SAS 1 B. JAWA KLS 4 2024-2025

Asal-Usul Guwa Ngerong

Jaman biyen ing Tuban ana kraton cilik sing jenenge Istana Gumenggeng. Asmane rajane yaiku Prabu Arya Bangah. Amarga wilayah kasebut kelebu gunung gamping, saben tahun tansah nandhang masalah banyu. Prabu Arya Bangah semedi lan nyenyuwun marang Gusti Kang Maha Kuwasa supaya diparingi hidayah kanggo ningkatake kesejahteraan rakyate.

               Prabu Arya Bangah entuk ramalan yen masalah Keraton Gumenggeng bakal sirna karo bantuan Ki Jala Ijo ing pertapan Gunung Ngandhong. Sawise semedi, Prabu Arya Bangah nimbali Ki Jala Ijo. Ki Jala Ijo nuruti dhawuhe Raja Arya Bangah. Dikancani wong loro abdi dalem, Ki Jala Ijo mlaku ngulon. Satekane ing lereng Gunung Kapur, Ki Jala Ijo golek pusaka. Dumadakan, banyu mili metu saka pusaka. Suwe-suwe, ilining banyu cepet lan rong (trowongan) nganti dadi guwa sing metune kali.

               “Mengko yen ana jaman anyar, panggonan iki jenenge Guwa Ngerong”, ujare Ki Jala Ijo karo sing jaga kasebut, Ki Jala Ijo paring dhawuh supados sing jaga wau boten kenging saking guwa lan dipun utus jaga keamanan guwa lan sumber toya. Ora ana warga masyarakat sing wani ngrusak Guwa Ngerong amarga anane tetuwuhan, yen lahar lan iwak mujudake wujud apa sing ditunggu guwa kasebut. Sapa wae sing ngrusak guwa, sumber banyu, wit, iwak, lan lahar ing kiwa tengene Guwa Ngerong bakal cilaka.

Apa irah-irahan ing dhuwur?

• Istana Gumenggeng

• Asal-Usul Guwa Ngerong

• Prabu Arya Bangah

• Ki Jala Ijo

Asal-Usul Guwa Ngerong

Jaman biyen ing Tuban ana kraton cilik sing jenenge Istana Gumenggeng. Asmane rajane yaiku Prabu Arya Bangah. Amarga wilayah kasebut kelebu gunung gamping, saben tahun tansah nandhang masalah banyu. Prabu Arya Bangah semedi lan nyenyuwun marang Gusti Kang Maha Kuwasa supaya diparingi hidayah kanggo ningkatake kesejahteraan rakyate.

               Prabu Arya Bangah entuk ramalan yen masalah Keraton Gumenggeng bakal sirna karo bantuan Ki Jala Ijo ing pertapan Gunung Ngandhong. Sawise semedi, Prabu Arya Bangah nimbali Ki Jala Ijo. Ki Jala Ijo nuruti dhawuhe Raja Arya Bangah. Dikancani wong loro abdi dalem, Ki Jala Ijo mlaku ngulon. Satekane ing lereng Gunung Kapur, Ki Jala Ijo golek pusaka. Dumadakan, banyu mili metu saka pusaka. Suwe-suwe, ilining banyu cepet lan rong (trowongan) nganti dadi guwa sing metune kali.

               “Mengko yen ana jaman anyar, panggonan iki jenenge Guwa Ngerong”, ujare Ki Jala Ijo karo sing jaga kasebut, Ki Jala Ijo paring dhawuh supados sing jaga wau boten kenging saking guwa lan dipun utus jaga keamanan guwa lan sumber toya. Ora ana warga masyarakat sing wani ngrusak Guwa Ngerong amarga anane tetuwuhan, yen lahar lan iwak mujudake wujud apa sing ditunggu guwa kasebut. Sapa wae sing ngrusak guwa, sumber banyu, wit, iwak, lan lahar ing kiwa tengene Guwa Ngerong bakal cilaka.

Sapa wae paragane crita mau?

• Prabu Arya Bangah lan loro punggawane Ki Jala Ijo.

• Prabu Arya Bangah, Ki Jala Ijo, lan loro abdi dalem.

• Prabu Arya Bangah lan Ki Jala Ijo.

• Ki Jala Ijo, lan loro punggawane Ki Jala Ijo.

Asal-Usul Guwa Ngerong

Jaman biyen ing Tuban ana kraton cilik sing jenenge Istana Gumenggeng. Asmane rajane yaiku Prabu Arya Bangah. Amarga wilayah kasebut kelebu gunung gamping, saben tahun tansah nandhang masalah banyu. Prabu Arya Bangah semedi lan nyenyuwun marang Gusti Kang Maha Kuwasa supaya diparingi hidayah kanggo ningkatake kesejahteraan rakyate.

               Prabu Arya Bangah entuk ramalan yen masalah Keraton Gumenggeng bakal sirna karo bantuan Ki Jala Ijo ing pertapan Gunung Ngandhong. Sawise semedi, Prabu Arya Bangah nimbali Ki Jala Ijo. Ki Jala Ijo nuruti dhawuhe Raja Arya Bangah. Dikancani wong loro abdi dalem, Ki Jala Ijo mlaku ngulon. Satekane ing lereng Gunung Kapur, Ki Jala Ijo golek pusaka. Dumadakan, banyu mili metu saka pusaka. Suwe-suwe, ilining banyu cepet lan rong (trowongan) nganti dadi guwa sing metune kali.

               “Mengko yen ana jaman anyar, panggonan iki jenenge Guwa Ngerong”, ujare Ki Jala Ijo karo sing jaga kasebut, Ki Jala Ijo paring dhawuh supados sing jaga wau boten kenging saking guwa lan dipun utus jaga keamanan guwa lan sumber toya. Ora ana warga masyarakat sing wani ngrusak Guwa Ngerong amarga anane tetuwuhan, yen lahar lan iwak mujudake wujud apa sing ditunggu guwa kasebut. Sapa wae sing ngrusak guwa, sumber banyu, wit, iwak, lan lahar ing kiwa tengene Guwa Ngerong bakal cilaka.

Ing ngendi kedadean crita kasebut?

• Tuban

• Sidoarjo

• Kediri

• Malang

Asal-Usul Guwa Ngerong

Jaman biyen ing Tuban ana kraton cilik sing jenenge Istana Gumenggeng. Asmane rajane yaiku Prabu Arya Bangah. Amarga wilayah kasebut kelebu gunung gamping, saben tahun tansah nandhang masalah banyu. Prabu Arya Bangah semedi lan nyenyuwun marang Gusti Kang Maha Kuwasa supaya diparingi hidayah kanggo ningkatake kesejahteraan rakyate.

               Prabu Arya Bangah entuk ramalan yen masalah Keraton Gumenggeng bakal sirna karo bantuan Ki Jala Ijo ing pertapan Gunung Ngandhong. Sawise semedi, Prabu Arya Bangah nimbali Ki Jala Ijo. Ki Jala Ijo nuruti dhawuhe Raja Arya Bangah. Dikancani wong loro abdi dalem, Ki Jala Ijo mlaku ngulon. Satekane ing lereng Gunung Kapur, Ki Jala Ijo golek pusaka. Dumadakan, banyu mili metu saka pusaka. Suwe-suwe, ilining banyu cepet lan rong (trowongan) nganti dadi guwa sing metune kali.

               “Mengko yen ana jaman anyar, panggonan iki jenenge Guwa Ngerong”, ujare Ki Jala Ijo karo sing jaga kasebut, Ki Jala Ijo paring dhawuh supados sing jaga wau boten kenging saking guwa lan dipun utus jaga keamanan guwa lan sumber toya. Ora ana warga masyarakat sing wani ngrusak Guwa Ngerong amarga anane tetuwuhan, yen lahar lan iwak mujudake wujud apa sing ditunggu guwa kasebut. Sapa wae sing ngrusak guwa, sumber banyu, wit, iwak, lan lahar ing kiwa tengene Guwa Ngerong bakal cilaka.

Ganeya saben tahun kraton tansah nandhang masalah banyu?

• amarga adoh karo sumber banyu

• amarga wilayah kasebut kelebu gunung gamping

• amarga cedhak karo kali

• amarga akeh tanduran

Asal-Usul Guwa Ngerong

Jaman biyen ing Tuban ana kraton cilik sing jenenge Istana Gumenggeng. Asmane rajane yaiku Prabu Arya Bangah. Amarga wilayah kasebut kelebu gunung gamping, saben tahun tansah nandhang masalah banyu. Prabu Arya Bangah semedi lan nyenyuwun marang Gusti Kang Maha Kuwasa supaya diparingi hidayah kanggo ningkatake kesejahteraan rakyate.

               Prabu Arya Bangah entuk ramalan yen masalah Keraton Gumenggeng bakal sirna karo bantuan Ki Jala Ijo ing pertapan Gunung Ngandhong. Sawise semedi, Prabu Arya Bangah nimbali Ki Jala Ijo. Ki Jala Ijo nuruti dhawuhe Raja Arya Bangah. Dikancani wong loro abdi dalem, Ki Jala Ijo mlaku ngulon. Satekane ing lereng Gunung Kapur, Ki Jala Ijo golek pusaka. Dumadakan, banyu mili metu saka pusaka. Suwe-suwe, ilining banyu cepet lan rong (trowongan) nganti dadi guwa sing metune kali.

               “Mengko yen ana jaman anyar, panggonan iki jenenge Guwa Ngerong”, ujare Ki Jala Ijo karo sing jaga kasebut, Ki Jala Ijo paring dhawuh supados sing jaga wau boten kenging saking guwa lan dipun utus jaga keamanan guwa lan sumber toya. Ora ana warga masyarakat sing wani ngrusak Guwa Ngerong amarga anane tetuwuhan, yen lahar lan iwak mujudake wujud apa sing ditunggu guwa kasebut. Sapa wae sing ngrusak guwa, sumber banyu, wit, iwak, lan lahar ing kiwa tengene Guwa Ngerong bakal cilaka.

Kepriye watake Prabu Arya Bangah ing crita kasebut?

• pemimpin ingkang sae

• ora peduli karo rakyat

• penggaweane meres rakyate

• pemimpin sing seneng masak

Raden Werkudara kuwi panenggake Pandhawa. Raden Werkudara kuwi satriya Jodhipati. Dedege Werkudara gagah gedhe dhuwur. Kalebu swarane uga gedhe jumleger. Apa maneh yen pinuju nesu, swarane kaya-kaya njugrukake gunung.

Nanging watake satriya pinunjul banget. Raden Werkudara ora seneng umuk, ora goroh, tur ora nate pamer kekuwatane. Kamangka Raden Werkudara kuwi sekti mandraguna. Wesi gligen wae bisa ditoklek nganggo tangane.

Raden Werkudara uga duwe kuku kang ampuh banget. Kukune mau bisa kanggo nyuwek-nyuwek cangkeme macan sing galak. Kukune Werkudara sing ampuh kuwi jenenge kuku pancanaka.

Sanajan nduweni kekuwatan kang linuwih satriya perkasa iki ora nduweni sifat kang gumedhe. Dheweke malah dhemen tetulung marang wong liya.

Sapa panenggake Pandhawa kuwi?

• Raden Janaka

• Raden Werkudara

• Raden Puntadewa

• Raden Nakula

Raden Werkudara kuwi panenggake Pandhawa. Raden Werkudara kuwi satriya Jodhipati. Dedege Werkudara gagah gedhe dhuwur. Kalebu swarane uga gedhe jumleger. Apa maneh yen pinuju nesu, swarane kaya-kaya njugrukake gunung.

Nanging watake satriya pinunjul banget. Raden Werkudara ora seneng umuk, ora goroh, tur ora nate pamer kekuwatane. Kamangka Raden Werkudara kuwi sekti mandraguna. Wesi gligen wae bisa ditoklek nganggo tangane.

Raden Werkudara uga duwe kuku kang ampuh banget. Kukune mau bisa kanggo nyuwek-nyuwek cangkeme macan sing galak. Kukune Werkudara sing ampuh kuwi jenenge kuku pancanaka.

Sanajan nduweni kekuwatan kang linuwih satriya perkasa iki ora nduweni sifat kang gumedhe. Dheweke malah dhemen tetulung marang wong liya.

Apa piandele Raden Werkudara kang tumemplek ana awake?

• Pancasana

• Panah Pasopati

• Wesi Gligen

• Kuku Pancanaka

Raden Werkudara kuwi panenggake Pandhawa. Raden Werkudara kuwi satriya Jodhipati. Dedege Werkudara gagah gedhe dhuwur. Kalebu swarane uga gedhe jumleger. Apa maneh yen pinuju nesu, swarane kaya-kaya njugrukake gunung.

Nanging watake satriya pinunjul banget. Raden Werkudara ora seneng umuk, ora goroh, tur ora nate pamer kekuwatane. Kamangka Raden Werkudara kuwi sekti mandraguna. Wesi gligen wae bisa ditoklek nganggo tangane.

Raden Werkudara uga duwe kuku kang ampuh banget. Kukune mau bisa kanggo nyuwek-nyuwek cangkeme macan sing galak. Kukune Werkudara sing ampuh kuwi jenenge kuku pancanaka.

Sanajan nduweni kekuwatan kang linuwih satriya perkasa iki ora nduweni sifat kang gumedhe. Dheweke malah dhemen tetulung marang wong liya.

Ing ngendi kasatriyane Raden Werkudara?

• Mandakara

• Pringgondani

• Jodhipati

• Madukara

               Mancing

Surya mlethek Minggu pahing

Aku sakanca budhal mancing

Kanthi bekal walesan lan umpan

Dakpancal sepedhaku turut dalan

               Gurame, nila, lan emas

               Ora dakrasa hawane tansaya panas

               Banyu sabotol taksikat amblas

               Senar ditarik atiku dheg-dheg plas

Iwak sa kilo diddum padha

Gedhe cilik nedha nrima

Mesam ngguyu atine seneng

Aku sakanca mulih bareng

Tegese tembung " Surya mlethek " ing geguritan ndhuwur yaiku ….

• Srengenge surup

• Srengenge awan

• Srengenge mangkat

• Srengenge ilang

               Mancing

Surya mlethek Minggu pahing

Aku sakanca budhal mancing

Kanthi bekal walesan lan umpan

Dakpancal sepedhaku turut dalan

               Gurame, nila, lan emas

               Ora dakrasa hawane tansaya panas

               Banyu sabotol taksikat amblas

               Senar ditarik atiku dheg-dheg plas

Iwak sa kilo diddum padha

Gedhe cilik nedha nrima

Mesam ngguyu atine seneng

Aku sakanca mulih bareng

Cacahe gatra (baris) saben sapada ana ...

• 1

• 2

• 3

• 4