CƠ SỞ CHUNG CỦA GDNN (4.2)

Theo quan điểm của giáo dục đạo đức trong nhà trường xã hội chủ nghĩa, quá trình hình thành phẩm chất đạo đức, tư tưởng của cá nhân diễn ra khi:

• Người học chấp hành đầy đủ các quy định trong nhà trường theo hướng dẫn của giáo viên.

• Nhà trường, gia đình và xã hội cùng tạo điều kiện để người học chủ động tiếp thu và chuyển hóa giá trị đạo đức.

• Nhà giáo dục áp dụng phương pháp truyền đạt chuẩn mực đạo đức để hình thành hành vi đúng đắn.

• Các hành vi đạo đức được hình thành thông qua lặp lại các hoạt động giáo dục mang tính ép buộc.

Một trong những nội dung then chốt trong giáo dục tư tưởng chính trị trong nhà trường là:

• Giúp người học nâng cao năng lực tư duy biện chứng, làm quen với mô hình dân chủ phương Tây.

• Trang bị cho người học kiến thức triết học hiện sinh và các chủ thuyết chính trị đa nguyên.

• Hình thành thế giới quan khoa học và lập trường chính trị rõ ràng theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

• Cung cấp cơ sở tư tưởng đa chiều để người học chủ động chọn lựa quan điểm cá nhân.

Điểm khác biệt căn bản giữa tác động của giáo dục đạo đức và giáo dục pháp luật là gì?

• Giáo dục pháp luật hướng tới hình thành thói quen tự điều chỉnh còn đạo đức lại nhấn mạnh cảm xúc xã hội.

• Giáo dục pháp luật mang tính cưỡng chế bắt buộc, còn đạo đức dựa vào sự tự nguyện và chuẩn mực nội tâm.

• Cả hai loại hình giáo dục đều yêu cầu sự tuân thủ pháp lý như nhau trong mọi tình huống.

• Giáo dục đạo đức luôn yêu cầu xử phạt hành vi sai trái, còn pháp luật thiên về giáo dục cảm xúc xã hội.

Nội dung nào sau đây không thuộc nhiệm vụ cụ thể trong công tác giáo dục đạo đức, tư tưởng chính trị và pháp luật của nhà trường?

• Giáo dục tinh thần dân chủ và pháp chế xã hội chủ nghĩa cho người học.

• Bồi dưỡng năng lực phán đoán, đánh giá đạo đức và hình thành niềm tin cá nhân.

• Giáo dục tư duy sáng tạo trong nghiên cứu khoa học ứng dụng và khởi nghiệp.

• Rèn luyện thói quen đạo đức xã hội chủ nghĩa và thái độ ứng xử tích cực.

Trong quá trình giáo dục đạo đức, yếu tố nào sau đây được xem là điều kiện tiên quyết để hình thành hành vi đạo đức ổn định?

• Hành vi người học được giám sát chặt chẽ bởi nhà trường và cộng đồng.

• Người học tiếp nhận chuẩn mực thông qua phản xạ có điều kiện và hình phạt.

• Nhà giáo dục nắm bắt tâm lý người học và áp dụng phương pháp truyền thống phù hợp.

• Người học nâng cao nhận thức, hình thành tình cảm đạo đức và rèn luyện hành vi trong môi trường thực tiễn.

Một giáo viên dạy nghề nhận thấy một số học sinh có hành vi lệch chuẩn như trốn học, giao tiếp thô lỗ, vi phạm nội quy trường lớp. Để thực hiện giáo dục đạo đức một cách hiệu quả, thầy cô nên ưu tiên thực hiện biện pháp nào sau đây?

• Tổ chức các hoạt động tập thể gắn với giáo dục giá trị sống, kết hợp tư vấn cá nhân phù hợp.

• Tăng cường kiểm tra, giám sát học sinh và xử lý kỷ luật nghiêm minh theo quy chế.

• Áp dụng hình thức phê bình công khai trước tập thể nhằm tạo áp lực điều chỉnh hành vi.

• Tạm đình chỉ học sinh vi phạm để răn đe các học sinh khác và bảo vệ nề nếp lớp học.

Một nhóm sinh viên ngành công nghệ thông tin cho rằng: "Chỉ cần làm việc giỏi là đủ, không cần quan tâm nhiều đến tư tưởng chính trị hay giáo dục pháp luật". Là nhà giáo dục, cách ứng xử phù hợp nhất để điều chỉnh nhận thức của nhóm này là:

• Phân tích vai trò của đạo đức nghề nghiệp, pháp luật và chính trị trong xây dựng xã hội công nghệ hiện đại.

• Đưa ra các hình thức xử phạt để nhấn mạnh tầm quan trọng của tư tưởng chính trị trong nhà trường.

• Tổ chức một buổi ngoại khóa về tuyên truyền pháp luật kết hợp kiểm tra lý thuyết bắt buộc.

• Thảo luận nhóm về lịch sử xây dựng nhà nước pháp quyền và so sánh với mô hình phương Tây.

Một giáo viên muốn chuyển từ dạy học kiểu “truyền thụ tri thức” sang kiểu “dạy học sáng tạo” để phát triển trí tuệ người học. Hoạt động nào dưới đây phản ánh đúng định hướng đó?

• Hệ thống hóa lý thuyết qua sơ đồ tư duy để học sinh dễ ghi nhớ kiến thức.

• Tổ chức cho học sinh khám phá quy luật thông qua giải quyết tình huống thực tiễn.

• Giao bài tập thực hành kèm lời giải chi tiết để học sinh học theo mẫu.

• Trình bày kiến thức mới qua video bài giảng sinh động thay vì đọc chép.

Trong quá trình phát triển kỹ năng trí lực cho người học, yếu tố nào sau đây là cốt lõi nhất để hình thành phương thức hoạt động trí lực hiệu quả?

• Khuyến khích học sinh ghi nhớ công thức và thuật ngữ chuyên môn một cách chính xác.

• Tổ chức luyện tập tư duy phản biện thông qua đối thoại, thảo luận, so sánh, phản biện.

• Yêu cầu học sinh hoàn thành bài tập thực hành theo hướng dẫn mẫu của giáo viên.

• Giao bài tập về nhà với số lượng lớn để tạo áp lực và thói quen học tập.

Để thích ứng với sự biến đổi nhanh chóng của công nghệ và nghề nghiệp, giáo dục trí tuệ cần tập trung vào nhiệm vụ nào dưới đây?

• Mở rộng thời lượng các môn khoa học kỹ thuật và lý luận chính trị.

• Bổ sung kiến thức phổ thông toàn diện để nâng cao vốn tri thức nền.

• Rèn luyện khả năng tự học và phát triển năng lực học hỏi thích ứng.

• Tăng cường đào tạo nghề ngắn hạn theo nhu cầu thị trường lao động.