VARLIK VE BİLGİ FELSEFESİ

Varlık felsefesinde, olgusal olmayan, zihinsel varlıkları inceleyen alanını ifade etmek için kullanılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

• ONTOLOJİ

• METAFİZİK

• EPİSTEMOLOJİ

• ARKHE

• ÖZ

Aşağıdakilerden hangisi varlık felsefesinin sorularından değildir?

• Evrenin bir amacı var mıdır?

• Varlığın özü nedir?

• Tüm varlıkların temelinde yer alan ilk varlık nedir?

• Var olanlar madde cinsinden midir?

• Güzellik öznede midir?

Aşağıdakilerden hangisi farklı bir varlık sınıfına aittir?

• SU

• AĞAÇ

• ASAL SAYILAR

• ATEŞ

• TOPRAK

Hepimiz, uzaktan baktığımızda deniz ve gökyüzünü birleşmiş bir şekilde görürüz, fakat bunun böyle olmadığını biliriz. Aynı şekilde duyu organları insandan insana farklılık gösterir. Yine farklı toplumlarda kurduğumuz temaslar onların din, ahlak ve zevkler gibi alanlarda da farklı olduğunu gösterir.

Bu düşünceleri savunan ve felsefe tarihinde septik olarak bilinen akımın vurgulamak istediği düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

• Fayda sağlayan bilgi doğru bilgidir.

• Bilgiye tecrübeler aracılıyla ulaşılır.

• Şüphe bilgiye ulaşmada bir araçtır.

• Doğru bilgiye ulaşmak mümkün değildir.

• İnsan doğuştan bütün bilgiye sahiptir.

Bizim varlık düzenimiz nesneleri kendine uydurur, her şeyi kendine göre değiştirir. Aslında dünyanın ne olduğunu bilemez oluruz, çünkü her şey bize duyularımızla bozulmuş, aslından ayrılmış olarak gelir. Pergel, gönye, cetvel bozuk oldu mu onlara göre yapılan bütün yapılar da ister istemez kusurlu, sakat olur. Duyularımız kesin olmadığı için onların ortaya koyduğu hiçbir şey de kesin değildir. Peki ama bu ayrılıklar karşısında doğruluk hükmünü kim verecek?

Bu parçada, “bilgi kuramı” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

2008-öss

• Bilginin doğruluk değerine

• Duyu bilgisinin eleştirisine

• Bilginin göreceli oluşuna

• Bilginin kaynağına

• Bilginin uygulanabilirliğine

İnsan merak eden varlıktır. Kendini, insanı, doğayı, evreni, toplumu… Felsefe, en temeldeki bu şeyleri akıl yoluyla anlama arayışıdır. Bunları sorgulamak amacıyla çeşitli sorular ortaya atar. Bir şey gerçekten bilinebilir mi? Eğer bilinebilirse neler bilinebilir? Bilinenlerin bilindiğinden nasıl emin olunabilir? Buna benzer felsefi sorular felsefenin odağını oluşturur.

Bu parçaya dayanarak aşağıdakilerden hangisinin felsefi soru niteliğinde olduğu söylenebilir?

2010-ygs

• Demokratik yasaların özellikleri nelerdir?

• Yer çekimi kuvveti cisimleri nasıl etkiler?

• Toplumsal normların amacı nedir?

• Niçin ahlaklı olmalıyım?

• Atlar ayakta mı uyur?

Vadinin dibindeki kişi, orada kıvrılıp giden dereyi zirvedeyken baktığı gibi görmez. Dağın tepesindeyken de ne puslu derinlikleri ne de kendi bulunduğu yeri derenin yanında olduğu zamandaki gibi görebilir.

Bu parça aşağıdaki yargılardan hangisine örnek oluşturur?

2010-ygs

• Bilgi kişiden kişiye değişir.

• Evrensel bilgiden söz edilemez.

• Bilgi bakış açılarına göre farklılaşır.

• Doğru bilgi, konusuna uygun olan bilgidir.

• Sezgilerimiz, kişisel bilgilerin doğu olmayacağını gösterir.

Nesnenin bilgisinin söz konusu olabilmesi için önce nesnenin var olması gerekir. Örneğin ağacın ne olduğundan, türlerinden, yararlarından söz edebilmek için öncelikle “ağaç” denilen bir şey var olmalıdır.

Bu parça aşağıdaki yargılardan hangisini destekler?

2011-ygs

• Bilgi kuramı ontolojiye dayanır.

• Varlığın varlığı, onun bilgisine bağlıdır.

• Bilgi, bilinçteki bir şeyin bilgisidir.

• Bilgi, varlığın bilgisiyse nesneldir.

• Kesin bilgi, deney verilerine dayanan bilgidir.

Platon’un Menon adlı diyaloğunda Sokrates, okuma yazma bilmeyen genç bir köleye geometri problemi çözdürme isteğindedir. Problemin geometriden seçilmesi bir rastlantı değildir. Çünkü böyle bir problemin çözümüne duyular yardım edemez. Genç köle problemi çözer; böylece Sokrates insan aklının apriori bilgiyle donatılmış olduğunu da ispat etmiş olur.

Buna göre Platon’un temel iddiası aşağıdakilerden hangisidir?

• Mutlak bilginin var olmadığı

• Bilgilerin doğuştan var olduğu

• Deney öncesi bilginin mümkün olmadığı

• Deneyimlerin doğru bilginin kaynağı olduğu

• Doğru bilgiye ulaşmak için bir bilgenin rehberliğine ihtiyaç olduğu

• Varlığın niceliği nedir?

• Varlığın niteliği nedir?

• Varlık var mıdır?

• Gördüklerimiz gerçek midir?

Bu sorularla aşağıdaki seçeneklerde verilen cevaplar eşleştirildiğinde hangisi açıkta kalır?

• Varlık birbirine denk iki özden oluşur

• Varlık ilk kez Aristoteles tarafından tanımlanmıştır

• Varlık dış dünyada gördüklerimizden ibarettir.

• Var olan her şeyin özü maddedir

• Varlık esasen yoktur.