Аружан

Даралық –

• Тұлғаның өзін-өзі анықтауы

• Адамның әлеуметтік тәжірибені меңгеруі

• Бір тұлғаның басқа бір тұлғадан айырмашылығы

• Адами тұрғыдан қарау

Тұлғаның жалпы дамуындағы  өзара байланысты екі бағыт:

• Талант және қабілет

• Даралық және дарындылық

• Тұлға және индивид

• Биологиялық және әлеуметтік

Тұқым қуалаушылық -

• Білім алушылардың  жас ерекшеліктерінің сипаттамасы

• Балаларға  ата – анасынан берілетін биологиялық ерекшеліктер

• Әлеуметтік ортаның адамның қалыптасуына ықпалы

• Адамның дамуына ықпал жасайтын әлеуметтік қатынас

Тұлғаны қалыптастыру -

• Адамға моралдық ықпал ету

• Психологиялық ойлаудың бір түрі

• Адамның психикасының өзгеруі

• Жеке тұлғаның дамуының нәтижесі

Индивид -

• Адамзат тұқымының еш қасиеттері ескерілмеген бір өкілі

• Өзіндікдамудыңсубьектісі

• Адам әлеуметтік қатынастар иесі ретінде

• Адамның мінез – құлық нормаларын меңгеруі

Отбасымен және қоғаммен қарым-қатынас кезіндегі адамдардың рөлдерінің алмасу процесі

• Білім беру

• Әлеуметтендіру

• Оқыту

• Тәрбиелеу

Акселерация-

• Жеке тұлғаның алдына қойған мақсатқа жетудегі табандылық көрсетуі

• Адамның әлеуметтік тәжірибесінің жинақталу үдерісі

• Жасөспірімнің физиологиялық- психологиялық тұрғысынан жылдамдамуы

• Жеке тұлғаның белсенді іс-әрекет үдерісі

Жасерекшеліктері -

• Адамның бірнәрсеге ерекше құмарлығы

• Белгілі бір жастағы адамдарға тән ерекшеліктер

• Стратегиялық құндылықтардың адамның санасына енуі

• Адам организміндегі өзгерістер

Дарындылық-

• Адамның әлеуметтік жағына нөсіп-жетілмеусебептері

• Адамныңруханикөзқарасыныңдұрысқалыптаспағандығы

• Адамның интеллектуалдық мүмкіндігімен байланысты айрықша қабілеттілігі

• Адамныңазаматтықпозициясыныңайқындалмауы

Табиғи дарын,  бір нәрсені жасай алу мүмкіндігі -  

• Дарындылық

• Даралық

• Қабілеттілік

• Талант