Қазақ тілі 8-сынып. Сөйлем түрлері

   Айтылу мақсаты хабарлау, суреттеу, баяндауды білдіретін сөйлемнің түрін қандай сөйлем дейміз?

• Хабарлы сөйлем

• Сұраулы сөйлем

• Бұйрықты сөйлем

• Лепті сөйлем

Хабарлы сөйлемді табыңыз:

• Көктем келді. Жиналыс сағат сегізде басталады.

• Біреу есік қаққандай болды, естисіз бе?

• Күйігің не? О не деген сөзің? Сенде қандай күйік болушы еді?

•      – Қоя тұршы, Жайна,– деді оған Майра.

  Хабарлы сөйлемдер құрылымы мен көлеміне қарай әртүрлі болып келеді. Хабарлы сөйлемдерден кейін қандай тыныс белгі қойылады?

• Нүкте

• Үтір

• Қос нүкте

• Сызықша

Біреудің бір нәрсе туралы жай хабарлауына мысал келтірілген сөйлемді табыңыз:

• Кеше апам келген.

• Менің естуімше, апам да келе жатыр.

• Ертең күн ашық болар деп ойлаймын.

• Жұлдызды аспанда ай күміс алқадай әдемі көрінеді.

Біреудің бір нәрсе жөніндегі ойын, көзқарасын білдіру мақсатында хабарлауы көрсетілген сөйлемді табыңыз:

• Жұлдызды аспанда ай күміс алқадай әдемі көрінеді.

• Кеше апам келген.

• Менің естуімше, апам да келе жатыр.

• Ай жап-жарық екен.

Жауап алу мақсатымен сұрай айтылған сөйлемді қандай сөйлем дейміз?

• Лепті сөйлем

• Сұраулы сөйлем

• Хабарлы сөйлем

• Бұйрықты сөйлем

  Қандай сөйлемдер мынадай жолдармен жасалады:

а) ма, ме, ба, бе, па, пе сұраулықшылауларының қатысуы арқылы.

ә) сұрау есімдіктерінің қатысуы арқылы.

б) ғой, ә, ше шылауларының, шығар, болар деген сөздердің қатысуы арқылы.

• Хабарлы сөйлемдер

• Лепті сөйлемдер

• Сұраулы сөйлемдер

• Бұйрықты сөйлемдер

Сұраулы сөйлемді табыңыз:

• Қап, мынау жығылды-ау!

• - Тараңдар! Тастаңдар бұл іст! - деді.

• Күйігің не? О не деген сөзің? Сенде қандай күйік болушы еді?

• Жалма-жан далаға шықсам, түс болып, күн ыси бастаған екен.

Құрмаласқан жай сөйлемдердің соңғысы сұраулы болса, сөйлем соңына қандай белгі қойылады?

• Үтір белгісі

• Нүкте

• Сұрау белгісі

• Леп белгісі

Қандай сөйлемдер сөйлесуші адамдарға қандай да болсын істі істеуі не істеткізуі жөнінде айрықша ықпал жасау үшін айтылады?

• Сұраулы сөйлемдер

• Хабарлы сөйлемдер

• Бұйрықты сөйлемдер

• Лепті сөйлемдер