Küresel Vatandaşlık Eğitimi

Küreselleşme, iletişim ve ulaşım olanaklarının gelişmesi ile birlikte farklı ulusların daha fazla karşı karşıya gelmesi sonucu oluşan bir yapılanmadır. Küreselleşme süreci ile birlikte, her alanda büyük değişiklikler yaşanmaktadır. Malların ve hizmetlerin serbest dolaşımı beraberinde farklı kültürlerin birbirleriyle daha sık karşılaşma olasılığını getirmiştir. Önceden bir yerel toplumun üyesi olan bireyler, artık uluslararası toplumun üyesi olmaya başlamışlardır. İnsan hakları, çevreyi koruma, küresel ısınma gibi kavramlar ulusların sınırlarını aşarak, dünyayı ilgilendiren güncel konular haline gelmiştir. Dünyanın farklı bölgelerinde gelişen olaylar, bir ülkede yaşayan insanları yakından etkiler. Dünyanın bir bölgesindeki ekonomik zorlukların, diğer bölgelerini etkilemesi mümkün değildir. Küreselleşme sürecine hazırlanmada eğitime de bazı görevler düşmektedir. Eğitimin temel amaçlarından birisi de, ülkenin ihtiyaç duyduğu özelliklere sahip olan vatandaş modelini yetiştirmektir. Fakat küreselleşme süreci ile birlikte bir ülkenin sadece kendi ihtiyaçlarına yönelik vatandaşı yetiştirmesi yereli değildir. Yeni vatandaş modelinin boyutları zenginleşmiştir.

Küresel vatandaş kimdir?

Eğitimin toplumsal görevi nedir?

Eğitimin bireyi geliştirme görevi nedir?

Küreselleşme birey bazında neyi ifade eder?

Küresel sorunlara çözüm üretebilecek yeni vatandaş modeli nasıl olmalıdır?

Küreselleşme süreci, değerlerin değişimini de gündeme getirmiştir. Yeni değerler boyut değiştirmiş ve zenginleşmiştir. Evrensel ölçekte gelişen yeni değerler, daha çok dünya kimliğini ön plana almaktadır. Dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan bir gelişme artık bütün insanlığı ilgilendirmektedir. Küreselleşme ile birlikte yaşanan gelişmelerden birisi de “bireyselleşmedir”. “Bireyselleşme” kavramı, paylaşma ve dayanışma kültürüne dayalı olan Türk toplumunda yadırganabilir. Fakat gerçek anlamıyla “bireyselleşme”, bireyin kendisini geliştirmesidir. Aslında “bireyselleşme” donanımlı olmaktır. Kendisini yetiştiren ve belli bir donanım kazanmış olan fertlerin kendisine, topluma ve ülkesine daha faydalı olabileceğini ifade eden bir kavramdır. Değişim kültürü ile birlikte gelen “bireyselleşme” kavramı kendisini yetiştiren gerekli bilgi ve beceri ile donanmış olmayı ifade eder. “Bireyselleşme”, bilgi ve donanımıyla diğerlerine faydalı olan bir kişilik gelişimi sürecidir. “Bireyselleşme” toplumdan kopma anlamında bencillik değil, yeteneklerini geliştirme ve topluma olumlu katkı yapmadır. Bireyselleşme aşamasına gelemeyen kişilikler, itaate daha yakın olurlar.

Küreselleşme, değerlerde değişmeye yol açmıştır. Geçmişte yerel, bölgesel ya da ulusal olan değerler sistemi evrensel ölçeğe taşınmıştır. Küreselleşme, yeni değerleri de beraberinde getirmektedir. Bunlar insan hakları, demokrasi, girişimcilik, rekabete açık olma gibi değerlerdir. Temel sorun bu sürece kurumların ve bireylerin uyum sağlamasıdır. Bu nedenle, kendi yeteneklerini geliştirme konusunda donanımlı olmama yani bireyselleşme aşamasına gelmemiş olma bireyin küreselleşmesinde sorun yaratabilir. Kendi toplumunun değerlerini benimsemeyenlerinde, küreselleşme de başarılı olacağı düşünülemez ve yabancılaşma beklenen bir sonuç olur.

Küreselleşme ile birlikte, değerlerin anlamı ve kapsamı da değişmiştir. Geleneksel değerler arasında yer alan hoşgörü, güven, sevgi küresel ölçekte ya yok olmakta ya da değişmektedir. Küresel ölçekte bu değerlerin yerine insan hakları, demokrasi, girişimcilik, toplam kalite gibi yeni değerler geçmiştir. Aynı şekilde vatandaşlık kavramında da değişme olmuştur. “Vatandaşlık” kavramı, “bireye” göre sınırlı bir alanda kalır.

Birey ve devlet ilişkisinde küreselleşme ile birlikte başlayan değişime vatandaşlık statüsü, cevap vermekte yetersiz kalmaktadır. Ulusal devletin sınırları içerisinde belirlenmiş olan kişi hakları ve yükümlülükleri, giderek bu sınırları aşmıştır. Üyelik tek boyuttan çıkıp, çoklu yapıya doğru bir gelişim göstermektedir.

• Verilen ifade DOĞRU!

• Verilen İfade YANLIŞ