Frumuskiptingar kafli 10

Allar fjölfruma lífverur hefja lífið sem ​ (a)   . Allur vöxtur lífverunnar fer fram með ​ (b)   , þar sem frumum líkamans er fjölgað. Fullvaxin lífvera nota ​ (c)   til að ​ (d)   vefjum sínum, en ​ (e)   nota þær til að fjölga sér.

• dreifkjörnungar
• okfruma
• mítósuskiptingum
• viðhalda
• frumuskiptingar

Settu í réttan flokk

Groups:

(a) Heilkjörnungar

,

(b) Dreifkjörnungar

• DNA í kjarna

• Línulegir litningar

• DNA í umfrymi

• Plasmíð

• Samstæðir litningar

• Hringlaga litningur

• Tvílitna

Líkamsfrumur manna eru ​ (a)   (n=​ (b)   ) ​ en ​ (c)   (egg og sáðfrumur) eru ​ (d)   (n=​ (e)   ).

• einlitna
• tvílitna
• 46
• 23
• kynfrumur

Litningum heilkjörnunga þarf að pakka saman inn í kjarna þeirra. Það er gert með því að vefja litningunum upp á...?

• ...histón prótein

• ...plasmíð

• ...golgi

• ...kjarnakorn

Eftir að búið er að eftirmynda litning, hanga þeir saman á þráðhöftum og kallast þá?

• Systurlitni

• Samstæðir litningar

• Þráðhaftskúla

• Þéttlitni

Frumuhringnum má skipta upp í röð atburða sem innihalda ​ (a)   og frumuskiptingu sem leiðr til myndunnar tveggja ​ (b)   . Fyrst kemur ​ (c)   og svo að lokum ​ (d)   . Í interfasa stækkar fruman og eftirmyndar DNAið sitt. í mítósunni DNA aðskilið í ferli sem kallast ​ (e)   .​

• frymisskipting
• interfasi
• mítósufasi
• dótturfruma
• meiósufasi
• frumuvöxt

Merktu inn á myndina

d

e

f

g

c

b

a

G₂

Frumuvöxtur

Interfasi

S

Mítósu fasi

G₁

EFtirmyndun DNA

Paraðu texta við réttan fasa

• G₁

• Litnið í kjarna hálfpakkað. DNA er eftirmyndað og systurlitni myndast, fest saman á þráðhafskúlu. Geislaskautin tvöfölduð

• Mítósa

• Fjölþrepaferli þar sem litningum er raðað upp, þeir aðskildir og fluttir yfir í nýjar, nákvæmlega eins dótturfrumur

• S

• Fyrstabil. Hér virðist ekki mikið vera að gerast þegar fruman er skoðuð í ljóssmásjá. Fruman er að safna upp byggingarefnum og orku til að geta tvöfaldað litninga sína

• Interfasi

• Seinnabilið. Fruman endurnýjar byggingarefni sín og undirbýr að tvöfalda frumulíffærin fyrir mítósu

• G₂

• Hér stækkar fruman og hefur undirbúning fyrir frumuskiptingu. Þessi hluti inniheldur þrjú stil: G₁ S og G₂

Merktu inn á myndina rétta fasa

d

e

f

c

b

a

Interfasi

Prófasi

Metafasi

Anafasi

Telófasi

Prómetafasi

Paraðu saman þannig að textinn eigi við réttan fasa

• Prómetafasi

• Allir litningar raðast upp við miðbaugsflöt. Systurlitni eru enn frekar þétt tengd saman. Litningarnir eins þétt bakkaðir og þeir geta orðið

• Telófasi

• Leyfar kjarnhimnunnar halda áfram að brotna niður og mítósuspólan stækkar. Þráðhaftsprótein tengjast örpíplum mítósuspólunnar

• Anafasi

• Kjarnahimnan brotnar niður og frumulíffæri leysast upp. Mítósuspólan lengist út á milli deilikornanna. Systurlitnin verða sýnileg í ljóssmásjá

• Prófasi

• Choesin prótein brotna niður og systurlitnin aðskyljast við þráðhöft. Fruman lengist áberandi þegar örpíplur ýta deilikornunum frá hvort öðru

• Metafasi

• Litningar komnir yfir í sitt hvort skaut frumunnar og afpökkun þeirra er hafin. Mítósuspólan brotnar niður í grunneiningar sínar. Kjarnahimnan myndast um litninga og kjarnakorn birtist í kjarnanum