สรุปองค์ความรู้หน่วย 1

การทำสังคายนาพระธรรมวินัยมีวัตถุประสงค์เพื่ออะไร

• ชี้แจงวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์

• พิจารณาพระธรรมวินัยพร้อมกัน

• เผยแผ่พระพุทธศาสนาไปต่างประเทศ

• สร้างความเข้าใจในพระธรรมวินัยให้ถูกต้อง

Answer explanation

การสังคายนา คือ การรวบรวมพระธรรมวินัยหรือพระไตรปิฎก ซึ่งเป็นคำสอน
ของพระพุทธเจ้า เพื่อทบทวนความถูกต้องตรงกัน และจัดเป็นหมวดหมู่เพื่อง่าย
แก่การท่องจำ ศึกษา เผยแพร่เพื่อสร้างความเข้าใจในพระธรรมวินัย ป้องกันไม่ให้อาศัยพระพุทธศาสนาแสวงหาผลประโยชน์

การทำสังคายนาครั้งที่ 1 เกิดขึ้นจากสาเหตุใด

• พระวัชชีบุตรปฏิบัติหย่อนทางวินัย 10 ประการ

• พระพุทธวจนะที่ถ่ายทอดกันมาขาดตกบกพร่อง

• พระสุภัททะกล่าวในทำนองดูหมิ่นพระธรรมวินัย

• คณะสงฆ์พบว่ามีหลักธรรมที่ไม่ตรงกับบันทึกสมัยพุทธกาล

Answer explanation

สาเหตุของการทำสังคายนาครั้งที่ 1 เกิดจากพระภิกษุชื่อสุภัททะได้กล่าววาจา
ในทำนองดูหมิ่นพระพุทธองค์และแสดงความดีใจเมื่อได้ข่าวว่าพระพุทธเจ้าปรินิพพาน พระมหากัสสปะเกรงว่าจะเป็นเหตุให้พระธรรมวินัยเสื่อมสูญ จึงเรียกประชุมพระสงฆ์
เพื่อกระทำการสังคายนา

ภายหลังการทำสังคายนาครั้งใดที่ทำให้พระพุทธศาสนาเผยแผ่มายังดินแดน

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

• การสังคายนาครั้งที่ 3

• การสังคายนาครั้งที่ 4

• การสังคายนาครั้งที่ 6

• การสังคายนาครั้งที่ 10

Answer explanation

หลังจากเสร็จสิ้นการสังคายนา พระเจ้าอโศกมหาราชทรงส่ง คณะสมณฑูตไปเผยแผ่พระพุทธศาสนายังดินแดนต่าง ๆ รวม 9 สาย ซึ่งสายที่ 8 พระโสณเถระ และ
พระอุตตรเถระ เป็นหัวหน้าคณะ ได้เข้ามาเผยแผ่พระพุทธศาสนาในดินแดนสุวรรณภูมิ ปัจจุบันคือบริเวณคาบสมุทรอินโดจีนซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

หลักฐานสำคัญทางโบราณคดีใดที่แสดงให้เห็นว่าพระพุทธศาสนาลัทธิเถรวาท

แบบลังกาวงศ์ได้ขยายเข้ามาในดินแดนไทยสมัยสุโขทัย

• วัดช้างล้อม

• เจดีย์วัดเจ็ดยอด

• พระธาตุดอยสุเทพ

• วัดพระศรีสรรเพชญ์

Answer explanation

หลังจากพ่อขุนรามคำแหงมหาราชได้นำพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทแบบลังกาวงศ์เข้ามาเผยแผ่ในอาณาจักรสุโขทัย พระพุทธศาสนานิกายเถรวาทแบบลังกาวงศ์
ก็เป็นที่เคารพนับถือของชาวสุโขทัย มีหลักฐานทางประวัติศาสนาหลายชิ้นที่แสดงถึง
ความรุ่งเรืองทางศาสนา เช่น วัดมหาธาตุ วัดศรีชุม ไตรภูมิพระร่วง วัดช้างล้อม

การแยกตัวของคณะสงฆ์นิกายเถรวาทในประเทศไทยออกเป็นมหานิกายและ

ธรรมยุติกนิกายเกิดขึ้นในรัชสมัยใด

• พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

• พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

• พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

• พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

Answer explanation

ธรรมยุกติกนิกาย เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 โดยพระวชิรญาณเถระ หรือเจ้าฟ้ามงกุฏ (รัชกาลที่ 4) ทรงเลื่อมใสในวัตรปฏิบัติของพระรามัญวงศ์ จึงทรงตั้งนิกายใหม่ คือ ธรรมยุติกนิกายแบบรามัญวงศ์คณะกัลยาณี เพื่อปฏิรูปและฟื้นฟูด้านวัตรปฏิบัติของสงฆ์ ให้มีความถูกต้อง และเข้มงวดตามพุทธบัญญัติ

ประเพณีใดมีที่มาจากพระพุทธศาสนาโดยตรง

• ประเพณีแต่งงาน

• ประเพณีทอดกฐิน

• ประเพณีสงกรานต์

• ประเพณีสืบชะตาต่ออายุ

Answer explanation

ประเพณีการทอดกฐินคือประเพณีการถวายผ้ากฐินแก่พระสงฆ์หลังจากช่วงออกพรรษา ในปีหนึ่งแต่ละวัดจะรับกฐินได้เพียงครั้งเดียวเท่านั้น และจะต้องทำภายใน 1 เดือนหลังจากออกพรรษา ประเพณีทอดกฐินนี้มีมาตั้งแต่ครั้งสมัยพุทธกาล หลังจากพระพุทธเจ้าได้บัญญัติให้พระสงฆ์ต้องจำพรรษาในช่วงฤดูฝน จึงกล่าวได้ว่าประเพณีทอดกฐินเป็นประเพณีที่มาจากพระพุทธศาสนาโดยตรง

ข้อใดแสดงถึงอิทธิพลของพุทธศาสนาที่มีต่อสังคมไทย

• ใหม่เลือกเวลามงคลเพื่อตั้งศาลพระภูมิ

• ดาวเตรียมของสำหรับทำบุญขึ้นบ้านใหม่

• น้ำฝึกซ้อมรำเพื่อแสดงในพิธีบายศรีสู่ขวัญ

• จิ๋วซื้อวัตถุดิบสำหรับประกอบอาหารในวันเช็งเม้ง

Answer explanation

การทำบุญขึ้นบ้านใหม่คือประเพณีที่ได้รับอิทธิพลจากพระพุทธศาสนา จัดขึ้น
เพื่อเสริมความเป็นสิริมงคลแก่ผู้อยู่อาศัย โดยจะมีการนิมนต์พระสงฆ์
มาสวดมนต์ที่บ้าน การตั้งศาลพระภูมิได้รับอิทธิพลมาจากศาสนาพราหมณ์-ฮินดู
พิธีบายศรีสู่ขวัญเป็นความเชื่อท้องถิ่นของคนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ วันเช็งเม้งได้รับอิทธิพลมาจากความเชื่อของจีน

หากนิดต้องการพัฒนาการเรียนของตนเองให้ดีขึ้น นิดควรนำหลักธรรมใด

มาประยุกต์ให้เกิดผลตามที่คาดหวัง

• ทิศ 6

• ศีล 5

• พละ 5

• อิทธิบาท 4

Answer explanation

อิทธิบาท 4 คือ หลักธรรมที่นำไปสู่ความสำเร็จ มี 4 ประการ ได้แก่ ฉันทะ คือ มีใจรักในสิ่งที่ทำ วิริยะ คือ มีความพยายามและความอดทน จิตตะ คือ ตั้งใจแน่วแน่
ไม่ลังเล ไม่ฟุ้งซ่าน วิมังสา คือ คิดให้รอบคอบ วางแผนและปรับปรุง การที่นิด
ต้องการพัฒนาการเรียนของตนเองให้ดีขึ้นจึงสามารถนำหลักธรรมอิทธิบาท 4
ไปประยุกต์ใช้ได้

“ครอบครัวของไหมมักจะซ่อมแซมสิ่งของเครื่องใช้ที่ชำรุดให้กลับมาใช้งาน

ได้อีกครั้งเพื่อต่ออายุการใช้งานและประหยัดค่าใช้จ่าย” จากข้อความดังกล่าว 
    สอดคล้องกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาข้อใด

• มงคล 38

• โอวาท 3

• อริยสัจ 4

• กุลจิรัฏฐิติธรรม 4

Answer explanation

กุลจิรัฏฐิติธรรม 4 คือหลัธรรมเพื่อการพัฒนาให้ครอบครัวมีความยั่งยืน
มี 4 ประการ ได้แก่ ของหมดรู้จักหามาไว้ ของเก่ารู้จักบูรณะซ่อมแซม รู้จักประมาณ
การกินการใช้ ตั้งผู้มีศีลธรรมเป็นพ่อบ้านแม่เรือน การที่ครอบครัวของไหมมักจะซ่อมแซมสิ่งของเครื่องใช้ที่ชำรุดจึงสอดคล้องกับหลัธรรมกุลจิรัฏฐิติธรรม 4

การปฏิบัติตนตามหลักศีล 5 มีประโยชน์ต่อตนเองและสังคมอย่างไร

• ช่วยให้อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข

• ช่วยให้เป็นคนเก่งและมีความสามารถเป็นที่ยอมรับ

• ช่วยให้รู้หน้าที่ที่ตนควรปฏิบัติต่อผู้อื่นได้อย่างเหมาะสม

• ช่วยให้ดูแลผู้ที่อยู่ใต้การปกครองรวมทั้งผู้อื่นได้อย่างเหมาะสม

Answer explanation

หลักศีล 5 คือ หลักธรรมที่ว่าด้วยการรักษากายวาจาให้เรียบร้อย เว้นจากความชั่ว 5 ประการ ได้แก่ ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ ไม่ประพฤติผิดในกาม ไม่โกหก และไม่ดื่มสุรา ซึ่งการเว้นจากความชั่วดังกล่าวจะช่วยลดความขัดแย้งระหว่างกันได้ ซึ่งจะทำให้สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข