Кез келген халық – мәңгі әрі ұлы ұлдарымен және қыздарымен даңқты.
Олар кейінгі ұрпақтарының рухани, ғылыми мұрасында, тарих беттерінде
өшпес із қалдырды. Қазақ елінің осындай ұлдарының бірі – Бейбарыс Сұлтан
(араб еңбектерінде Бейбарс). Дешті Қыпшақ даласын монғолдар басып
алғаннан кейін Бейбарысты 800 дирхамға сатып жібереді. Он жасар ұл бала
өзінің алғашқы ұстазы, тәлімгері және әміршісі болған Бұндұқдәрі саудагердің
құлы ретінде Египетке келеді.
Араб әлемінде Бейбарыс Сұлтан туралы ғылыми және әдеби еңбектер
мен аңыздар көп, бірақ оның балалық шағы туралы мәліметтер аз. Түрлі
елдердің ғалымдары тарихи деректерге сүйене отырып, оның ата-бабаларын
Каспий маңындағы аймақтарға таралып кеткен Беріш тегіне жатқызады.
Тарихи құжаттарда оның толық аты – Сұлтан Рукн-Ад-Дин Аз-Захир Бейбарс
аль-Бұндұқдәрі ас- Салиха Ан-Наджми Ат-Түркі (кейбір деректерде әлҚыпшақ). Мамандардың түсіндірмелері бойынша, бұл шамамен: Бұндұқтар
тегінің тәрбиеленушілері, исламның жарқын тірегі Бейбарыс Сұлтан түріктен
шыққан, Салиха мен Наджми сұлтандардың қолбасшысы деп аударылады.
Бұндұқдәрі құл баланы әскери өнерді үйренуге береді. Бейбарыс Египет
билеушісі Сұлтан Салиханың қайсар жауынгері болады, соңында таққа
отырып, 17 жасында ел басқарады. Египет мемлекетінде оған дейінгі болған
әмірлерден ерекшелігі – араб әлемінде Бейбарыс Сұлтанның Египет
мемлекеттілігінің негізін қалаушы ретінде саналуы.
Бейбарыс Сұлтан тақырыбы қазақстандық жазушылар мен
зерттеушілерді бұрыннан қызықтырып келеді.
Белгілі қазақ жазуышысы Сәуірбек Бақбергенов «Айтаңсық»
(Бейбарыстың кіші қарындасының аты) әңгімесін, Морис Симашко «Емшан»
повесін, Қойшығара Салғарин, Тұрсын Жұртбаев және басқа да
шығыстанушылар зерттеу жұмыстарын жазды, белгілі ақын Аманқос Ершуов
«Бейбарыс» поэмасын жазды.
1. Бейбарыс Сұлтан өмірінің қай кезеңі жайлы мәліметтер аз?
