Адыраспан
Дана халқымыз өзі аса киелі деп білген бұл өсімдікті өсіп тұрған жерінен жұлып аларда да оның жөн-жоралғысын қатаң сақтаған. Əуелі оны қауызы толып, тұқымы толық піскен кезде ғана жұлған. Сөйтіп, жаңа қоныстың ішін, бесікті, өзге де қадірлі дүниелерді өсімдіктің түтінімен түгел ыстап, аластайтын болған. Бұл өсімдікті иесіз үйді тазарту үшін де адыраспанның бір бұтағын отқа салып тұтатып, пайдаланған. Фармацевтика саласында адыраспаннан жасалған дəрілер қабыну ауруын, бас, зəр айдауды жақсарту, тер шығару, ішек құрттарын өлтіру, орталық жүйке жүйесін қоздыру үшін қолданылады. Сондай-ақ, гармин мен пеганин қан қысымын көтереді, тыныс алуды жиілетеді, асқазан мен жүректің жұмысын баяулататын көрінеді. Осылайша дəстүрлі халық емін бүгінгі дамыған медицина саласының мамандары да қос қолдарын көтере қолдайды. Ауыздың қызыл иегі ауырса, адыраспанның қайнатпасымен шайған лезде басады. Сол сияқты емшілер шөптің тұнбасымен ірі қара малдарының қотырын емдеген. Тіпті, ертеректе қолы іс білетін əйелдер адыраспанды қайнатып, одан шығатын қызыл күрең бояу мен түрлі-түсті жіп дайындайтын болған екен. Осындай толып жатқан емдік қасиеттерді данышпан қазақ білім-ғылым дамымай, бір жүйеге түспей тұрған кезден-ақ бағамдап, оның қадір-қасиетіне жете білген. Ал, оның біз біле бермейтін, əлі де беймəлім тұстары жетерлік. Алайда, аталмыш киелі шөптің өте улы өсімдіктер қатарынан екенін де ұмытпаған жөн. Оның мұндай қасиеті аталмыш өскінді ыстау үшін отқа тигізген кезде ұшатын ащы түтінінен байқалады екен. Өсімдіктің химиялық құрамы бұл сөзіміздің дəлелі екенін айғақтай түсетіндей.
Адыраспанды қандай мақсатқа пайдаланбаған, анықтаңыз.