MİT SON

Ölkənin sosial sabitliyi və sosial konfliktlərin qarşısının alınması və həll edilməsi şərtləri əks etdirir a.milli iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətini b.suverenliyi c.iqtisadi inkişafın nəticələrini

• A,B

• B,C

• A

• B

• C

Respublika daxilində milli maraqların qorunması və müdafiəsinin təmin edilməsi məqsədilə iqtisadiyyatın və hakimiyyətin vəziyyəti nəzərə alınaraq sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasına əsaslanmalıdır ifadəsi nəyi xarakterizə edir:

• İqtisadi təhlükəsizliyi

• Milli iqtisadiyyatın təhlükəsizliyini

• Sənaye təhlükəsizliyini

• Maliyyə təhlükəsizliyini

• İnformasiya təhlükəsizliyini

Beynəlxalq səviyyədə əlverişli iqtisadi inkişafı nəzərə alaraq sənaye sahələrində təhlükəsizliyin təmin edilməsi və kompleks şəkildə onun fəaliyyətini tənzimləyir ifadəsi nəyi xarakterizə edir:

• İnformasiya təhlükəsizliyini

• Milli iqtisadiyyatın təhlükəsizliyini

• İqtisadi təhlükəsizliyi

• Sənaye təhlükəsizliyini

• Maliyyə təhlükəsizliyini

Təhlükəsizliyin azalmasının astana dərəcəsini aşağılakıları bildirən ümumiiqtisadiyyat və sosial-iqtisadi əhəmiyyətli indiqatorlar sisteminin köməyilə səciyyələndirmək olar:

• Daxili və xarici təhdidlərə qarşı adekvat tədbirlərin yerinə yetirilməsi;

• iqtisadi fəallığın, istehsal həcminin, investisiyalaşdırma və maliyyələşdirmənin ehtimal olunan son hədd dərəcəsi. Bu dərəcədən qıraqda ölkənin texniki baxımdan müasir rəqabətə davamlı əsasda müstəqil iqtisadi inkişafı, iqtisadi quruluşun demokratik təməllərinin qorunub saxlanılması, müdafiə, elmi-texniki, innovasiya, investisiya və təhsil potensialının müdafiəsi mümkünsüzdür;

• təbii-ekoloji potensialın təkrar istehsalı və müdafiəsi xərclərinin ehtimal olunan son həddə qədər aşağı düşməsi. Bu həddən qıraqda təbii mühitin komponentlərinin pozulması, iqtisadi artımın vacib ehtiyat mənbələrinin, o cümlədən də əhəmiyyətli yaşayış ərazilərinin itkisi, bu günkü və gələcək nəsillərin sağlamlığına bərpaedilməz zərbə vurulması təhlükəsi meydana gəlir.

• əhalinin əsas hissəsinin həyat səviyyəsi və keyfiyyətinin son ehtimal olunan həddə qədər azağı düşməsi. Bu səviyyədən qıraqda nəzarət edilə bilməyən sosial, əmək, millətlərarası və başqa münaqişələr təhlükəsi yüksəlir, milli «insan kapitalının» xeyli məhsuldar tərkib hissəsinin itirilməsi təhlükəsi meydana gəlir;

• Insanın, cəmiyyətin və dövlətin qarşılıqlı məsuliyyəti, sadalanların hamısının maraq və mənafelərinın balanslaşdırılması.

Hansı zəruri indiqatorlar iqtisadi təhlükəsizlik nöqteyi-nəzərindən də dəyərləndirməlidir (səhv cavabı qeyd edin):

• Sosial sahədə görülən irimiqyaslı tədbirlər

• Islahatların etibarlı sosial təməli

• Investisiya layihələri

• Ən vacib iqtisadi proqramlar

• Daxili resurslar sayəsində əhalinin ərzaq təminatının səviyyəsi

Araşdırmalar nəticəsində iqtisadi təhlükəsizlik göstəricilərının tərkibini aşaəıdakı kimi qruplaşdırmaq olar (səhv cavabı qeyd edin):

• Bütün maliyyələşmə mənbələri sayəsində əsas kapitala investisiyanın həcmi

• Strateji ehtiyatların təkrar istehsalı

• Ölkənin elmi potensialının müdafiəsi

• Sənaye məhsulunun ümumi həcmində innovasiya məhsulunun xüsusi çəkisi

• Ölkə iqtisadiyyatının stabil artım qabiliyyəti

Iqtisadi ədəbiyyatda astana kəmiyyətlərinin aşağıdakı indiqatorlarla qeyd edilməsı məsləhət görülür (səhv cavabı qeyd edin):

• Əsas kapitala investisiyanın ÜDM-də xüsusi çəkisi (%)

• Müdafiə xərclərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi (%)

• Dünya iqtisadiyyatından təcrid edilmə dərəcəsi (%)

• ÜDM-in həcmi (mlrd.man

• Ümumi taxıl yığımı (mln.man)

Təhlükəsizliyin azalmasının astana dərəcəsini aşağılakıları bildirən ümumiiqtisadiyyat və sosial-iqtisadi əhəmiyyətli indiqatorlar sisteminin köməyilə səciyyələndirmək olar (səhv cavabı qeyd edin)

• Əhalinin əsas hissəsinin həyat səviyyəsi son ehtimal olunan həddə qədər azağı düşməsi

• Təbii-ekoloji potensialın təkrar istehsalı və müdafiəsi xərclərinin ehtimal olunan son həddə qədər aşağı düşməsi

• Iqtisadi fəallığın, istehsal həcminin, investisiyalaşdırma və maliyyələşdirmənin ehtimal olunan son hədd dərəcəsi

• Əhalinin əsas hissəsinin həyat keyfiyyətinin son ehtimal olunan həddə qədər azağı düşməsi

• Xaricə “beyin axını”n artması

Iqtisadi təhlükəsizlik indiqatorlarını aşağıdakı kimi qruplaşdırılmasını məqsədəmüvafiq sayırıq (səhv cavabı qeyd edin):

• Ölkənin təbii-ehtiyat, istehsal, elmi-texniki potensialını səciyyələndirən indiqatorlar;

• Həyat səviyyəsi indiqatorları (adambaşına düşən üdm, gəlirlərin differensiallaşma dərəcəsi, əhalinin əsas qruplarının maddi nemət və xidmətlərlə təminatı, əhalinin əmək qabiliyətliliyi, ətraf mühitin vəziyyəti və s.)

• Iqtisadi mexanizmin dinamikliyini və müvafiqlaşmasını, o cümlədən də onun xarici faktorlardan asılılığını səciyyələndirən indiqatorlar (inflyasiya səviyyəsi, milli valyutanın stabilliyi, daxili və xarici borclar);

• Ehtiyatlardan, kapital və əməkdən istifadə dərəcəsinin və onun inkişaf etmiş ölkələrin səviyyəsinə, o cümlədən daxili və xarici xarakterli təhlükələr zamanı minumum qəbul olunan səviyyəyə uyğunluğu indiqatorları

• Iqtisadi artım indiqatorları (milli istehsalın və gəlirin dinamika və quruluşu, sənaye istehsalının həcm və tempi indiqatorları, iqtisadiyyatın sahəvi quruluşu və başqa sahələrin, kapital qoyuluşunun və s. dinamikası);

Bir sıra iqtisadçılar isə ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin olunması səviyyəsi haqda xeyli ətraflı təsəvvür əldə etmək üçün problemin mənasını dərk iolunmasına şərait yaradan sadalanan indiqatorları təhlil etməyi məsləhət bilirlər (səhv cavabı qeyd edin):

• Idxal; ÜDM-ə müqayisədə, %-lə;

• Illik inflyasiya səviyyəsi, %-lə;

• Xarici boclar, ÜDM-ə müqayisədə, %-lə

• Dövlət borcu: onun ÜDM-ə, büdcə gəlirlərinə nisbəti, %-lə;

• Iqtisadiyyatın rəqabətə davamlılığı