Ulangan Carita Babad (Kelas X)

Ceuk Iskandarwassid, ahli sastra Sunda, carita babad téh siga-siga rék nuliskeun sajarah. Ngan baé, can bisa disebut sajarah sabab kaselapan ku unsur-unsur carita anu pamohalan atawa ngandung unsur pantasi. Ringkesan carita ieu di handap anu luyu jeung pernyataan Iskandarwassid nyaéta ….

• Kéan Santang hayang ngaislamkeun ramana. Ngan baé, Prabu Siliwangi milih kabur batan ngagem agama anyar.

• Si Kabayan tuluy malidkeun nangka ka walungan. Da ari dipapanggul mah tangtu beurat. Ceuk pikirna, nangka téh geus kolot ieuh, piraku teu nyaho jalan balik.

• Lantaran euweuh béja baé ti pangperangan, Prabu Geusan Ulun nyangka Aki Sayang Hawu gugur. Keur kaamanan dirina, Sang Prabu tuluy ninggalkeun Sumedang.

• Prabu Siliwangi téh ngarasa kataji ku béja majar aya syéh nu mashur. Anjeunna ngirim utusan ka Karawang, hayang muguhkeun saya ari Syéh Ora téh.

• Sangkuriang ambek, pédah pagawéanana sapeupeuting ngabendung talaga gaplah. Balébat di wétan geus nyay-nyayan.

Ti harita anu jadi dalem di Panjalu téh Radén Arya Kemuning. Ari Prabu Boros Ngora jeung Raden Arya Kencana arindit ka Jampang rék niiskeun diri.

Ti saprak didaleman ku Arya Kemuning, rahayat Panjalu jadi sangsara. Sabab, loba hasil tatanén jeung pakaya rahayat dirampas. Hasilna dipaké curak-curak. Beuki lila rahayat beuki sangsara.

Ku sabab geus sagala béak, Arya Kemuning boga maksud rék ngabedahkeun Situ Lengkong. Saméméhna rék bébéja heula ka Prabu Boros Ngora di Jampang. Nya manehna ngajurung utusan sina indit ka Jampang. Ngan baé, Prabu Boros Ngora henteu bisa datang ka Panjalu. Anjeunna kalah ngutus Radén Arya Kencana.

Gancang carita, Radén Arya Kencana geus nepi ka Panjalu. Barang jol, kacida ngajenghokna nempo Situ Léngkong geus saat. Geus korédas euweuh caian. Pudigdig Arya Kencana ambek. Awakna ngagidir, panonna buringas.

             

              Anu ngalantarankeun Radén Arya kencana ambek téh nyaéta ….

• nempo Situ Léngkong geus saat saméméh manéhna nepi ka Panjalu.

• dijurung sina ngawakilan Prabu Boros Ngora nepungan Radén Arya Kamuning.

• ngarasa keuheul lantaran geus dititah ku Prabu Boros Ngora datang ka Situ Léngkong.

• Arya Kemuning geus ngarampas pakaya rahayat keur curak-curak.

• hanjelu lantaran Situ Léngkong geus euweuh caian pisan.

Baca cutatan ieu di handap!

 

Teu lila Dén Patih jebul

Sarta kairing ku mantri

Lajeng baé ngadeuheusan

Nyembah hurmat sarta talim

Kieu nu matak diogan

Putra rék aya badami.

Sapada guguritan di luhur téh dicutat tina Babad Panjalu. Pernyataan ieu di handap anu luyu jeung guguritan di luhur nyaéta ….

• carita babad téh aya di antarana anu ditulis maké wangun puisi mangrupa wawacan.

• carita babad téh ditulis dina wangun puisi bébas sarta nyaritakeun jaman baheula.

• carita babad salawasna ditulis ku pupuh kinanti anu guru lagu jeung guru wilanganana matok.

• carita babad loba kapanggih sabab mindeng ditembangkeun ku juru mamaos.

• carita babad téh prosa anu ditulis dina wangun puisi guguritan jeung wawacan.

Di urang loba pisan kapanggih naskah buhun anu nyaritakeun babad, malah aya di antarana anu geus dibukukeun. Di antarana baé aya Babad Sumedang, Babad Cianjur, Babad Perang Diponegoro, jeung sajaba ti éta. Para ahli sok ngadefiniskeun yén carita babad téh nyaéta carita heubeul anu medar riwayat luluhur atawa kajadian-kajadian penting jaman baheula di salasahiji daérah, biasana ti mimiti ngabedah éta wewengkon. Ku sabab éta babad sok dihartikeun minangka ….

• carita sajarah

• carita dongéng

• carita pantun

• carita wawacan

• carita sasakala

Radén Angka Wijaya alias Geusan Ulun, putra cikal Pangéran Santri. Kasép, pinter sareng saé budi. Waktona anomna, kantos angkat ka Pajang. Saur sapalih lalakon sajarah, angkatna ka Pajang kanggo milarian élmu. Utamina élmu kanagaraan sareng élmu perang. Kirang langkung tilu taun Radén Angka Wijaya tolab élmu di Pajang. Ari nu janten guruna taya sanes Radén Hadiwijaya, nyaéta ramana Nyi Mas Ratu Harisbaya. Nalika Radén Angka Wijaya di Pajang, kantos pakait ati sareng Nyi Mas Harisbaya. Namung papacangan sareng Harisbaya kabujeng pegat. Kumargi Radén Angka Wijaya dipiwarang mulih ku Pangéran Santri, ramana. Anjeunna badé diangkat janten raja, ngagentosan ramana anu parantos sepuh.

 

Cutatan lalakon di luhur téh bagian tina babad …..

• Sumedang

• Panjalu

• Sukapura

• Cianjur

• Pajang

Sanajan eusina aya unsur-unsur sajarah ngadegna hiji tempat atawa nyaritakeun silsilah raja-raja jeung gegedén baheula, carita babad teu bisa dijieun sumber sajarah, sabab ….

• caritana ngandung unsur-unsur pamohalan

• nu ngarangna lain sajarawan

• tokoh-tokohna teu kacatet dina buku sajarah

• métode pedaranana henteu ilmiah

• tokoh-tokohna fiktif

Babad “Kian Santang Aji” téh sok dipatalikeun jeung sajarah nyebarna Islam di Pajajaran, malah ceuk éta dongéng Prabu Kian Santang ti Pajajaran téh kungsi guguru di Mekah, sabada anjeunna tepung jeung hiji aki-aki anu ngaranna ….

• Bagénda Ali

• Ahmad Muhammad

• Ali Abubakar

• Abunawas

• Sayidina Usman

Nyusun babad téh sakapeung kawas rék nyusun sajarah. Malah sawaréh judulna ogé aya anu tandes maké kecap "sajarah". Tapi, babad téh tacan diaku jadi sajarah lantaran ....

• ngandung unsur-unsur pamohalan

• ngandung unsur-unsur budaya

• ngandung unsur-unsur religius

• ngandung unsur-unsur sajarah

• ngandung unsur-unsur fakta

Carita babad teh kaasup kana carita rekaan anu boga struktur carita. Ari struktur carita teh ngawengku ....

• jejer, palaku, latar, galur, puseur sawangan, jeung amanat.

• jejer, palaku, latar, galur, tema, jeung amanat.

• jejer, palaku, latar, galur, carita, jeung amanat.

• jejer, palaku, latar, galur, unsur pamohalan, jeung amanat.

• jejer, palaku, latar, galur, lalakon, jeung amanat.

Inti pikiran anu hayang ditepikeun ku pangarang dina carita, biasana kapanggihna lamun urang geus rengse maca carita babad, nyaeta ....

• jejer

• amanat

• galur

• latar

• palaku