12. Şiirin Biçim ve İçerik Özellikleri

Gerin, bedenim, gerin;
Doğan güne karşı.
Duyur duyurabilirsen,
Elinin, kolunun gücünü,
Ele güne karşı.

1. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (2009 ÖSS)

• A) Serbest ölçüyle yazıldığı

• B) Sıradan, günlük olaylara yer verildiği

• C) Yalın bir anlatımının olduğu

• D) İmgelere dayalı bir anlatım içerdiği

• E) Konuşma dilinin söz değerleriyle oluşturulduğu

Siyah ebrûların duruben çatma
Gamzen oklarını âşıka atma
Sana gönül verdim beni ağlatma
Benim gözüm nuru gönlüm sürûru

I. 11’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.
II. Divan mazmunlarından yararlanılmıştır.
III. Konusu aşktır.
IV. Nazım türü ağıttır.
V. Zengin uyak kullanılmıştır.

2. Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak verilen numaralanmış bilgilerden hangileri yanlıştır? (2010 LYS)

• A) I. ve II.

• B) I. ve III.

• C) II. ve V.

• D) III. ve IV.

• E) IV. ve V

Kaman civarına bahar gelince 
Yıkılır ovadan yörük çadırları, 
Yücesinde pare pare duman tutmuş 
Düldül Dağ’ın yaylasında mekân kurulur. 
Hoş gelmişsin ilkbahar! 
Nisan ayı içinde donanır dağlar, 
Donanır yeşilinden, alından 

3. Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?  (2006 ÖSS) 

• A) Lirik

• B) Pastoral

• C) Epik

•  D) Didaktik

• E) Dramatik 

I. Biz de hafif olsaydık bir rüzgârdan
II. Yer alsaydık şu bulut kervanında
III. Güzele ve yeniye doğru koşan
IV. Bu sonrasız gidişin bir yanında

4. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (2007 ÖSS)

• A) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
  
  

• B) Hepsinde redif kullanılmıştır.

• C) Duraklarda belirli bir kurala uyulmamıştır.

• D) I. ve II. dizelerde ulama vardır.

• E) I. ve III. ile II. ve IV. dizelerde çapraz uyak görülmektedir.

Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam!
Uyandırmayın beni, uyanamam.
Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına,
Allah aşkına, gök, deniz aşkına
Yağsın kar üstümüze buram buram…

5. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (2009 ÖSS)

• A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

• B) Redife yer verilmiştir.

• C) Farklı uyak türleri kullanılmıştır.

• D) Seslenmelerden yararlanılmıştır.

• E) Yinelemelerden yararlanılmıştır. 

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde şiirsellik daha sınırlıdır? (2011 LYS)

• A) Deniz engin bir sudur, tuzlu, yeşil, dalgalı /
  Kenarlarını süsler bazen küçük bir yalı

• B) Ellerim takılırken rüzgârların saçına /
  Asıldı arabamız bir dağın yamacına

• C) Bir cümbüştür kopsa da gece yakamozlarda /
  Münzevi balıklarız aynı kavanozlarda.

• D) Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? /
  Benim mi Allahım bu çizgili yüz?

• E) Bir göz gibi süzüyor beni camdan gece /
  Dönüyor etrafımda bir sürü kambur cüce 

Artık ne rübâî ne semaî kaldı! 
San’atta bir âvâre tedâî kaldı! 
Her cephesi ma’mûr şiirden bugüne 
Mazbût iki üç kalem, fedâi kaldı. 

7. Bu dörtlükte şair, Türk şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinden yakınmaktadır? (2016 LYS)

• A) Geleneksel Türk şiirine ilginin yeterli olmamasından 
  
  

• B) Çağrışım unsurlarına yeteri kadar yer verilmemesinden 
  
  

• C) Şair sayısındaki artışın şiir kalitesini düşürmesinden

• D) Şiirin sadece belli mekânlarda gelişmesinden 

• E) Yenilikçi yönünün ilgilenenleri yetkinliğe yönlendirememesinden 

İş gelmez elinden gitmez bir kâre 
Aslında neslinde giymemiş hâre 
Sandığı gömleksiz duran mekkâre 
Bedestene gelir kaftan beğenmez 

8. Bu dörtlük, içerik açısından aşağıdaki şiir türlerinden hangisine örnek verilebilir? (2019 AYT)

• A) Epik   

• B) Satirik   

• C) Lirik     

• D) Didaktik     

• E) Pastoral 

I.  

I.

Siz “Lim derdiniz” bana, “bir gülümsememe ne verirsin?” 

“Canımı” derdim.  

“Hayır” diye itiraz ederdiniz, “o zaten benim!”  

 

II.  

Âşık oldur kim kılur cânnı fedâ cânânına  

Meyl-i cânân itmesün her kim ki kıymaz cânına  

 

9. Aşağıdakilerin hangisi farklı edebî dönemlerden alınmış bu şiir parçalarının ortak özelliğidir? (2021 AYT)

• A) Tema  

• B) Dil ve üslup  

• C) Kafiye düzeni  

• D) Nazım birimi  

• E) Ölçü

Ne bende kaldı sevda
Ne sen eski o yarsın

10. Bu dizelerin başına aşağıdakilerden hangisi getirilirse cinaslı mâni oluşur? (2023 AYT)

• A) Oyarsın  

  Şirin’e Ferhat isen  

  Varır dağı oyarsın

• B) Düşümdeki o yarsın  

  Ferhat gibi âşıksan
  Sözlerime uyarsın

• C) Benim ile yar sevda
  Dumanlı kara sevda
  Ne sende var bir vefa

• D) Ne sevdalıklar kalsın
  Ne hasretlikler olsun
  Ne dünya dönedursun
  
  

• E) Sevda
  Başıma bela sevda
  Kederler beni sarsın