T.C.İNK.T. VE A. 8 MAYIS DENEME2

1789 Fransız İhtilali’nden sonra ortaya çıkan milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle Balkanlardaki gayrimüslim milletler Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklanmaya başlamışlardı. Bu durum karşısında devletin birliğini muhafaza edebilmek ve yeni şartlara uyum sağlayabilmek için Avrupa’nın da etkisiyle 3 Kasım 1839’da Tanzimat Fermanı ilan edilmiştir. Tanzimat

ile birlikte din ve mezhep ayrılığının ortadan kaldırılması, hukuksal eşitliğin sağlanması amaçlanmıştır. Daha sonra ise 28 Şubat 1856’da Islahat Fermanı ile gayrimüslim halka yeni haklar verilmiş, bütün siyasal ve sosyal düzenlemeler 1876’daki Kanun-ı Esasi ile birlikte hukuksal bir nitelik kazanmıştır. Bütün bu uygulamalardaki esas amaç, Müslim ve gayrimüslim halkın Osmanlılık üst kimliği ile ortak bir vatandaşlık etrafında birlikteliğini sağlamak olmuştur. Bunun sonucunda oluşan Osmanlıcılık fikri, aydınlar ve yöneticilerin öncülüğünde imparatorluğun birliğini sağlamak amacıyla bir

çözüm olarak gündeme gelmiştir.

Bu bilgilere göre,

I. Fransız İhtilali’nin olumsuz etkileri hukuki düzenlemeler ile engellenmeye çalışılmıştır.

II. Osmanlıcılık düşüncesiyle gayrimüslim halkın ayrılıkçı düşüncelerinin önüne geçilmiştir.

III. Ortak vatandaşlık bilinci dinî inanç, soy ve kültür birliği temel alınarak oluşturulmuştur.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

• A) Yalnız I

• B) I ve II

• C) II ve III

• D) I, II ve III

Trablusgarp Savaşı’nın (1911-1912) temel nedeni siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya’nın sömürge arayışı içinde

olmasıdır. Bu nedenle İtalya; Trablusgarp’ın coğrafi yakınlığı, Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp toprağı ile karadan bağlantısının olmaması ve donanmasının zayıflığı gibi nedenlerle Osmanlı Devleti’ne savaş açmıştır.

Verilen bilgilerden hareketle İtalya ile ilgili,

I. Trablusgarp halkı ile tarihî ve kültürel bağlarını kullanmaya çalışmıştır.

II. Savunmasız olduğu düşüncesiyle Trablusgarp’a göz dikmiştir.

III. Ekonomik kaygılarla Trablusgarp’a saldırmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

• A) I ve II

• B) I ve III

• C) II ve III

• D) I, II ve III

Aşağıda Şevket Süreyya Aydemir’in “Tek Adam” adlı eserinden bir alıntı yapılmıştır:

“Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi’ne katılmak üzere Sivas üzerinden Erzurum’a ulaştı. Mustafa Kemal’e padişahın saray başkatipliğinden memuriyetine son verildiği için İstanbul’a dönmesi bildirildi. Mustafa Kemal ise aynı gün görevlerinden ve askerlik görevinden istifa ettiğini bildirdi. Diğer bir deyişle “Sineyimillete döndü.” Mustafa Kemal artık bir sivildir. Bu durumda Mustafa Kemal’in en büyük destekçisi Kâzım (Karabekir) Paşa olur. ‘Emrinizdeyim paşam. Ben, subaylarım,erlerim, kolordum hepimiz emrinizdeyiz.’ diyerek Mustafa Kemal’e bağlılığını bildirir. O an hem Mustafa Kemal’in hem de Millî Mücadele’nin tarihinde kader tayin edici bir andır.”

Bu metne göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

• A) Kazım Karabekir, askeri görev ve yetkilerini Mustafa Kemal’e devretmiştir.

• B) Yaşanan gelişmeler nedeniyle Erzurum Kongresi toplanamamıştır.

• C) Mustafa Kemal’in liderlik özelliği ön plana çıkmıştır.

• D) Millî Mücadele süreci Erzurum’da başlamıştır.

Erzurum Kongresi kararlarından bazıları şunlardır:

• Kuvayımilliye’yi etken, millî iradeyi egemen kılmak esastır.

• Manda ve himaye kabul olunamaz.

• Mebusan Meclisinin bir an önce toplanması ve hükûmet işlerinin meclis denetiminde sürdürülmesini sağlamak için

çalışılacaktır.

• Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.

Buna göre Erzurum Kongresi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

• A) Ülke bütünlüğünün korunacağı belirtilmiştir.

• B) Millî iradenin yönetime yansıması hedeflenmiştir.

• C) Bağımsızlığın kayıtsız şartsız sağlanacağı ifade edilmiştir.

• D) İstanbul Hükûmeti’nin temsil gücünün artırılması amaçlanmıştır.

16 Mart 1921 tarihinde Sovyet Rusya ile TBMM Hükûmeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması’nın,

I. Sovyet Rusya, Misakımillî’yi tanıyacak ve kapitülasyonlardan vazgeçecektir.

II. İki ülke arasında ticaretin serbest olması için gerekli tedbirler alınacaktır.

III. Kars, Ardahan ve Artvin TBMM Hükûmeti’ne; Batum Gürcistan’a; Nahcivan Azerbaycan’a bırakılacaktır.

maddelerinden hangileri Sovyet Rusya’nın ekonomik çıkarlarından vazgeçtiğini gösterir?

• A) Yalnız I

• B) I ve II

• C) II ve III

• D) I, II ve III

Lozan Antlaşması’nın Osmanlı borçları ile ilgili olan hükmü şu şekildedir:

“Osmanlı Devleti’nin gelir kaynaklarını denetim altına alan Düyun-u Umumiye İdaresi kaldırıldı. Osmanlı borçları, Osmanlı

Devleti’nin yıkılmasıyla ortaya çıkan yeni devletler ve Türkiye arasında paylaştırıldı. Borçların altın yerine kâğıt para ve

Fransız frangıyla ödenmesi kararlaştırıldı.”

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

• A) Ekonomik bağımsızlığa ters düşen kurum kaldırılmıştır.

• B) Osmanlıdan kalan borçlar çözüme kavuşmuştur.

• C) Türk lirasının değeri korunmaya çalışılmıştır.

• D) Türkiye, dış borç yükünü hafifletmiştir.

Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereğince yabancı okullarda uyulması gereken kuralları içeren 26 Eylül 1925 tarihli genelgede şu

hükümler yer almıştır:

• Yabancı okullarda mabetler dışındaki mekânlarda bulunan dinî semboller kaldırılacaktır.

• Türkçe, Türk tarih ve coğrafyası ile yurt bilgisi derslerinin Türkçe olarak Türk öğretmenler tarafından okutulması

zorunluluğu getirilecektir.

Buna göre yabancı okullarla ilgili,

I. Laik eğitim anlayışı doğrultusunda hareket edilmiştir.

II. Türk millî kültürünün korunması amaçlanmıştır.

III. Devlet denetimi artırılmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

• A) I ve II

• B) I ve III

• C) II ve III

• D) I, II ve III

Atatürk, Nutuk’ta Halk Fırkası programı ile ilgili; şunları söylemiştir:

“Hâkimiyet milletindir. TBMM dışında hiçbir makam, ulusun geleceğinde söz sahibi olamaz. Hukukta, idarede, eğitimde ve

iktisatta millî hâkimiyet esaslarına göre hareket edilecektir. Saltanatın kaldırılması kararı değiştirilemez. Kanunlar yeniden

düzenlenecek, aşar usulü değiştirilecek, millî bankaların sermayesi artırılacak, demiryolları inşa edilecek, öğretimin birleştirilmesi

derhâl gerçekleştirilecek, memleketin imarına çalışılacaktır.”

Bu bilgiye göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

• A) Ülkenin bayındır hâle getirilmesi amaçlanmıştır.

• B) Gücünü halktan alan bir yönetim şekli benimsenmiştir.

• C) Hükûmet sisteminde değişikliğe gidilebileceği vurgulanmıştır.

• D) Farklı alanlarda yeni uygulamalara geçileceği ifade edilmiştir.

Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılda Avrupalı devletlerden yüksek faizle borç alarak giderlerini karşılamaya çalıştı. İlk kez Kırım

Savaşı sırasında alınan borçlar büyük oranda israf edildi. Devlet, otuz yıl içinde borçlarının faizini dahi ödeyemez hâle

gelerek iflas etti. Bunun üzerine alacaklı devletler Osmanlı yönetiminin çağrısıyla bir araya gelerek Düyûn-u Umûmiye

adında uluslararası bir teşkilat kurdular. Osmanlı gelir kaynaklarının büyük bir kısmına el koyan bu teşkilat, vergileri

topluyor ve alacaklı devletler arasında paylaştırıyordu.

Buna göre XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

• A) Ekonomik bağımsızlığını kaybetmiştir.

• B) Alınan borçlar ekonomik sorunları çözmede yetersiz kalmıştır.

• C) Devletin gelirleri, giderlerini karşılayamaz hâle gelmiştir.

• D) Avrupalı Devletlerin Osmanlı Devleti üzerindeki siyasi nüfuzu azalmıştır.

Kız kardeşi Makbule Atadan, Mustafa Kemal’in çocukluğuna dair şunları anlatıyor:

“Hiç unutmam. Bir kış gecesi, büyük kardeşim sobaya birkaç odun attıktan sonra mindere oturmuş ve kitaplarını

karıştırmaya başlamıştı. Annem sordu:

— Ne okuyorsun oğlum?

Büyük kardeşim hemen cevap verdi:

— Tarih… Plevne Muharebeleri, Osman Paşa…

Annem bir şey söylemedi ve derin düşüncelere daldı. Sonra yerinden kalkarak büyük kardeşimin saçlarını okşadı:

— İnşallah sen de onun gibi olursun Mustafa’m, dedi.”

Bu hatıradan,

I. Mustafa Kemal, öğrenmeye meraklı bir kişiliğe sahiptir.

II. Zübeyde Hanım oğlunun tarih okuma hevesinden etkilenmiştir.

III. Mustafa Kemal’de çocukluk yaşlarından itibaren tarih bilinci oluşmaya başlamıştır.

yargılarından hangileri çıkarılabilir?

• A) Yalnız I

• B) Yalnız II

• C) I ve II

• D) I, II ve III