Тұқымқуалаушылық және өзгергіштік 10 кл 1 часть

Организмнің бойындағы түрлі белгілер мен қасиеттердің сыртқы орта факторларының әсерінен өзгеруі:

• өзгергіштік

• тұқымқуалаушылық

• селекция

• генетика

Өзгергіштіктің түрлері:

• фенотиптік

• тұқым қуаламайтын

• тұқым қуалайтын (генотиптік)

• мутациялық

• комбинативтік

Генотиптік немесе тұқымқуалайтын өзгергіштікке жатады:

• мутациялық өзгергіштік

• комбинативтік өзгергіштік

• модификациялық өзгергіштік

• крисс-кросс

Организм белгілерінің сыртқы орта жағдайына байланысты өзгеруі:

• мутациялық өзгергіштік

• модификациялық өзгергіштік

• тұқымқуалайтын өзгергіштік

• комбинативтік өзгергіштік

Гендердің, хромосомалардың, генотиптің өзгеруіне қатысынсыз жүретін, қоршаған орта факторларының әсерінен белгілі бір гендердің көрінуі арқылы фенотиптің өзгеруі:

• мутациялық өзгергіштік

• модификациялық өзгергіштік

• комбинативтік өзгергіштік

• генотиптік өзгергіштік

Модификациялық өзгергіштіктің ерекшеліктері:

• тез және көп өзгереді

• бұл өзгергіштік тек өсімдіктерге тән.

• гендердің қызметіне, фермент белсенділігіне әсер етеді

• модификациялық өзгергіштік тек генетикалық өзгерістерге әсер етеді.

• белгілі бір реакція нормасымен шектеледі

Ш.Бонне тәжірибе жүргізген:

• дрозофила шыбынына

• асбұршаққа

• жебежапыраққа

• жералмұртына

Модификациялық өзгергіштік қандай әдіспен зерттеледі:

• генеалогиялық

• статистикалық

• философиялық талдау

• экологиялық зерттеулер

Кішісінен үлкеніне сарай бір қатарға орналастыру:

• арифметикалық орта

• түрлену қатары

• реакция мөлшері

• вариация қатары

Организмнің түрліше белгілері мен қасиеттерінің сыртқы орта жағдайларына байланысты белгілі бір шамада өзгеру қабілеті:

• реакция мөлшері

• вариация қатары

• вариант

• өзгергіштік