Дәрумендер

Негізінен өсімдіктекті өнімдерде (немесе сыра ашытқысында) кездеседі:

• суда еритін дәрумендер

• майда дәрумендер

• С, РР, В

• К. Е

• Д, А

Күнделікті пайдалатын тағамдардың құрамында қандай да бір дәруменнің ұзақ уақыт болмауынан орын алады:

• гиповитаминоз

• авитаминоз

• гипервитаминоз

• артықтық

Тамақ пісіру кезінде бұзылмайды, бірақ көгөністер мен жидектерді ұзақ уақыт сақтау не кептіру кезінде жойылып кетеді:

• К дәрумені

• Е дәрумені

• Д дәрумені

• А дәрумені

Ауамен жанасқан кезде оңай бұзылады:

• А дәрумені

• С дәрумені

• РР дәрумені

• В тобының дәрумендері

Эмаль жалатылған ыдыста пісірген дұрыс, себебі металмен жанасқан кезде жойылып кетеді:

• А дәрумені

• В дәрумені

• С дәрумені

• Д дәрумені

С дәруменінің маңызды және жақсы зерттелген қызметтері:

• ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұруын арттырады

• антидене синтездейтін ферменттердің құрамына кіреді

• сүйек пен тісті берік болуына әсер етеді

• жүйке жүйесінің қызметінде маңызды рөл атқарады

• көмірсулардың алмасуында маңызды

С тобының маңыздылығы:

• эпителий ұлпасының қалпына келу жылдамдығын арттырады

• ағзаның өсуі мен дамуы үшін қажет

• қан тамырларының зақымдануына және тозуына кедергі келтіреді

• биологиялық тотығу кезінде бөлінетін зиянды заттардың бұзылуына қатысады

• тыныс жолдарының сілемейлі қабығын жақсартады

С дәруменінің жетіспеуінен:

• адам тез шаршайды, сілемейлі қабықшасы қабынып, қызыл иегі қанайды

• құрқұлақ (цинга) ауруы дамиды

• адам әлсізденіп, тістері түсіп, буындары ісіп кетеді

• адам денесі қалтырайды, қимыл-қозғалысы бұзылады

• миы қалыпты жұмыс істемейді

С дәрумені қайда кездеседі және тәуліктік мөлшері:

• итмұрын, қара қарақат

• лимон, қырыққабат (ашыған)

• тәуліктік мөлшері - 60-100 мг

• 1,5-2,5 мг

• күріш, бидай, ара

В 1 дәрумені:

• эпителий ұлпасының жаңаруы үшін қажет

• жетіспесе, тері құрғақ болады, жарылады

• тиамин

• жетіспеуі көмірсу алмасуының бұзылуына апарып соғады

• авитаминозы кезінде бери-бери ауруы туындайды