Д.Әлеуметтануы

Адамдардың басқа бір дін үшін бұрынғы сенімінен бас тартуын білдіретін дін әлеуметтануыедағы ұғым:

• Миссионерлік

• Дін конверсия

• Урбанизация

• Аккультурация

• Дискриминация

Еуроислам:

• Жаңа және секуляр батыста интеграцияға түскен исламның формасы немесе еуропалық ислам түсінігі

• Еуропа мемлекеттерінің исламға деген ұстанымы

• Еуропаға исламның таралуы мен орнығуын зерттейтін ғылым саласы

• Еуропадағы ислами жамағаттар мен олардың дінді насихаттау әдістері

• Батыстағы діни ойшылдардың исламға қатысты ойларын жинаған кітап

Клан:

• Ислам әлеміндегі қауіпті ағымдарға берілген ортақ атау

• Діни топтың шектен шыққан түрі

• Әлеуметтік топтардың ұсақ бөлшегі

• Қылмыстық топтардың бастауы

• Бір атадан тарайтынын айтқан біртекті туыстар тобы

«Мәдениеттер қақтығысы» теориясы:

• Мәдениеттердің тарихтағы қақтығысы мен күніміздегі жай күйін зерттейтін теория

• Мәдениеттердің қақтығысы орын алуы мүмкін еместігін айтатын теория

• Суық соғыстан кейінгі әлемде қақтығыстың бастауы негізінен идеологиялық немесе экономикалық емес, мәдени салада болатынын алға тартқан теория

• Маргинал жағдайға түскен тұлғаларда өзі төмен сезіну, қылмысқа, ішімдік пен есірткіге, өз-өзіне қол салуға бейім болу сынды жағымсыз жайыттар

• Қоныс аударған адамдардың күнделікті өмірлерінде, тіпті дүниеге деген көзқарастарында және діни түсініктерінде елеулі өзгерістер орын алатынын алға тартқан теория

Ақырзаманнан бұрын мың жылдық бейбіт, бақыттылық және рахат дәуірі орнайтынына сенетін діни ағымдар:

• Неоортодоксальды топтар

• Үндістаннан шыққан исламдық мәзһабтар

• Сатанистік шіркеулер

• Неохристиандық топтар

• Милленаристік діни ағымдар

Протестанттық этика:

• М. Вебердің капитализмге қатысты ойларының жиынтығы

• М. Вебердің дінге деген ұстанымын білдіретін термині

• М. Вебердің еңбегінің аты

• Капитализмнің рухын құрайтын және пайда болуына әсер еткен ең маңызды фактор ретінде М. Вебер алға тартқан ұғым

• М. Вебердің діни сенімі

Жаңа діни ағымдардың бастауын негізге алған типология:

• Олардың шыққан жерін негізге ала отырып жіктеу

• Шыққан уақытын негізге ала отырып жіктеу

• Ахуалдық бастауын негізге ала отырып жіктеу

• Шыққан кездегі діни жағдайды негізге ала отырып жіктеу

• Шыққан кездегі әлеуметтік жағдайды негізге алу

Жаңа діни ағымдардың ең басты ерекшелігі:

• Жаңа кітаптары бар

• Жаңа идеялары бар

• Жаңа форма киюді ұсынады

• Жаңа идеяларды ғана қабылдайды

• Жақын арада шыққан

Зайырлылықтың контаминациялық түрі:

• Дін мемлекеттен оқшаулау, мемлекеттің діни ұйымдарды мемлекеттік және қоғамдық шаралардан тыс ұстауы

• Дінге тыйым салады, мемлекет қадағалап, бақылауға алады

• Дінге деген ұстанымның белгісіздігі

• Дін мен зайырлылық ұғымдарының әлсіздігі, діни құқықтық нормалардың мемлекеттік құқықтық жүйесіне салмақты ықпал етуі

• Мемлекеттің бір немесе бірнеше дінге айырықша басымдық беруі

Зайырлылықтың идентификациялық түрі:

• Мемлекет бірнеше діни бірлестіктен әріптестік орнатып, дәстүрлі діндерге мәдени құндылық ретінде қолдау білдіреді

• Мемлекет дінді мереке күндері ғана қолдауы

• Дін мен зайырлылық ұғымдарының әлсіздігі, діни құқықтық нормалардың мемлекеттік құқықтық жүйесіне салмақты ықпал етуі

• Мемлекет пен діннің бір-біріне мүлдем араласпауы

• Дін мемлекеттен оқшаулау, мемлекеттің діни ұйымдарды мемлекеттік және қоғамдық шаралардан тыс ұстауы