Firmanın iqtisadiyyatı Movzu 11

Hansı firmalar qrupunda bütün üzvləri özlərinin hüquqi və təsərrüfat (istehsal, maliyyə və s.) müstəqilliklərini qoruyub saxlayırlar?

• Konqlomerat

• Kartel

• Alyans

• Konsern

• Sindikat

Aşağıdakılardan hansı kartelin əlamətlərinə aid deyil?

• birliyin saziş xarakterli olması;

• birlik üzvü olan firmalar arasındakı sazişin qanuni olması;

• birlik üzvü olan firmaların hüquqi və təsərrüfat müstəqilliklərini qoruyub saxlamaları;

• birlik ştirakçılarının eyni sahədə fəaliyyət göstərən firmaların olması;

• məcburetmə mexanizmlərinin mövcudluğu.

Kartelin hansı forması üzv-firmalar üçün malların satışı şərtlərini müəyyən edir?

• kondisiyalaşdırıcı kartel;

• istehsal karteli;

• qiymət karteli;

• kalkulyasiya karteli;

• paylı kartel.

Kartelin hansı forması iştirakçı-firmalar üçün müəyyən (miqdar, tərkib və s. üzrə) kvotalar müəyyən edən birlikdir?

• qiymət kartel;

• kvota karteli;

• kontingenləşdirilmiş kartel;

• tədarük karteli;

• patent karteli.

Təkmil rəqabət bazarı modeli neçə mühüm zəmin üzərində qurulur?

• 5

• 4

• 3

• 2

• 1

İnhisrçı rəqabət bazarı modeli ...

• eyni məhsullar satan çox sayda firmanın olduğu bazar quruluşudur

• eyni məhsullar istehsal edən çox sayda firmanın olduğu bazar quruluşudur

• oxşar, lakin eyni olmayan məhsullar satan məhdud sayda firmanın olduğu bazar quruluşudur

• belə bazarda çox olmayan sayda istehsalçı firmalar iştirak edən, giriş maneələri üzündən bazara (sahəyə) yeni firmaların daxil olması çətin olan bazar quruluşudur

• oxşar, lakin eyni olmayan məhsullar satan çox sayda firmanın olduğu bazar quruluşudur

Oliqopoliya bazar modelində ...

• bir necə istiehsalçı/satıcı firma fəaliyyət göstərir, bazar əsasən bu firmalar arasında bölünür və bu firmaların hər birinin qiymətə təsir etmək imkanı olur

• hər bir firma istehsalın (buraxılışın) səmərəli miqdarını təyin edir, yəni elə istehsal miqdarını ki, bu zaman qiymət son hədd xərclərə bərabər (p = MC) olur.

• istehsalçı/satıcı firmaların sayı o qədər azdır ki, onların heç biri qiyməti təyin edə bilmir, məhsulun qiyməti marjinal xərclərə bərabər olur

• bir firmanın bazara tamamilə (100% ) yaxud onun böyük əksər hissəsinə (90% ətrafında bazar payına malik hökmran firma) nəzarət etməsi zəmini üzərində qurulur

• istehsalçı/satıcı firmaların sayı o qədər çoxdur ki, onların heç biri qiyməti təyin edə bilmir, məhsulun qiyməti marjinal xərclərə bərabər olur və firmaların hamısı bazarın təyin etdiyi bu qiymətlə razılaşmalı olurlar

Təkmil rəqabət bazar modelində ...

• bir firmanın bazara tamamilə (100% ) yaxud onun böyük əksər hissəsinə (90% ətrafında bazar payına malik hökmran firma) nəzarət etməsi zəmini üzərində qurulur

• istehsalçı/satıcı firmaların sayı o qədər azdır ki, lakin onların heç biri qiyməti təyin edə bilmir, məhsulun qiyməti marjinal xərclərdən yüksək olur və firmaların hamısı bazarın təyin etdiyi bu qiymətlə razılaşmalı olurlar

• bir necə istiehsalçı/satıcı firma fəaliyyət göstərir, bazar əsasən bu firmalar arasında bölünür və bu firmaların hər birinin qiymətə təsir etmək imkanı olur

• istehsalçı/satıcı firmaların sayı o qədər çoxdur ki, onların heç biri qiyməti təyin edə bilmir, məhsulun qiyməti marjinal xərclərə bərabər olur və firmaların hamısı bazarın təyin etdiyi bu qiymətlə razılaşmalı olurlar

• oxşar, lakin eyni olmayan məhsullar satan çox sayda firmanın olduğu bazar quruluşudur

İnhisrçı rəqabət bazarı modelində ...

• istehsalçı/satıcı firmaların sayı o qədər çoxdur ki, onların heç biri qiyməti təyin edə bilmir, məhsulun qiyməti marjinal xərclərə bərabər olur və firmaların hamısı bazarın təyin etdiyi bu qiymətlə razılaşmalı olurlar

• bir firmanın bazara tamamilə (100% ) yaxud onun böyük əksər hissəsinə (90% ətrafında bazar payına malik hökmran firma) nəzarət etməsi zəmini üzərində qurulur

• bir necə istiehsalçı/satıcı firma fəaliyyət göstərir, bazar əsasən bu firmalar arasında bölünür və bu firmaların hər birinin qiymətə təsir etmək imkanı olur

• oxşar, lakin eyni olmayan məhsullar satan az sayda firmanın olduğu bazar quruluşu nəzərdə tutulur

• oxşar, lakin eyni olmayan məhsullar satan çox sayda sayda firmanın olduğu bazar quruluşudur

Xalis inhisarçı bazarda ...

• yalnız bir firma fəliyyət göstərir, inhisarçı firma bazar hökmranlığından istifadə edərək qiyməti son hədd (marjinal) xərcdən yüksək təyin edir ki, nəticədə inhisarçı firma müsbət iqtisadi mənfəət əldə edir

• oxşar, lakin eyni olmayan məhsullar satan çox sayda firmalar fəaliyyət göstərir

• istehsalçı/satıcı firmaların sayı o qədər çox olur ki, onların heç biri qiyməti təyin edə bilmir, məhsulun qiyməti marjinal xərclərə bərabər olur və firmaların hamısı bazarın təyin etdiyi bu qiymətlə razılaşmalı olurlar

• bir necə istiehsalçı/satıcı firma fəaliyyət göstərir, bazar əsasən bu firmalar arasında bölünür və bu firmaların hər birinin qiymətə təsir etmək imkanı olur

• hər bir firma istehsal etdiyi əmtəə üzərində inhisara sahibdir, lakin bir çox firmalar istehlakçılar üçün oxşar əmtəələr istehsal etdiyindən onlar arasında rəqabət baş verir