Câu hỏi về Chiến tranh lạnh

Đọc đoạn tư liệu sau đây: Từ năm 1945 đến đầu những năm 70 của thế kỷ XX, trật tự thế giới hai cực I-an-ta được định hình với sự thiết lập các khối kinh tế và quân sự đối đầu nhau. Về kinh tế , Mỹ đề ra kế hoạch Mác-san nhằm viện trợ cho Tây Âu, qua đó tăng cường sự chi phối đối với khu vực này; Liên Xô và các nước Đông Âu thành lập hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) nhằm hợp tác về kinh tế. Về quân sự năm 1949, Mỹ và các nước phương Tây thành lập tổ chức hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO), năm 1955, Liên Xô và các nước Đông Âu thành lập tổ chức hiệp ước Vác-sa-va.

• Từ năm 1945 đến đầu những năm 70 của thế kỷ XX, phe tư bản chủ nghĩa và phe xã hội chủ nghĩa đối đầu căng thẳng về kinh tế, chính trị, tư tưởng, quân sự.

• Mĩ đề ra kế hoạch Mác-san với mục tiêu quan trọng nhất là hợp tác cùng có lợi giữa Mỹ và các nước Tây Âu.

• Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là liên minh quân sự giữa Mỹ và tất cả các nước châu Âu.

• Sự ra đời của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va là biểu hiện của căng thẳng quân sự giữa Mỹ và Liên Xô.

“Bài học của thời kỳ Chiến tranh lạnh đã chứng tỏ phương thức quan hệ quốc tế lấy đối đầu chính trị - quân sự là chủ yếu không còn phù hợp, phải chịu nhiều tổn thất hoặc thất bại như hai nước Xô – Mỹ và một bị thương, một bị mất. Trong khi đó, phương thức lấy hợp tác và cạnh tranh về kinh tế - chính trị là chính lại thu được nhiều tiến bộ, kết quả như các nước Đức, Nhật và NICs. Sự hưng thịnh hay suy vong của một quốc gia quyết định bởi sức mạnh tổng hợp của quốc gia đó, mà chủ yếu là thực lực kinh tế và khoa học - kỹ thuật”.

(Vũ Dương Ninh (chủ biên), Một số chuyên đề lịch sử thế giới, NXB Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội 2001, tr. 401)

• Một trong những xu thế phát triển của thế giới sau Chiến tranh lạnh là các quốc gia lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm.

• Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, xu thế đối đầu quân sự trong quan hệ quốc tế đã lỗi thời.

• Sau Chiến tranh lạnh, các nước nhỏ cần lấy phát triển sức mạnh quân sự làm trọng tâm.

• Sau Chiến tranh lạnh, một quốc gia muốn phát triển chỉ cần tập trung phát triển kinh tế.

Trong xu thế đa cực, và vai trò của các trung tâm, tổ chức kinh tế, tài chính quốc tế và khu vực ngày càng lớn. Bên cạnh đó hoạt động của các công ty xuyên quốc gia có ảnh hưởng ngày càng lớn trong các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế thế giới. Trong một thế giới đa cực các quốc gia vừa cạnh tranh vừa hợp tác nhằm vươn lên khẳng định vị thế của mình. Xu thế đa cực đem lại những thời cơ lớn nhưng cũng tạo ra không ít những thách thức cho các nước.

• Xu thế đa cực vừa là thời cơ vừa là thách thức cho Việt Nam.

• Việt Nam có cơ hội mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế.

• Sự cạnh tranh của các trung tâm quyền lực trên thế giới có thể gây nên tình trạng bất ổn ở khu vực Đông Nam Á.

• Việt Nam cần thực hiện chính sách “đóng cửa” để tránh tác động từ xu thế đa cực.

“[Năm 1960], Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua bản Tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn toàn chủ nghĩa thực dân, trao trả độc lập cho các quốc gia và dân tộc thuộc địa. Đó là một sự kiện chính trị quan trọng. Tuyên ngôn đã khẳng định các nước thực dân 17 đã vi phạm nguyên tắc quan trọng nhất của luật pháp quốc tế; khẳng định rõ ràng cơ sở pháp lí quốc tế của cuộc đấu tranh giành độc lập của các dân tộc bị áp bức”. (Nguyễn Quốc Hùng – Nguyễn Hồng Quân, Liên hợp quốc và Lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, tr.46)

• Với sự kiện Liên hợp quốc thông qua bản Tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn toàn chủ nghĩa thực dân (năm 1960) thì chủ nghĩa thực dân bị thủ tiêu hoàn toàn.

• Tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn toàn chủ nghĩa thực dân (năm 1960) đã thể hiện sự ủng hộ của Liên hợp quốc đối với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập của nhân dân các nước Á, Phi, Mĩ La-tinh.

• Tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn toàn chủ nghĩa thực dân (năm 1960) đã bổ sung thêm những nguyên tắc hoạt động cơ bản của tổ chức Liên hợp quốc.

• Nội dung chính của đoạn tư liệu đã khẳng định vai trò duy trì, hoà bình, an ninh quốc tế của Liên hợp quốc.

"Duy trì hoà bình và an ninh quốc tế, và để đạt được mục đích đó, thi hành những biện pháp tập thể có hiệu quả để phòng ngừa và loại trừ các mối đe doạ hoà bình, cấm mọi hành vi xâm lược và phá hoại hoà bình khác, điều chỉnh hoặc giải quyết các vụ tranh chấp hoặc những tình thế có tính chất quốc tế có thể đưa đến sự phá hoại hoà bình, bằng biện pháp hoà bình theo đúng nguyên tắc của công lí và pháp luật quốc tế. (Trích: Điều 1, Hiến chương Liên hợp quốc, ngày 24-10-1945)

• Đoạn tư liệu thể hiện mục tiêu của Liên hợp quốc là duy trì hoà bình và an ninh quốc phòng cho tất cả các quốc gia.

• Một trong những mục tiêu của Liên hợp quốc là giải quyết các vụ tranh chấp quốc tế bằng pháp luật của các quốc gia.

• Trong số các mục tiêu của Liên hợp quốc, duy trì hoà bình và an ninh quốc tế là mục tiêu được đặt lên hàng đầu.

• Ngày nay, Liên hợp quốc vẫn tiếp tục thực hiện mục tiêu giải quyết các vụ tranh chấp, xung đột quốc tế bằng biện pháp hoà bình.

ASEAN ra đời nhằm mục đích thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và phát triển văn hóa trong khu vực thông qua các nỗ lực chung trên tinh thần bình đẳng và hợp tác nhằm tăng cường cơ sở cho một Cộng đồng các quốc gia Đông Nam Á hòa bình và thịnh vượng; Thúc đẩy hòa bình, ổn định khu vực thông qua tôn trọng luật pháp quốc tế.

• Mục đích ban đầu của Tổ chức ASEAN là hợp tác chính trị, tiền tệ giữa các nước thành viên.

• ASEAN ra đời với mục tiêu chính là hợp tác về kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các nước thành viên.

• ASEAN ra đời nhằm liên minh phòng thủ chống lại sự bành trướng của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á.

• ASEAN là Tổ chức liên kết kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các nước khu vực Đông Bắc Á.

Cho bảng dữ kiện về Quá trình phát triển của ASEAN

• ASEAN được sáng lập bởi tất cả các quốc gia khu vực Đông Nam Á.

• Hành trình phát triển của Tổ chức ASEAN từ ASEAN 5 lên ASEAN 10 trải qua hơn 30 năm.

• Năm 1995, Việt Nam trở thành thành viên thứ 7 của ASEAN.

• ASEAN do các quốc gia Đông Nam Á nằm trên bán đảo Đông Dương sáng lập.

Tại Tuyên bố Băng Cốc (1967) đã nêu ra mục tiêu xây dựng một cộng đồng thịnh vượng và hòa bình ở Đông Nam Á. Năm 1997, ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN được chính thức khẳng định thông qua văn kiện Tầm nhìn ASEAN 2020 Tầm nhìn ASEAN 2020 là văn bản đầu tiên đề xuất ý tưởng xây dựng một Cộng đồng ASEAN có nhận thức về các mối quan hệ lịch sử, gắn bó với nhau trong một khu vực chung, cùng nhau gìn giữ hòa bình, hướng tới ổn định, tương trợ, hợp tác phát triển phồn vinh, tăng cường vị thế của ASEAN trên trường quốc tế.

• Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN khởi nguồn từ khi tổ chức này thành lập.

• Năm 2020, ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN chính thức được thông qua.

• Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN được chính thức thông qua khi tất cả các quốc gia Đông Nam Á đã gia nhập ASEAN.

• ASEAN đã trải qua 30 năm phát triển từ khi ý tưởng thành lập Cộng đồng ASEAN ra đời đến khi ý tưởng này chính thức được thông qua.

Đọc đoạn tư liệu sau: 19 Trong quá trình phát triển phải Cộng đồng ASEAN phải đối mặt với những thách thức như sự đa dạng về chế độ chính trị, tình hình chính trị ở một số nước còn phức tạp, còn tồn tại một số mâu thuẫn trong quan hệ song phương, sự chênh lệch về thu nhập, trình độ phát triển giữa các nước gây trở ngại cho hợp tác. Bên cạnh đó sự cạnh tranh ảnh hưởng các nước lớn đối với khu vực, diễn biến phức tạp của tình hình Biển Đông và tình hình quốc tế; biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh… đặt ra những thách thức không nhỏ cho Cộng đồng ASEAN.

• Cộng đồng ASEAN phải đối mặt với những thách thức trong nội khối và cả bên ngoài.

• Những thách thức của Cộng đồng ASEAN đến từ nhiều phương diện như: kinh tế, chính trị, văn hóa.

• Sự cạnh tranh của các cường quốc ở Biển Đông là một trong những thách thứ của Cộng đồng ASEAN.

• Cộng đồng ASEAN chịu sự chi phối của trật tự thế giới hai cực Ianta.

Cho đoạn tư liệu sau: “ Được khích lệ và được thống nhất bởi Một tầm nhìn, Một bản sắc và Một cộng đồng chia sẻ, đùm bọc. Gắn kết với nhau bởi một khát vọng chung và ý chí tập thể được sống trong một khu vực hòa bình, an ninh và ổn định lâu dài, kinh tế tăng trưởng bền vững, tiến bộ xã hội và thịnh vượng chung, nhằm thúc đẩy các lợi ích cốt lõi, lý tưởng và nguyện vọng của chúng ta”. ( Trích: Lời mở đầu, Hiến chương ASEAN)

• Hiến chương ASEAN 2007 nêu rõ mục tiêu xây dựng ASEAN thành một cộng đồng thịnh vượng.

• Sự vững mạnh của ASEAN dựa trên cơ sở là sự phát triển về kinh tế và sự đa dạng về bản sắc văn hóa.

• Hiến chương ASEAN 2007 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quá trình hợp tác cùng phát triển của các quốc gia Đông Nam Á.

• Lời mở đầu của Hiến chương ASEAN nhấn mạnh sự hòa hợp, thống nhất của các quốc gia thành viên.