§4 Желілік этикет

Компьютерлік этика аясында әзірленген қағидалар

• Анықтылығы

  Нақтылығы

  Қолжетімдігі

  Объективтілігі

• Жеке өмір құпиясы Субъективтілігі

  Қолжетімдік

  Дәлдік

• Жеке өмір құпиясы (privacy)

  Қолжетімдік (accessibility)

  Дәлдік (accuracy)

  Жекеменшік (property)

• Дәлдік (accuracy)

  Жекеменшік (property)

  Қолжетімдігі

  Объективтілігі

Жеке өмір құпиясы (privacy)

• адамның жеке бас бостандығына және автономияға құқығы. Билік органдары мен басқа да жандардың оның жеке өміріне рұқсатсыз қол сұғуына болмайды.

• Желіде қарым-қатынас жасаудан бастап интернет-бизнеске дейін жұмыс істеу барысында, адамдар кейде қателесіп жатады

• желілік этикеттің сақталмауы, жеке өмір және меншік құқығының бұзылуы

• Өз ережелерін қолданатын бір желі қауымдастығының мүшелері басқалардың ережелерін еріксіз бұзуы

Дәлдік (accuracy)

• Желіде қарым-қатынас жасаудан бастап интернет-бизнеске дейін жұмыс істеу барысында, адамдар кейде қателесіп жатады

• жүйелер мен ақпараттық өңдеуді пайдалану бойынша тапсырмалардың дәл орындалуы және өз міндетіне әлеуметтік-жауапты қарым-қатынас ережелерін ұстану.

• Өз ережелерін қолданатын бір желі қауымдастығының мүшелері басқалардың ережелерін еріксіз бұзуы

• адамның жеке бас бостандығына және автономияға құқығы. Билік органдары мен басқа да жандардың оның жеке өміріне рұқсатсыз қол сұғуына болмайды.

Қолжетімдік (accessibility)

• Өз ережелерін қолданатын бір желі қауымдастығының мүшелері басқалардың ережелерін еріксіз бұзуы

• Желіде қарым-қатынас жасаудан бастап интернет-бизнеске дейін жұмыс істеу барысында, адамдар кейде қателесіп жатады

• азаматтардың ақпарат алу құқығы, оның кез келген уақытта және кез келген жерде қолжетімді болуы

• желілік этикеттің сақталмауы, жеке өмір және меншік құқығының бұзылуы

Жекеменшік (property)

• тақырыптан ауытқу жағдайлары жарнама және өзін-өзі жарнамалау

• желілік этикеттің сақталмауы, жеке өмір және меншік құқығының бұзылуы

• адамның жеке бас бостандығына және автономияға құқығы. Билік органдары мен басқа да жандардың оның жеке өміріне рұқсатсыз қол сұғуына болмайды

• жекеменшікке қолсұқпаушылық – экономиканың негізгі ережесі. Бұл ақпаратқа авторлық құқықты құрметтеу туралы ереже де кіреді

Желілік этикет ережелері

• Психологиялық, эмоционалдық

  Әкімшілік

  Техникалық, жобалық

• Жеке өмір құпиясы

  Қолжетімдік

  Дәлдік

• Жекеменшік

  Психологиялық

  Жобалық

• Психологиялық

  Қолжетімдік

  Техникалық

Психологиялық, эмоционалдық -

• Өз ережелерін қолданатын бір желі қауымдастығының мүшелері басқалардың ережелерін еріксіз бұзуы мүмкін

• «сен» немесе «сіз» деп айту, смайликтерді пайдалану және оларды қолдану шегі, жаңадан келгендерге қолдау көрсету немесе олардың келеңсіз сұрақтарын елемеу

• Интернет-қауымдастықтарда ортақ ережелермен танысып, олардың сақталуына ресми келісім білдіру

• Желілік қауымдастықтың белсенді қатысушысы болмас бұрын, оның ережелері туралы

Әкімшілік -

• Өз ережелерін қолданатын бір желі қауымдастығының мүшелері басқалардың ережелерін еріксіз бұзуы

• Интернет-қауымдастықтарда ортақ ережелермен танысып, олардың сақталуына ресми келісім

• атау (тақырып) ережелері, дәйексөз қолдану ережелері, жарнама мен флеймді қолдану мүмкіндігі, қоғамдастықтың тақырыбын ұстану қажеттілігі

• Жаңа өтініш жазып, сұрау жібермес бұрын, тұтынушылардың танымал сұрақтарының тізімін зерттеп ал

Техникалық, жобалық –

• дұрыс жауап жоқ

• қате ақпарат, зиянды ақпараттар немесе плагиат этикеттің бұзылуы

• белгілі бір жол қашықтығын пайдалану, хабарлама немесе қолтаңбаның көлеміне шектеу қою, кеңейтілген пішімдеуге (қалың, көлбеу қаріп, түсі, фоны, жиегі т.б.) рұқсат беру

• Көп жағдайда желілік этикеттің сақталмауы, жеке өмір және меншік құқығының бұзылуы, тақырыптан ауытқу жағдайлары жарнама және өзін-өзі жарнамалау

Флейм - ...

• ақпараттық өңдеу бойынша тапсырмалар

• жекеменшікке қол сұқпау

• адамның жеке кеңістігіне рұқсатсыз кіру

• желідегі қарым-қатынастың бір түрі.