

• Тағар мәдениеті

• Пазырық мәдениеті

Б.з.б. ІІ мыңжылдықтың соңында Шығыс Қазақстан, Оңтүстік Сібір, Батыс Моңғолияда пайда болған мәдениет:

• Қарасұқ мәдениеті

• Афанасьев мәдениеті

• Ұйық мәдениеті

• Тағар мәдениеті

Андрон және Афанасьев мәдениеті Ұлы Даланың шығыс аймағынан келгендер мен жергілікті далалықтардың араласуынан пайда болған мәдениет:

• Афанасьев мәдениеті

• Пазырық мәдениеті

• Ұйық мәдениеті

• Қарасұқ мәдениеті

Қарасұқтықтардың шаруашылығы:

• таза көшпелі мал шаруашылығы

• отырықшы шаруашылық

• Жартылай көшпелі мал шаруашылығы

• Отырықшы егін шаруашылығы

Тақтатас қабір мәдениеті тараған мәдениет:

• Афанасьев мәдениеті

• Пазырық мәдениеті

• Қарасұқ мәдениеті

• Ұйық мәдениеті

Ерте темір дәуірінде Тува, Шығыс Алтай мен Солтүстік Батыс Моңғолия аумағында қалыптасқан мәдениет:

• Афанасьев мәдениеті

• Қарасұқ мәдениет

• Ұйық мәдениеті

• Пазырық мәдениеті

Скиф- саққа тән "аң стиліндегі" түрлі алтын бұйымдар қазып алынған қорғандар:

• І Аржан

• V Аржан

• Шілікті

• Есік

• ІІ Аржан

Сақтар кезеңінде Оңтүстік Сібір далаларында өмір сүрген мәдениет:

• Тағар мәдениеті

• Ұйық мәдениеті

• Пазырық мәдениеті

• Афанасьев мәдениеті

Оңтүстік Сібірдің ежелгі мыс кендерінің басым бөлігін иеленгендер:

• афанасьевтер

• тағарлықтар

• пазырлықтар

• ұйықтықтар