Türk Dili ve Edebiyatı / Tanzimat Dönemi Edebiyatı

1.Aşağıdaki dizelerin hangisinde özellikle Tanzimat Dönemine özgü bir kavram yoktur?

• A) Memleket bitti yine bitmedi hâlâ sen ü ben 

     Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşmen 

• B) Olmuş insâna taasub bir onulmaz illet 

     Hüsn-i tedbîrin ile kurtulur andan millet 

• C) Felek her türlü esbâb-ı cefâsın toplasın gelsin 

    Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azîmetten

• D) Kanı ol gül gülerek geldiği demler şimdi 

    Ağlarım hâtıra geldikçe gülüştüklerimiz

• E) Ne efsûnkâr imişsin âh ey dîdâr-ı hürriyyet 

    Esîr-i aşkın olduk, gerçi kurtulduk esâretten

2. (I) Tanzimat Dönemi tiyatrosunda çeşitli konular işlenir. (II) İşlenilen konular, genellikle toplumsal boyutlu nitelikler taşır. (III) Örneğin Namık Kemal’in Zavallı Çocuk ve Gülnihal adlı yapıtlarında vatan konusu işlenmiştir. (IV) Recaziade Mahmut Ekrem, Ahmet Mithat, Abdülhak Hamit, Teodor Kasap gibi sanatçılar da tiyatro alanında yapıtlar ortaya koymuşlardır. (V) Bu alanda ürün verenler klasisizm ve romantizm akımlarının etkisinde kalmıştır. 

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

• A) I.

• B) II.  

• C) III. 

• D) IV.  

•  E) V. 

3. …, Tasvir-i Efkâr’da yayımlanan “Lisan-ı Osmanînin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazâtı Şâmildir” adlı makalesinin … Dönemindeki dil anlayışını belirleyecek düzeyde bir içeriği vardır. 

Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir? 

• A) Namık Kemal’in – Millî Edebiyat 

• B) Şinasi’nin – Tanzimat 

• C) Recaizade Mahmut Ekrem’in – Servet-i Fünûn 

• D) Tevfik Fikret’in – Fecr-i Âtî 

• E) Yahya Kemal Beyatlı’nın – Cumhuriyet 

I. Sergüzeşt 

II. Araba Sevdası 

III. Felâtun Beyle Râkım Efendi 

IV. Mâî ve Siyah 

V. Mürebbiye 

4. Yukarıdaki yapıtlardan hangilerinde Batılılaşmanın yanlış anlaşılmasının yarattığı sonuçlar işlenmiştir?

• A) I. ve II.

• B) I. ve IV.

• C) II. ve III.

• D) III. ve V.

• E) IV. ve V. 

5. Gerek sosyal gerekse metafizik konularda yazdığı şiirlerindeki ahlakçı ve filozofça tutumuyla Ziya Paşa, divan şiirindeki “hakimane” şiirin son temsilcisi ve halk filozofu unvanını kazanmıştır. Bu tarz şiirlerinden birçok beyti ve dizesi, birer atasözü sağlamlığı ve sevimliliğiyle belleklerde yer etmiştir. 

Bu parçadaki açıklamaya göre, aşağıda verilenlerden hangisinin Ziya Paşa’ya ait olduğu söylenemez?

• A) İdrâk-i meâlî bu küçük akla gerekmez 

    Zîrâ bu terâzû o kadar sıkleti çekmez 

• B) Nâ-merd olayım çarha eğer minnet edersem 

    Cevrinle senin ben keder etsem mi sanırsın 

• C) Âyînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz 

    Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde 

• D) Pek rengine aldanma felek eski felektir 

    Zîrâ feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir 

• E) Ne kaldı rûha teselli şarâbdan başka 

    Boğaz’da üç gecelik mâhtâbdan başka 

6.“Düzenlemeler” anlamına gelen “Tanzimat”, bir bakıma Osmanlı İmparatorluğu’nun bazı kurumlarıyla Batı’ya yönelişi demektir. Tanzimat Döneminde Batı’yı yakından tanımış, Batı uygarlığının önemini kavramış kimi Türk aydınları, yaşayış, bilim, sanat ve edebiyat yönünden Batı ile bağlantılar kurmuşlardı. 1860 yılında Agâh Efendi ile Şinasi’nin birlikte çıkardıkları … adlı gazete ile Tanzimat edebiyatı başlamış oldu. 

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

• A) Tercüman-ı Ahval

• B) Ceride-i Havadis 

• C) Takvim-i Vakayi

• D) Tercüman-ı Hakikat

• E) Tasvir-i Efkâr 

7. İlk Türk romancıları, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın belirttiği gibi “romancı muhayyilesiyle doğmuş” yazarlar değildi. Bu türde verdikleri ürünler, ister istemez deneyim eksikliğinin izlerini taşıyordu. Bu yüzden roman kalıbını yeni bir ortama uyarlamanın sıkıntısını da yaşıyorlardı. … adlı romanı, bunun ilk örneğidir. 

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?

• A) Mehmet Rauf’un Eylül 

• B) Sami Paşazade Sezai’nin Sergüzeşt 

• C) Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talât ve Fıtnat 

• D) Ahmet Mithat Efendi’nin Felâtun Beyle Rakım Efendi 

• E) Mehmet Murat’ın Turfanda mı Yoksa Turfa mı 

8. Namık Kemal, (I) Zavallı Çocuk’ta, genç bir kızın kendisinden oldukça yaşlı biriyle görücü yoluyla evlendirilmesine karşı çıkışını; (II) Akif Bey’de, vatan sevgisinin kişisel mutluluktan önce geldiğini; (III) Gülnihal’de, baskıya karşı duyduğu tepkiyi; (IV) Cezmi’de, Kırım Hanı Adil Giray’ın yaşamını; (V) Celalettin Harzemşah’ta İslam birliği düşüncesini anlatır. 

Bu parçada Namık Kemal’in numaralanmış yapıtlarından hangisi tür bakımından ötekilerden farklıdır? 

• A) I. 

• B) II.  

• C) III. 

• D) IV.  

• E) V.

9. Onun için, edebiyat bir araçtır. Halkın kültürel düzeyini yükseltmek için, halkın anlayabileceği bir dille yazdıklarını biçimlendirir. Nitekim romanlarındaki öğreticiliğin özünde böyle bir kaygı vardır. Ayrıca romanlarında özellikle ahlak, toplumsal adalet kavramlarına ağırlık verir. 

Bu parçada sözü edilen Tanzimat Dönemi sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

• A) Şinasi 

• B) Ahmet Mithat Efendi 

• C) Abdülhak Hamit Tarhan 

• D) Muallim Naci 

• E) Recaizade Mahmut Ekrem 

10. (I) Köy yaşayışını, köylülerin yaşadığı toplumsal sorunları konu edinir köy romanları. (II) Bu türde ilk örnek Nabizade Nâzım’ın Zehra adlı yapıtıdır. (III) Bunu Ebubekir Hâzım Tepeyran’ın Küçük Paşa’sı izlemiştir. (IV) Ancak gerçek anlamda köyü anlatan romanların yazılması 1950’lerden sonra başlar. (V) Fakir Baykurt, Talip Apaydın, Dursun Akçam gibi romancılar gerçekçi ve gözlemci bir tutumla ağalık, topraksızlık, kan davası gibi sorunları ele almışlardır. (VI) Bunların yanı sıra Samim Kocagöz’ün Bir Çift Öküz’ü, Kemal Bilbaşar’ın Cemo ile Memo’su, Kemal Tahir’in Kör Duman’ı köy ve köylünün çeşitli sorunlarını anlatan romanlar arasında sayılabilir. 

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

• A) II. 

• B) III.  

• C) IV.    

• D) V.   

• E) VI.