माणसाने भटक्या अवस्थेकडून स्थिर समाज जीवनाकडे वाटचाल केली आहे. व्यक्तीच्या तसेच समाजाच्या विकासासाठी स्थिर व सुरक्षित समूहजीवन आवश्यक आहे. भटक्या अवस्थेतील माणसाला हे स्थैर्य व सुरक्षितता नव्हती. समूहात राहिल्याने सुरक्षितता मिळते याची जाणीव झाल्याने माणूस संघटितपणे जगू लागला. समाजाच्या निर्मितीमागील ही एक मुख्य प्रेरणा आहे. समाजातील दैनंदिन व्यवहार सुरळीत चालण्यासाठी माणसाला नियमांची गरज वाटली. त्यातून रूढी, परंपरा, नीतिमूल्ये, नियम आणि कायदे अस्तित्वात आले. त्यामुळे माणसाचे समाजजीवन अधिक संघटित व स्थिर झाले.

• समर्थन आणि सहाय्य

• स्थिरता आणि सुरक्षितता

• आत्मविश्वास आणि स्वतंत्रता

• साहस आणि उत्साह

माणसातील समाजशीलता कोणत्या गुणांवर आधारित आहे?

• अन्न, वस्त्र, निवारा

• सुरक्षितता, कौतुक, प्रशंसा

• शिक्षण, आरोग्य, सेवा

• समर्थन, सहाय्य, संघटना

माणसातील कलागुणांचा विकास कोणत्या व्यक्तींमुळे होतो?

• गायक, चित्रकार, साहसवीर

• शास्त्रज्ञ, समाजकार्य करणाऱ्या

• साहसवीर, समाजकार्य करणाऱ्या

• गायक, चित्रकार, शास्त्रज्ञ

समाजात सर्व स्त्री-पुरुष, प्रौढ, वृद्ध, लहान मुले-मुली यांचा समावेश असतो. आपली कुटुंबे समाजाचा घटक असतात. समाजात विविध गट, संस्था, संघटना असतात. लोकांमधील परस्परसंबंध, परस्पर व्यवहार, त्यांच्यातील देवाणघेवाण यांचाही समावेश समाजात होतो. माणसांच्या झुंडी किंवा गर्दी म्हणजे समाज नाही तर काही समान उद्‌दिष्टे साधण्यासाठी जेव्हा लोक एकत्र येतात तेव्हा त्यांचा समाज बनतो.

• समाजातील विविधता

• समाजातील संघटना

• समाजातील समावेश

• समाजातील स्थिरता

माणसात निसर्गत:च काही गुण आणि क्षमता असतात. त्या सुप्त अवस्थेत असतात. त्यांचा विकास समाजामुळे होतो. परस्परांशी बोलण्यासाठी आपण भाषेचा आधार घेतो, पण ती आपल्याला जन्मतः अवगत नसते. आपण ती हळूहळू शिकतो. घरात जी भाषा बोलली जाते ती भाषा आपण सुरुवातीला शिकतो. आपल्या शेजारी वेगळी भाषा बोलणारे लोक असतील तर त्याही भाषेचा आपल्याला परिचय होतो. शाळेत निरनिराळ्या भाषा शिकण्याची संधी मिळते.

• भाषांतर

• भाषाशिक्षण

• भाषासंबंध

• भाषासंवाद

माणसातील कलागुणांचा विकासही समाजामुळे होतो. गायक, चित्रकार, शास्त्रज्ञ, साहसवीर, समाजकार्य करणाऱ्या अनेक व्यक्ती समाजाच्या प्रोत्साहनामुळे व पाठिंब्यामुळे आपल्यातील गुणांचा विकास करतात. त्यांना मिळणारे प्रोत्साहनही तितकेच महत्त्वाचे असते.

• साहित्य

• कला

• विज्ञान

• संगीत

माणसांच्या उत्क्रांतीमध्ये कोणती गरजांची पूर्ती आवश्यक आहे?

• कायदे

• नियम

• रूढी, परंपरा, नीतिमूल्ये, नियम आणि कायदे.

• भाषा

माणसांना सर्वांसह राहायला आवडतं आणि सर्वांशी सामावलंबी राहायला आवडतं. हे कोणतं म्हणता येतं?

• प्राणीशील

• नियमात

• समाजशील.

• गोड बोलून

समाज कसा तयार होतो?

• समाज विविध गटांचा आणि संस्थांचा समावेश असतो.

• एकत्र येऊन

• गर्दी करून

• बोलून चालून

माणसातील कलागुणांचा विकास कोणामुळे होतो.

• मित्रामुळे

• समाजामुळे

• आईवडिलांमुळे

• नातेवाईकांमुळे