Энеолит және Қола дәуірі

«Ұлы Дала» таралған аймақ:

• Алтайдан Әмударияға дейін

• Дунайдан Алтайға, Маньчжурияға дейін

• Ертістен Орхонға дейін

• Алтайдан Хаунхэға дейін

• Атлайдан Алатауға дейін

Ұлы Дала - тарихи мәдени ұғым, ал оның географиялық атауы:

• Шығыс Азия

• Еуразия

• Кіші Азия

• Оңтүстік Азия

• Сібір

Орта ғасырлардағы мұсылман жазба деректерінде Ұлы Даланың Дунайдан Алтайға дейінгі аралығы аталды:

• Жетісу

• Кавказ

• Мәуереннахр

• Дешті Қыпшақ

• Еуразия

Қазақстан тарихы ғылымында Х-XVII ғ. Қаратеңіз бен Каспий теңізі аралығын атады:

• Батыс Дешті Қыпшақ

• Скандинавия

• Шығыс Дешті Қыпшақ

• Мәуереннахр

• Маньчжурия

Ұлы Даланың экологиялық, табиғи-климаттық жағдайы қолайлы болды:

• балық шаруашылығына

• отырықшылыққа

• қала мәдениетінің қалыптасуына

• көшпелі мал шаруашылығына

• қолөнер шаруашылығына

б.з.б. 3700-3100 жылдар арасында өмір сүрген мәдениет:

• Ботай-Терсек мәдениеті

• Көнешұңқыр мәдениеті

• Андрон мәдениеті

• Шебір мәдениеті

• Алакөл мәдениеті

б.з.б. 3600-2300 жылдары Ұлы Даланың батыс бөлігін қамтыған, энеолиттік және ерте қола дәуірінің мәдениеті:

• Ботай-Терсек мәдениеті

• Көнешұңқыр мәдениеті

• Андрон мәдениеті

• Шебір мәдениеті

• Алакөл мәдениеті

Олар мыс қортуды білмеді:

• Андрондықтар

• Аралдықтар

• Беғазылықтар

• Ботайлықтар

• Сақтар

Авеста аңызында құдайлар шайқасында жауынгерлерге көмектсетін, аспанда дөңгелекті әскери арбамен жүретін жауынгерлер қамқоршысы құдайы:

• Заратуштра

• Зевс

• Брахма

• Арес

• Митра

б.з.б. ІІІ мың жылдықта Ботай мәдениетінің құлдырау себебі:

• қуаңшылық пен жылқы басының азаюы

• тайпа аралық соғыстар

• алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауы

• жеке меншіктің пайда болуы

• отырықшылықтың пайда болуы