8 Жас ерекшелік психологиясы

Адам өмірінің алғашқы даму кезеңдерінің ерекшелігі

• Индивидтің адам өмірінің екінші-үшінші жылдарында қарқынды жүретін ерте әлеуметтенуінің ұзақ және көп фазалы үрдісі
• Адамдардың даралық-типтік ерекшеліктеріне байланысты
• Адамның жас ерекшелік есебі хронологиялық жастың есебіне ғана сүйенбейді
• Тіршілік пен тәрбиенің әлеуметтік жағдайларына тәуелді

Адам өмірінің алғашқы даму кезеңдерінің ерекшелігі

• Индивидтің адам өмірінің екінші-үшінші жылдарында қарқынды жүретін ерте әлеуметтенуінің ұзақ және көп фазалы үрдісі
• Адамдардың даралық-типтік ерекшеліктеріне байланысты
• Адамның жас ерекшелік есебі хронологиялық жастың есебіне ғана сүйенбейді
• Тіршілік пен тәрбиенің әлеуметтік жағдайларына тәуелді

Баланың 1 жас кезіндегі жас дағдарысының негізі:

• Заттық әрекеті
• Жетекші әрекеті
• Тік жүруі
• Жандану кешені

Негативтің көріністері:

• Қабілеттілік, белсенділік
• Енжарлық, әлсіздік
• Қыңырлық, бірбеткейлік
• Баяулық, босаңсу

Жеткіншектік кезеңнің ерекшеліктері

• Ересек тарапынан қолдау күтпейді
• Дербестілік пен тәуелсіздікке ұмтылады
• Рефлексия қабілетінің өзіне бағытталуы
• Мұғалімдермен үйлесімді қарым-қатынасқа ұмтылу

Жеткіншектік кезеңнің дамуындағы пубертаттық кезеңнің сипаты:

• Интеллектуалды саласының сандық сапалық өзгерістері
• Жеткіншектіктің қысқа кезең ішінде дене бітімінің салыстырмалы өзгерістерге ұшырауы
• Ортаның өзгерісі, отбасының ықпал біртіндеп құрдастар тобының ықпалына алмасуы
• Тұлғаның тұтастығын қамтамасыз ететін таңдаулар жүйесін жүзеге асыру

Зейнеткерлікке шығу дағдарысының ерекшелігі:

• Әлеуметтік-мәдени тәжірибенің өзгеруі және сыртқы бақылаудың артуы
• Белсенді кәсіби іс-әрекетті күшейту және дағдыларды қалыптастыру
• Жаңа құндылықтар, рөлдер, дағдыларды меңгеру қажеттілігі пайда болады
• Әлеуметтік керексіздігіне деген сенімділігі мен басқаларға қатысты бейтараптылығы, қарым-қатынас орнатуға кедергі болады

Бала дамуындағы дағдарыстың сипаты:

• Онтогенездің барлық кезеңдеріндегі баланың толыққанды психикалық дамудың негізін құрайды
• Баланың бір жас кезеңінен екінші жас кезеңіне өту кезінде пайда болып, әлеуметтік қатынастар, іс-әрекет пен сананың өзгеруі
• Психологиялық жаңа түзілістердің пайда болуымен шарттасатын іс-әрекет түрі
• Баланың жасына сәйкес даму заңдылықтары, жаңа проблемалық жағдайды енгізу үлгісі

Баланың алғашқы сөйлеуінің формасы:

• Сырттай
• Іштей сөйлеу
• Қарым-қатынас
• Жазбаша

Ересек адамның тілі мен бала тілінің арасындағы айырмашылық:

• Семантикалық
• Фонетикалық
• Грамматикалық
• Морфологиялық