MESNEVİ

Papağan yine böyle etrafı seyrederken başında hiç saç olmayan bir adam girdi içeri. Adam, bilge bir ………………… idi ve saçını usturayla kazıtmış, başında hiç saç bırakmamıştı. Bu durum papağana çok ilginç gelmişti. Bu ilginç durum karşısında papağanın dili çözüldü ve şöyle dedi:

Nasıl oldu da kel oldun? Yoksa sen de mi şişeleri devirip yağları döktün?

Papağanın bu sözüne herkes güldü. Dediler ki “………………….. ile kendini bir tutuyor! Oysa görünüşe aldanmamak, kendini başkasıyla ön yargılı bir şekilde kıyaslamamak gerek.”

1. Bakkal ve Papağan hikayesinden alınan yukarıdaki bölümde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

• Filozof

• Hoca

• Derviş

• Alim

Yemyeşil bir orman içinde dostluk içinde yaşayan hayvanlar vardı. Sürekli aslan korkusuyla yaşamak onları bıktırmıştı. Sonunda bu duruma bir çözüm bulmak için toplantı yaptılar. Herkes görüşünü söyledi. İçlerinden birinin görüşü herkese uygun geldi. Aldıkları kararı bildirmek için hep birlikte aslanın yanına gittiler. Hayvanların sözcüleri şöyle dedi:

- Kralım, sana bir teklifimiz var. Biz her gün korku içinde yaşamaktan bıktık. Sen nasıl olsa her gün gelip birimizi yakalayıp yiyorsun. Artık senin zahmet çekmene gerek yok. Bundan böyle her gün seni biz doyuracağız. Her gün içimizden birimiz gönüllü olarak sana yemek olacak.

2. Hayvanalrın hepsi bu kurala uydu ancak bir tanesi aklıyla aslanı tuzağa düşürdü. Bu hayvan kimdi ve tuzağı neydi?

• a. Tilki aslanı uçuruma düşürdü.

• b. Tavşan aslanı kuyuya düşürdü.

• c. Tilki aslanı kuyudaki aslan yansıması ile kandırıp kuyuya düşürdü.

• d. Tavşan hızla kaçarken aslanı uçurumdan aşağı düşürdü.

Padişaha bir testi su hediye eden adam için padişah:

‒ Bu testiyi altınla doldurun. Kendisi ve ailesi için giyecekler verin. Fakat onu mutlaka Dicle Nehri üzerinden evine gönderin. Çünkü Dicle üzerinden yol daha kestirme olur. Halifenin adamları, “Sana Halifenin selamı var.” diyerek adama altın dolu testiyle birlikte birçok hediye verdiler. Sonra da onu halifenin buyurduğu gibi Dicle Nehri kıyısında bir gemiye bindirdiler. Adam gemiye binip Dicle Nehri’ni görünce getirdiği hediyeden dolayı kendi kendine utandı.

‒ O büyük Halife, ne kadar cömertmiş, dedi. Benim o değersiz hediyemi çok değerli bir şeymiş gibi kabul etti. Karşılığında da bunca değerli hediyeler verdi!

3. Bu hikayenin sonunda okuyucuya hangi nasihat veriliyor?

• a. Allah’a samimi ve gösterişsiz ibadet edersek Allah kat kat karşılık verir.

• b. Ne kadar günah işlersek işleyelim küçük bir sadaka ile cennete gidebiliriz.

• c. Zor durumda kaldığımızda biz de devlet başkanına hediye götürerek yardım istemeliyiz.

• d. Az bir hediye bütün kapıları açar.

Büyük bir ejderha bir ayıya saldırmıştı. Ayı, köşeye sıkışmış, kendini korumaya çalışıyordu. Ejderha neredeyse ayıyı yutmak üzereydi. Ayı, can havliyle inlemeye başladı. Tam o sırada ormanda bulunan genç bir adam, ayının feryadını duyup yardıma koştu. Cesur adam, ejderhanın ayıya saldırdığını görünce ejderhaya saldırarak ayıyı kurtardı. Ayı, canını kurtaran adamın yanından ayrılmaz oldu. O, adamın iyiliğine böylece teşekkür ediyordu.

Ayıyla adam dost oldu ama arkadaşları adamı uyardılar. Sonunda pişman olursun dediler ve gerçekten ayı sonunda adamı öldürdü.

3. Hikayede ayı kimi temsil ediyor?

• a. Kurnaz dostları

• b. Menfaat düşkünü dostları

• c. Güçlü dostları

• d. Ahmak dostları

Dğada bulduğu yılanı ölü sanarak şehre getiren adamın hikayesinde ölü yılanın kımıldadığını gören herkes şaşırıp kaldı. Yılan, çuval parçalarıyla sarılı ve iplerle bağlı olduğundan halkın merakı daha da arttı. Yılan avcısı da yılanın canlı olduğunu görüp şaşkınlık ve korkudan ne yapacağını bilemez olmuştu. Yılanın ölü olduğunu düşündüğü için onu bir sandığa ya da kafese koymayı düşünmemişti. Ama artık çok geçti. Yılan artık iyice hareket etmeye başlamıştı. Sonunda bağlı olduğu ipleri koparıp açığa çıktı. İnsanlar sağa sola kaçışmaya başladılar. Yılan avcısı da kaçmaktan başka çare bulamadı fakat yılanın elinden kurtulmayı başaramadı.

3. Hikayenin sonunda yazar okuyucuya hangi nasihati veriyor?

• a. İnsanları kandıranlar sonunda mutlaka belaya uğrar.

• b. Belaların çoğu insanların başına kendi tedbirsizlikleri ve merakları yüzünden gelir.

• c. Hayvanlara eziyet edenler önünde sonunda bu yaptıklarının cezasını çeker.

• d. Asla yalan söylememeliyiz.

Fil Neye Benzer hikayesinde herkes fili farklı bir şeye benzetiyor. Kimi yelpazeye kimi tahta kimi boruya…

3. Hikaye bu benzetmelerle bize hangi mesajı veriyor?

• a. İnsanlar cahil olduklarında gerçekleri göremezler.

• b. Okuma yazma bilmezsek başkalarının fikirlerini doğru kabul ederiz.

• c. Doğayı ve hayvanları tanımak istiyorsak bunu gözlerimizle görerek ve araştırarak yapmalıyız. Yoksa hayvanlar hakkında yanlış fikir sahibi oluruz.

• d. Birçok insan, bir şey konusunda yeterli bilgisi olmadığı hâlde onu çok iyi tanıyormuş gibi konuşur da insanlara yanlış bilgi verir.

HAYVANLARIN DİLİNİ ÖĞRENEN ADAM

…

‒ Sana bir haberim var. Yarın sahibimiz ölecek. Mirasçısı da cenaze töreni için öküz kesecek. Sana da mahallenin köpeklerine de yiyecek çıkar. Bol bol yersin artık. ………………………ölümünü duyan adam bunları satıp zarardan kurtulmuştu. Ama şimdi horozun ağzından kendi ölümünü duymuştu. Artık yapacak bir şey yoktu. Köpek ve arkadaşları o gün bayram etti. İşte böyle, başkalarını zarara uğratmaktan çekinmeyen, sonunda kendisi zarar görür.

3. Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmeli?

• a. Öküz, eşek ve koyunun

• b. At, katır ve kölenin

• c. Keçi, katır ve bekçinin

• d. Deve, sığır ve kuzunun

3. Üç Balık hikayesindeki akıllı, yarım akıllı ve akılsız balık avcılar gelince ne yapmıştır?

• a. Akıllı balık sazların arasına saklanmış, yarım akıllı balık ölü taklidi yapmış, akılsız balık oltadaki yeme koşmuş.

• b. Akıllı balık denize kaçmış, yarım akıllı balık ölü taklidi yapmış, akılsız balık hiçbir şey yapmamış.

• c. Balıkların üçü de akıllı balığın fikriyle sazların arasına saklanmış.

• d. Akıllı balık arkadaşlarını ağdan kurtarmış ve bir daha ağ atılırken sazların arasına saklanmaları için onları uyarmış.

Kuşun Öğüdü hikayesinde avcıya iki öğüt veren kuş üçüncü öğütten önce onu denemiş. Öğütlerini dinlemediğini görünce konuşma şöyle sonuçlanmıştır.

‒ Bana güzel dersler verdin ama üçüncü öğüdünü hâlâ söylemedin, dedi. Kuş cevap verdi:

‒ Verdiğim iki öğüdü tutmadığın hâlde benden üçüncü öğüdü bekliyorsun! Uyuyan cahile öğüt vermek, çorak toprağa tohum ekmek gibidir.

3. Aşağıdakilerden hangisi kuşun öğütlerinden biridir?

• a. Hayvanların canını boş yere yakma.

• b. Asla insanlara yalan söyleme

• c. Olmayacak sözü kim söylerse söylesin inanma

• d. Kaz gelecek yerden tavuk esirgeme

ODUNCUNUN EŞEĞİ

Aradan uzun bir zaman geçti. Savaş bitmişti. Atlar yorgun argın geri döndüler. Her yanları yara bere içindeydi. Atların ayakları sıkıca bağlandı. Nalbantlar sıra sıra dizilip atların yaralarını temizlemeye başladılar. Neşterlerle atların yaralarını yarıp savaşta saplanan ok uçlarını çıkarıyorlardı. Eşek, savaşın ne olduğunu o zaman anlamıştı. “Rabbim!” dedi. “Ben bu yoksulluk ve güçsüzlüğe razıyım. Yeter ki savaş ve huzursuzluktan uzak kalayım!” Yeter ki savaş ve huzursuzluktan uzak kalayım!”

3. Önce semiz atlara imrenen sonra da onları yaralı halde görünce haline şükreden eşek neden atların ahırında barınmaktadır?

• a. Atlara su taşıdığı için yanlarındadır.

• b. Sahibi eşeği dövdüğü için atların seyisi onu getirmiştir.

• c. Seyisin yükünü taşıdığı için oradadır.

• d. Zayıf olduğu için seyis onu ahıra getirmiştir.