Paleolit və Mezolit dövrlərinin ümumi cəhəti:

• istehsal təsərrüfatının mövcudluğu

• axirət dünyasına inamın yaranması

• ulu icmanın yaranması

• əmək alətlərinin daşdan hazırlanması

   

Orta tunc dövründə:

• əhali oturaq həyata keçməyə başlamışdır

• üzümçülük və şərabçılıq yaranmışdır

• qəbilə icması yaranmışdır

• metaldan əmək alətləri hazırlanmağa başlanmışdır

ibtidai maldarlığın əsasının qoyulduğu  dövr

• Alt Paleolit

• Mezolit

• Son Tunc

• Erkən tunc

İranzu və Uallinin hakimiyyətləri dövrünə aid oxşar cəhət:

• Urartu ilə hərbi ittifaqda olmaları

• Ölkə ərazisindəki üsyanları I Rusanın köməyi ilə yatırmaları

• dövlət müstəqilliyinin itirilməsi

• Assuriya ilə ittifaqda olmaları

Manna  hökmdarı  Ahşeriyə  aiddir:

• 22 qalanın  Urartuya  verilməsi

• Üsyançılar  tərəfindən  öldürülməsi

• Aşşur ilə ənənəvi ittifaqı pozması

• II   Sarqonun  şərəfinə  yazılı  abidənin  qoyulması

• Sui – qəsdin  qurbanı  olması

Azərbaycanda Kür-Araz mədəniyyəti kimi də səciyyələnir. Bu dövrdə toxa əkinçiliyi xış əkinçiliyi ilə əvəz olundu. Köçmə (yaylaq) maldarlığı meydana gəldi. Əkinçiliyin maldarlıqdan ayrılması ilə Birinci böyük ictimai əmək bölgüsü baş verdi. Təsərrüfatda kişi əməyi ön plana keçdi və və Eneolit dövrü üçün səciyyəvi olan anaxaqanlığının yerini ataxaqanlığı tutdu

• Paleolit  

• Mezolit

• Erkən Tunc  

• Orta Tunc 

İbtidai cəmiyyət tarixində əsl inqilabi dəyişikliklər baş verdi:

• Mezolit dövründə

• Erkən tunc dövründə

• Yeni daş dövründə

• Eneolit dövründə

E.ə IV minilliyin sonunda:

• Vahid Misir dövləti yarandı.

• Misirdə müstəqil dövlətlər yarandı.

• Şaduf  ixtira edildi .

• III Tutmosun Ön Asiyaya yürüşü başlandı

-Mixi yazı sistemi

-Zikkurat

• Şumer

• Misir

• Parfiya

• Aşşur

Ari tayfalarının gəlişinə qədər indiki İran ərazisində mövcud idi:

• Akkad dövləti

• Babil dövləti

• Əhəmənilər dövləti

• Elam dövləti