CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

Canlıların ortak özelliklerinin yer aldığı bazı örnekler şöyledir:

• Kurak ortamda yaşayan kaktüslerin yaprakları diken şeklindedir.

• Tatlı suda yaşayan paramesyum, kontraktil kofulları sayesinde hücre içine giren fazla suyu atar.

• Deniz yıldızından kopan parçalar yeni canlıları meydana getirir.

• İnsanlar soluk verme ile akciğerlerden CO2 ve su buharı atar.

Buna göre aşağıdaki ortak özelliklerden hangisine örnek verilmemiştir?

• A) Canlıların nesillerini devam ettirmeleri

• B) Atık maddeleri vücuttan uzaklaştırmaları

• C) Çevrelerindeki koşullara uyum sağlamaları

• D) Bulundukları ortamdaki etkenler ile durum değiştirmeleri

• E) İç ortamlarını kararlı tutmaları

En ilkel canlılardan en gelişmiş canlılara kadar ortak özellikler bulunmaktadır. Bu ortak özelliklerden bazıları verilmiştir.

Buna göre;

I. develerin kirpiklerinin uzun olması,

II. insan göz bebeğinin ışıkta küçülmesi,

III. elma ağacının sonbaharda yaprak dökmesi,

IV. küstüm otuna dokunulduğunda yapraklarını kapatması,

V. öglenanın suda çözünmüş oksijeni hücre zarından osmozla sitoplazmaya alması,

verilen örneklerin ortak özellikler ile eşleştirilmesi hangisinde yanlış verilmiştir?

• A) I-Adaptasyon

• B) II-Hareket

• C) III-Boşaltım

• D) IV-Uyarıcılara karşı tepki

• E) V-Solunum

Öz ısı, bir maddenin bir gramının sıcaklığını 1°C artırmak için gereken ısı miktarıdır. Suyun özısısı diğer biyolojik birçok sıvıdan yüksektir. Bu sayede suyun daha çok ısıyı hapsettiği ve emilen bu ısının yavaş yavaş ortama verildiği görülür. Suyun bu özelliği;

I. Göl-baraj gibi yerlerin etrafındaki karasal ortam aşırı sıcaktan daha az etkilenir.

II. Kışın sucul ortamların etrafı ılıman özellikte olabilir.

III. Suyun çözücülüğünü artırır.

ifadelerinden hangilerine neden olur?

• A) Yalnız I.

• B) Yalnız II.

• C) Yalnız III.

• D) I ve II.

• E) I,II ve III.

Maltoz, karbonhidratların disakkaritler grubundan bir şeker olup iki molekül glikozun dehidrasyon tepkimesiyle oluşur. Verilen bilgiye sahip bir öğrenci oldukça hassas bir terazinin iki kefesine aşağıdaki gibi molekülleri bırakmıştır.

Buna göre terazinin K kefesinin 2, L kefesinin 3 yönünde ilerleyerek dengede kalması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?

• A) Glikoz molekülleri arasında yapısal farklılığın olması

• B) Maltozu oluşturan yapı birimlerinin birbirinden farklı olması

• C) Maltozun yapısına dehidrasyon enziminin katılması

• D) Maltozun sentezi sırasında bir molekül su açığa çıkması

• E) Dehidrasyon sırasında ATP enerjisinin kullanılması

Polisakkaritler, yüzlerce veya binlerce glikozun glikozit bağlarıyla bağlanması sonucu oluşur. Bitkiler, bir polisakkarit olan nişastayı depolar. Gerektiğinde glikoz monomerleri arasındaki bağlar kırılır ve bitki hücrelerinin gereksinimi olan glikoz bu depodan alınır. Patates ve tahıl insan diyetindeki temel nişasta kaynaklarıdır. Buna rağmen insana ait hücrelerde nişasta bulunmaz. İnsanlar ve diğer omurgalılar glikozun fazlasını başka bir polisakkarit çeşidi olan glikojen halinde depolar.

Verilen bilgilerden yola çıkılarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

• A) Nişasta sentezinden sorumlu genler bitkilerde ve insanlarda ortaktır.

• B) Nişastayı sindiren enzimler hem bitki hem de insan hücrelerinde bulunur.

• C) Polisakkaritler çok sayıda özdeş monomerden oluşan moleküllerdir.

• D) Nişasta sentezi, glikozun daha sonra kullanılmak üzere depolanmasını sağlar.

• E) Bitkiler ve insanlar için ortak olan küçük moleküller, özgül makromoleküller şeklinde düzenlenebilir.

12 saat aç bırakıldıktan sonra bir kediye süt verilmiştir.Süt, verilmeden ve verildikten 2 saat sonra alınan kan örneğinde bulunan bazı karbonhidrat miktar analizi aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Buna göre;

I. Süt içerisinde laktoz bulunmaz.

II. Verilen sütte 2x mg glikoz bulunur.

III. Laktoz kanda sindirilmiş halde bulunur.

ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

• A) Yalnız I.

• B) Yalnız II.

• C) Yalnız III.

• D) II ve III.

• E) I, II ve III

Proteinler biyolojik olarak işlevsel moleküllerdir.

• Yumurta akındaki ovalbumin, gelişen embriyo tarafından kullanılır.

• Antikorlar bakteri ve virüsleri etkisiz hale getirir.

• İnsülin hormonu vücut hücrelerini kandan glikoz almaları için uyarır.

• Aktin ve miyozin kas kasılmasından sorumludur.

Buna göre proteinlerin işlevlerinden hangisine örnek verilmemiştir?

• A) Aminoasitlerin depolanması

• B) Kimyasal tepkimelerin hızlandırılması

• C) Hastalığa karşı koruma

• D) Koordinasyon

• E) Hareket

Deney tüpleri, her birine eşit miktarda enzim ve substrat ilavesi yapılarak sıcaklıkları belirtilen değerlerde tutulmuştur. Tepkimelere etki edecek diğer tüm faktörler ise optimumdur.

Buna göre;

I. 1.tüpteki tepkimenin 4.tüpten hızlı olması,

II. 3.tüpteki tepkimenin 5.tüpten hızlı olması,

III. 3.tüpteki tepkimenin 2.tüpten hızlı olması verilenlerden hangileri substrat yüzeyi ile ilişkilidir?

• A) Yalnız I.

• B) Yalnız II.

• C) I ve II.

• D) II ve III.

• E) I,II ve III.

DNA,nükleotit adı verilen birimlerden oluşur. Her nükleotit ise beş karbonlu şeker, fosfat ve azotlu organik baz içerir. DNA’daki organik bazlar dört çeşittir. Adenin(A) ve Guanin(G) çift halkalı, Timin (T) ve Sitozin (C) tek halkalıdır.

DNA modeli incelendiğinde bir nükleotitin şekeri ile bir sonraki nükleotitin fosfatı kovalent bağ ile bağlıdır. Bu sayede DNA’nın omurgası olan şeker-fosfat omurgası ortaya çıkar. DNA çift sarmal yapıdadır. İki zincir zıt yönlerde uzanır. Organik bazlar ise bu iki zincirin arasında yer alır. Her baz kendine uygun baz ile hidrojen bağı kurarak iki zincirin bir arada olmasını sağlar. A bazı T bazı ile, G bazı C bazı ile bağ kurmaya uygundur. A ile T arasında iki, G ile C arasında üç hidrojen bağı kurularak DNA’nın yapısı ortaya çıkar. Buna göre DNA modeli üzerinde numaralandırılmış moleküller hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?

• A) 1-Fosfat / 2-Şeker / 3-T / 4-C / 5-A / 6-G

• B) 1-Şeker / 2-Fosfat / 3-A / 4-G / 5-T /6-C

• C) 1-Fosfat / 2-Şeker / 3-A / 4-G / 5-T / 6-C

• D) 1-Şeker/ 2-Fosfat / 3-C / 4-G / 5-A / 6-T

• E) 1-Fosfat / 2-Şeker / 3-G / 4-C / 5-T / 6-A

Enzimlerin substratları tanıyan protein yapılı kısmına apoenzim denir. Apoenzim ile substrat, yüzey ilişkisi sayesinde birbirlerini tanır ve zayıf etkileşimli bağlar ile birbirlerine tutunurlar. Apoenzimlerin karbonhidrat ve lipit yapılı olmayıp proteinden oluşmalarının nedeni;

I. protein üretiminin karbonhidrat ve lipitlerden kolay gerçekleşmesi,

II. karbonhidrat ve lipitlerin enerji üretiminde daha fazla kullanılması,

III. proteinlerin DNA gen bilgisine göre sentezlenmesi ifadelerinden hangileridir?

• A) Yalnız I.

• B) Yalnız II.

• C) Yalnız III.

• D) I ve II.

• E) I,II ve III.