§41-42. ХVIII-ХХ ғ. басындағы Қазақстандағы зерттеулер

Өзiнiң iргелi еңбектерiнiң арқасында П.И. Рычков алған атақ

• «Қазақ жерінің Митридаты»

• «Қазақ тарихының Геродоты»

• «Ұлы ориенталист»

• «Орынбор өлкесiнiң Колумбы»

М.-С. Бабажановтың жарық көрген құнды мақалалары

І. «Батыс Сібір қырғыздарының мал өсіру кәсібі туралы»

ІІ. «Қырғыздардың (қазақтардың) ұлттық дәстүрлері»

ІІІ. «Нарын құмы туралы географиялық және этнографиялық деректер»

ІV. «Ішкі Қырғыз ордасындағы саятшылық»

V. «Павлодар уезінің қырғыздары (қазақтары) туралы жазбалар»

• І, ІІI, ІV

• І, ІІ, ІV

• ІІ, ІІІ

• ІІІ, ІV

М. Шорманов жариялаған мақалалар

І. «Нарын құмы туралы географиялық және этнографиялық деректер»

ІІ. «Ішкі Қырғыз ордасындағы саятшылық»

ІІІ. «Батыс Сібір қырғыздарының мал өсіру кәсібі туралы»

ІV. «Қырғыздардың (қазақтардың) ұлттық дәстүрлері»

V. «Павлодар уезінің қырғыздары (қазақтары) туралы жазбалар»

• І, ІІI, ІV

• І, ІІ, ІV

• ІІ, ІІІ

• ІІІ, ІV, V

Оңтүстік Қазақстан қалаларын зерттеп, едәуір материалдар жиналаған француз ғалымы

• Ф.фон Хелльвальд

• Полибий

• Жан Поль Ру

• Ш.Е. Ужвальди де Мезе-Ковез

«Орталық Азия. Жер бедері мен халқы» атты іргелі еңбек жазған неміс географы, этнограф әрі тарихшы

• Ф. фон Хелльвальд

• Ф.Рихтгофен

• К.Риттер

• А.фон Гумбольдт

1848–1855 жылдары Жетісу қазақтарының көші-қон жерлерін аралап, жергілікті халықтың өмірі жайлы бағалы деректер жинаған ағылшын саяхатшысы әрі суретшісі

• А.Дженкинсон

• А.Аткинсон

• В. Даль

• Бульжер

Орыс географиялық қоғамының Қазақстан халқының тарихы, мәдениеті және шаруашылығы жөнінде құнды материалдар жарияланған басылымдар

• «Шолулар», «Естелік кітапшалар»

• «Известия», «Записки»

• «Отчеты», «Известия»

• «Естелік кітапшалар», «Ұран»

Орыс географиялық қоғамының бөлімшелері ашылған Қазақстан мен онымен шегаралас аумақтарындағы қалалар

• Орынбор, Омбы, Семей, Ташкент

• Ақмешіт, Тараз, Түркістан

• Орал, Ақтау, Атырау

• Петропавл, Павлодар, Семей

Өзінің бір хатында қазақ халқы туралы: «Құдіреті күшті құдай осыншама қабілетті етіп жаратқан бұл халықтың адамзат өркениетінен тыс қалып қоюы мүмкін емес… жергілікті көшпелі номадтардың күткен күні ертең-ақ туады, сөйтіп, олар өздеріне қазір жоғарыдан менсінбей қарайтын өзге халықтардың арасынан лайықты да құрметті орнын ойып тұрып алатын болады», – деп жылы лебіз білдірді

• Б.Залесский

• Г.Зелинский

• В. Недзвецкий

• А.Янушкевич

ХІХ ғасырдың 40-жылдарында Орталық Қазақстанға жасалған ғылыми экспедицияға белсене қатысқан Қазақстанға жер аударылып келген Польшаның революционер-демократы

• А.Янушкевич

• М.Красовский

• Л.Мейер

• Л.Костенко