Bài 4 - SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Chân trời sáng tạo)

Giai đoạn đầu tiên trong quá trình phát triển của xã hội nguyên thủy là?

• A. Thời kì đá cũ

• B. Thời kì đồ đồng

• C. Thời kì đá mới

• D. Thời kì kim khí

Answer explanation

Giai đoạn đầu tiên trong quá trình phát triển của xã hội nguyên thủy là thời kỳ công xã nguyên thủy (còn gọi là thị tộc nguyên thủy), mà cụ thể hơn là thời kỳ đá cũ (Paleolithic).

Trong thời kì đá cũ, con người sống chủ yếu bằng nghề?

• A. Săn bắt thú rừng và hái lượm tự nhiên

• B. Trồng trọt hoa màu và thu hoạch mùa vụ

• C. Chăn nuôi gia súc và bảo vệ vật nuôi

• D. Luyện kim thô sơ và đúc công cụ đá

Answer explanation

Trong thời kỳ đá cũ, con người sống chủ yếu bằng nghề săn bắt và hái lượm.

• - Thời kỳ này, con người chưa biết trồng trọt hay chăn nuôi như sau này. Họ còn phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên.

• - Công cụ lao động còn rất thô sơ, chủ yếu là đá được ghè đẽo sắc nhọn để làm dao, rìu, hoặc gậy để đập, chọc.

• - Họ săn bắt thú rừng để lấy thịt ăn, da để giữ ấm. Ngoài ra, con người hái lượm quả dại, củ, rễ cây trong rừng để làm thức ăn.

• - Cuộc sống lúc này còn rất vất vả và bấp bênh – khi săn được thì có cái ăn, không săn được thì phải đi tìm nơi khác.

Công cụ lao động đầu tiên của con người nguyên thủy chủ yếu được làm từ?

• A. Đá

• B. Sắt

• C. Đồng

• D. Gỗ

Answer explanation

Công cụ lao động đầu tiên của con người nguyên thủy chủ yếu được làm từ đá, cụ thể là đá cuội. Đây là lý do giai đoạn này được gọi là thời kỳ đồ đá cũ.

Ở thời kỳ nguyên thủy, “nguyên tắc vàng” trong quan hệ giữa con người với con người là?

• A. Của cải chung, cùng lao động và cùng hưởng thụ ngang nhau.

  
  

• B. Người giàu trong thị tộc có nhiều quyền lực hơn người nghèo.

• C. Cùng lao động sản xuất nhưng của cải được chia riêng cho từng người.

• D. Mỗi người làm riêng, nhưng của cải và sản phẩm đều dùng chung.

Answer explanation

Trong xã hội nguyên thủy (đặc biệt là thị tộc, bộ lạc thời kỳ đồ đá mới), con người sống quây quần thành từng nhóm nhỏ, cùng săn bắn, hái lượm, sau này là trồng trọt và chăn nuôi. Lúc này, họ chưa có tư hữu, tài sản thuộc về cộng đồng chứ không phải của riêng ai.

Vì vậy, họ tuân theo một “nguyên tắc vàng” là:

✅ Làm chung – Ăn chung – Hưởng chung.
✅ Không ai được chiếm làm của riêng, mọi người cùng nhau chia sẻ thành quả lao động.
✅ Những người yếu hơn như trẻ em, người già, phụ nữ mang thai thường được cả cộng đồng người nguyên thủy bảo vệ, chăm sóc.

Sự thay đổi lớn trong đời sống con người thời đá mới là gì?

• A. Biết trồng trọt và thuần hóa động vật

• B. Biết vẽ tranh trên vách đá nguyên sơ

• C. Biết săn bắt bằng công cụ ghè thô sơ

• D. Biết làm gốm từ đất sét tự nhiên

Answer explanation

• - Từ phụ thuộc → chủ động với thiên nhiên

• Nếu như thời đá cũ, con người sống dựa vào tự nhiên, săn bắt – hái lượm là chính, thì đến thời đá mới, họ đã:

  • Biết gieo hạt để trồng trọt (trồng các loại cây như kê, lúa, đậu…).

  • Biết thuần hóa và chăn nuôi (chó, lợn, gà...).

Nội dung nào sau đây không phải là vai trò của lao động trong quá trình tiến hóa của người nguyên thủy?

• A.  Là yếu tố duy nhất làm con người hình thành ngôn ngữ và sống theo bầy.

  
  

•  B. Góp phần phát triển tư duy sáng tạo và khả năng chế tác công cụ.
  

• C. Giúp con người cải biến cơ thể và đôi bàn tay trở nên khéo léo hơn.

• D. Giúp con người tạo ra công cụ, kiếm thức ăn để nuôi sống bản thân.

Answer explanation

• Lao động có vai trò rất quan trọng trong quá trình tiến hóa của người nguyên thủy, nhưng không phải là yếu tố duy nhất làm con người hình thành ngôn ngữ và sống theo bầy đàn. Bên cạnh lao động, các yếu tố khác như: môi trường sống, sự phát triển của bộ não, nhu cầu giao tiếp... cũng góp phần rất lớn.

• B – Đúng: Nhờ lao động, con người phát triển tư duy, sáng tạo ra công cụ mới.

• C – Đúng: Lao động giúp đôi tay con người linh hoạt hơn, biết dùng công cụ.

• D – Đúng: Lao động giúp con người kiếm ăn, sinh tồn và tạo ra công cụ.

Nội dung nào dưới đây phản ánh đúng đời sống tinh thần của người nguyên thủy?

• A. Chôn cất người chết cùng công cụ và đồ trang sức.

  
  

• B. Lấy trồng trọt, chăn nuôi làm nguồn sống chính.

• C. Sinh sống trong các hang động, mái đá gần nguồn nước.

• D. Chế tác công cụ lao động từ đá, tre, gỗ, xương thú…

Answer explanation

• Việc chôn cất người chết cùng công cụ, đồ trang sức cho thấy người nguyên thủy đã có đời sống tinh thần, biết tưởng nhớ người đã khuất, có niềm tin vào thế giới bên kia.

• Đây là dấu hiệu ban đầu của tôn giáo và tín ngưỡng, phản ánh sự phát triển về tinh thần và tư duy trừu tượng của con người.

• B. Sai – Vì phản ánh đời sống vật chất, không phải tinh thần.

• C. Sai – Là đặc điểm về nơi cư trú, thuộc đời sống vật chất.

• D. Sai – Nói về lao động và công cụ, cũng là đời sống vật chất.

Nếu không có lao động, con người thời nguyên thủy có thể?

• A. Không thể tiến hóa thành người hiện đại

• B. Vẫn sinh tồn và phát triển như loài động vật

• C. Phụ thuộc hoàn toàn vào điều kiện tự nhiên

• D. Xây dựng được các quốc gia sơ khai

Answer explanation

Lao động là hoạt động quan trọng nhất giúp con người nguyên thủy sinh tồn.

• + Khi mới xuất hiện, con người rất yếu ớt so với thiên nhiên: không nhanh như thú, không bay được, không có nanh vuốt.

• + Nhưng nhờ biết chế tạo và sử dụng công cụ (dù thô sơ như hòn đá, khúc gỗ), con người mới săn được thú, hái được quả, tự bảo vệ bản thân và nuôi sống cả nhóm.

• + Nếu không lao động, con người sẽ chết đói, bị thú dữ tấn công, và không thể tồn tại qua thời gian.

Việc con người biết chế tạo công cụ lao động thể hiện?

• A. Sự sáng tạo và thích nghi với môi trường

• B. Sự sao chép từ các loài động vật khác

• C. Sự ảnh hưởng của các nền văn minh khác

• D. Sự ngẫu nhiên trong tiến trình lịch sử

Answer explanation

• - Không còn chỉ nhặt đá hay cành cây có sẵn trong tự nhiên.

• - Họ biết chọn lọc, mài, ghè, đẽo để tạo ra những công cụ sắc bén hơn, hiệu quả hơn.

• - Điều này cho thấy trí tuệ con người đang phát triển.

Ở thời nguyên thủy, việc sống thành bầy đàn, bộ lạc có ý nghĩa gì?

• A. Tăng khả năng sống sót và hỗ trợ nhau lao động

• B. Giúp hình thành hệ thống quản lý quyền lực sớm

• C. Tạo nên sự phân hóa giàu nghèo trong cộng đồng

  
  

• D. Hình thành nên các đô thị và thành phố đầu tiên

Answer explanation

• - Bầy đàn hay bộ lạc giúp con người tạo ra sự đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau trong việc săn bắt, hái lượm, bảo vệ khỏi thú dữ và các mối nguy hiểm từ thiên nhiên.

• - Việc có nhiều người hợp tác với nhau giúp tăng hiệu quả trong săn bắt, tìm kiếm thức ăn và bảo vệ vùng lãnh thổ.