HISTOPOP (5)

Uri ng soberaniya na tumutukoy sa kapangyarihan ng estadong magpasunod sa lahat ng taong naninirahan sa teritoryong nasasakupan nito.  Dito nakasalalay ang kaayusan at kaunlaran ng isang bansa. 

• Panloob na Soberaniya o Internal Sovereignty

• Soberaniya ng pamahalaan
• Soberaniya ng rehiyon
• Soberaniya ng tao

Uri ng soberaniya na tumutukoy naman sa kalayaan ng estadong itaguyod ang lahat ng gawain at naisin ng bansa tungkol sa ekonomiya, edukasyon, buwis, hanapbuhay at iba pang bagay na nagbibigay ng suliranin o tinatayang mag-aambag sa kagalingan ng bansang hindi pinakikialaman ng ibang bansa.  Nakikita rin ito sa pamamagitan ng kapangyarihan ng bansang makipagkasundo o makipag-ugnayan sa ibang bansa.

• Soberaniya ng estado
• Soberaniya ng mga organisasyon
• Panlabas na Soberaniya o External Sovereignty

• Soberaniya ng mga tao

Tawag sa karapatang hindi tumanggap ng mga kinatawang hindi karapat-dapat dahil sa paglabag nito sa batas.

• Karapatan ng pagtanggap
• Karapatan ng paglabag
• Karapatan ng hindi pagtanggi
• persona non grata

May dalawang uri ng panganib na dapat maipagtanggol ang bansa.  Anong uri ang tumutukoy sa iba’t ibang uri ng krimen, rebelyon at iba pang uri ng panghihimagsik na nangyayari sa loob ng teritoryo?

• Panlabas na panganib
• Panganib sa ekonomiya
• Panganib sa kalikasan
• Panloob na panganib

Uri ng panganib na tumutukoy sa pagsakop at pagsalakay ng ibang bansa sa ating bansa. 

• Pagsakop o Pagsalakay (Military Invasion)
• Panlabas na panganib

• Pagsasagawa ng Digmaan
• Diplomatikong Negosasyon

Upang higit na maipagtanggol ang bansa sa mga panganib, isinasaad sa Artikulo II, Seksiyon 3 ng Saligang Batas ng 1987 na ito ang magsisilbing tagapangalaga ng sambayanan at estado.  Pangunhing layunin nito na tiyakin ang ganap na kapanguarihan ng estado at integridad ng pambansang teritoryo.  Ano ang tinutukoy nito?

• Pambansang Pulisya
• Kagawaran ng Ugnayang Panlabas
• Bureau of Customs
• Hukbong Sandatahang Lakas ng Pilipinas o Armed Forced of the Philippines (AFP)

Ito ang pinakamalaki at pinakamatandang sangay ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas.  Ang sangay na ito ang responsible sa pagtatanggopl sa bansa sa mga labanang panlupa.  Ang mga kasapi nito ay buong tapang na nagtatanggol sa Pilipinas sa mga digmaan o anumang uri ng rebelyon o panghihimagsik na may layuning pabagsakin ang pamahalaan.  Sila rin ang mga nagpoprotekta sa bansa at mamamayan laban sa mga dayuhang mananakop.

• Hukbong Dagat ng Pilipinas
• Hukbong Himpapawid ng Pilipinas
• Pambansang Pulisya ng Pilipinas
• Hukbong Katihan ng Pilipinas o Philippine Army

Ito ang sangay ng Sandahatang Lakas ng Pilipinas na nangangalaga at nagbabantay sa ating mga katubigan.  Ipinagtatanggol nila tayo laban sa mga kaaway o dayuhang dumadaan sa dagat o karagatan.  Trabaho nilang magpatrolya sa ating mga karagatan araw at gabi upang matiyak na walang illegal na dayuhang makakapasok sa bansa.  Sila rin ang nanghuhuli sa mga taong nagpupuslit ng mga produktong walang buwis o tinatawag na sumuggled products.

• Bureau of Customs
• Hukbong Dagat ng Pilipinas o Philippine Navy

• Philippine Navy
• Department of Environment and Natural Resources

Ito ang sangay ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas na nagbabantay sa himpapawid.  Pinangangalagaan nila ang katahimikan sa ating papawirin.  Sinisiguro nilang walang dayuhan o kaaway na maaaring maging banta sa kapayapaan ng bansang daraan sa himpapawid na sakop ng teritoryo ng Pilipinas.

• Philippine Coast Guard
• Philippine Army
• Philippine Navy
• Hukbong Himpapawid ng Pilipinas o Philippine Air Force

Ito ang ahensiyang nangangalaga sa kaayusan at kapayapaan sa ating bansa.  Sila ang sumusugpo sa mga kidnaper, magnanakw, holdaper, mga nagbebenta ng ipinagbabawal na gamot at iba pang criminal. 

• Tagapagsalita
• Sundalo
• Bumbero
• Pambansang Pulisya ng Pilipinas o Philippine National Police