izm 3 ур 1-10

Өнім сапасын сандық тұрғыда бағалау əдістерін зерттейтін жəне жүзеге асыратын ғылым саласы.

   Ол сапаны басқаруда жəне стандарттауда қабылданатын шешімдерді негіздеу үшін қолданылады. Кешенді жəне интегралдық сапа көрсеткіштерінің əдістерін талдап жасайды, өнімнің жекелеген сипаттарын бағаға сəйкестендіру мүмкіндігін береді.

Ол теория жүйесімен өзара байланысты, соның ішінде кез келген объектінің сапасын бағалау теориясының (құрылатын, қолданылатын, субъектіге əсер ететін жəне т.б.) ғылым саласы. Сонымен қатар, ол сапаны бағалаудың сандық жəне сандық емес əдістерін қарастырады.

Латынша qualitas – «қандай, сапасы қандай», metreo – «өлшеу» дегенді білдіреді. Ағылшынша “quality” (“кволити”), испан тілінде “calidad” (“калидад”), француз тілінде “qualite” неміс тілінде “qualitat” ), голландия тілінде “kwaliteit”. 1960 жылдың ортасына қарай қолданысқа енді. Кейін 1968 жылдан бастап профессор А.В. Гличевтың бастауымен сапаны бағалаудың ұқсастық əдісінің жалпы əдістемелік негізі қаланды жəне оның теориялық жалпылауының қажеттілігіне жол берілді.

Тапсырмалар

1. Мәтінде мына тәсіл сипатталған:

А) SAM құралы

B) 360 градус тәсілі

C) SACERS шкаласы

D) Квалиметрия

E)Педагогикалық тест

 

2. Өлшеу, сапа ұғымдары тән

А) 360 градус

B) Квалиметрия

C) SACERS шкаласы

D) SAM құралы

E) Педагогикалық тест

 

3. “Metreo” сөзінің мағынасы

A) Өлшеу

B) Сапа

C) Бағалау

D) Тест

E) Көрсеткіш

 

4. Өнім сапасын анықтаудың ағылшынша атауы:

A) Quality

B) Calidad

C) Qualitat

D) Qualite

E) Kwaliteit

 

5. Сапаны бағалау ретінде ол мына жылы қолданысқа енді:

A) 1978ж.

B) 1974ж.

C) 1970ж.

D) 1968ж.

E)1960ж.

• 1-A, 2-D, 3-A, 4-C, 5-E

• 1-D, 2-B, 3-А, 4-А, 5-E

• 1-E, 2-C, 3-B, 4-A, 5-D

• 1-D, 2-C, 3-E, 4-B, 5-A

• 1-B, 2-A, 3-C, 4-E, 5-D

Ағылшын сөзі, мағынасы «сынақ» дегенді білдіреді. Сынақ әдісі арқылы адамның меңгерген білім деңгейі мен ықылас ынтасы да зерттеліп, оның нәтижелері салыстырмалы түрде қорытындыланады. Белгілі бір мақсатпен, зерттелушілердің бәріне ортақ, қатаң бақылауда өтетін тексеру.  Зерттеудің басқа әдістеріне қарағанда  ерекшелігі — қарапайымдылығы, дәлдігі, автоматтандыруға болатындығы. Сынақтардың түрлері Қытайда чань — буддизм мектептерінде кең қолданылған, онда жұмбақтар, ребустар, психологиялық жағдайлар арқылы сынақтар жүргізілген. Ең алғаш рет оқушылардың білімін тексеру үшін ағылшын педагогы Дж. Фишер 1864 жылы қолданған.

Тапсырмалар

1. Мәтінде берілген сынақ түрі:

А) Квалиметрия

B) Тест

C) Шкаласы

D) Сынақтама

E) Тәсіл

 

2. Сынақтың өзіндік ерекшеліктері:

А) Топтық жұмыс, глосарий

B) Өзіндік жұмыс, шеберлілік

C) Қарапайымдылық, дәлділік

D) Шынайы болу, мультимедиялық

E) Дәлділік, шеберлік

 

3. Сынақтар алғаш кезде мынадай түрде де жүргізілді:

А) Жарысу, ұзындық

B) Тестілеу, экзамен

C) Кескіндеу, мүсін жасау

D) Ребустық, мәтіндік

E) Жұмбақтар, ребустар

 

4. Ең алғаш рет оқушы білімін тексеру үшін аталмыш сынақ енгізілді:

А) 1964ж

B) 1864ж

C) 1846ж

D) 1946ж

E) 1854ж

 

5.Кері байланыстың жылдамдығы, оқытудың нәтижесін тексеру әдісінің бір түрі:

А) Емтихан

B) Тест

C) Эссе

D) Шығарма

E) Тәсіл

• 1-A, 2-B, 3-D, 4-E, 5-C

• 1-B, 2-C, 3-A, 4-E, 5-D

• 1-E, 2-C, 3-D, 4-B, 5-A

• 1-D, 2-C, 3-A, 4-E, 5-B

• 1- B, 2-C, 3-E, 4-B, 5-B

Шетелде білім беру сапасын бағалау амалдары

Батыс еуропалық елдерде бағалаудың ауызша, жазбаша, тестілеу түрлері көптеп қолданылады. Мысалы, Австрияда тұрақты бағалау, емтихандар блогынан тұрады. Оны пән мұғалімі өзі өткізіп, бағалайды. Елдегі білім беру жүйесінің міндетті ережесі болып табылады. Жұмыс барысында оқушылардың білімін бекіту, кеңейту мақсатында 15 минуттық ауызша жауап беру қалыптасқан. Жазбаша емтиханнан оқу жылы ішінде тіл, математика сияқты бастапқы маңыздағы пәндер бойынша 1 сағаттық мерзімде өткізіледі. Жоғары сыныптарда жазбаша жұмыс 2-3 сағатқа созылуы мүмкін. Барлық пәндер бойынша қысқа жазба тестілері 25 минут ішінде өткізіледі. Ол жүйе 1974 жылдан бастап енгізілген. Бағалау 5 балдық жүйеде қолданылады.

  Ұлыбританияда білім беру стандарттарын көтеру және ата-аналарды балаларының жетістіктері туралы мәлімет беру мақсатында білім берудің орталық огандарына жаңаша жолдар іздеу қажеттілігі туды. Осы мақсатта оқушылардың білім жетістіктерін бағалаудың ұлттық жүйесі енгізілді. 7, 11, 14, 16 жастағы оқушыларға тест өткізу алға қойылды. Ол оқушылардың әр жас аралығында білім деңгейлерін анықтауға көмектесті.

Германияда бағалау жазбаша тапсырмалар және ауызша сұрақтар қою арқылы жүзеге асырылады. Олар тоқсандық мәліметтер ретінде жазбаша, ауызша емтихандардан алған бағаны есепке ала отырып, жылдық бағаны шығарады. Бұл жерде 6 балдық жүйе қолданылады. 6 балл ең төменгі болып есептелсе,1 балл керісінше ең жоғары нәтиже ретінде қарстырылады. /1- өте жақсы, 2-жақсы, 3- қанағаттанарлық,4- сәйкесінше/стандартқа сай, 5- нашар, 6- өте нашар/.

Норвегиядағы мектептерде оқушылардың білімін бағалау келесідей: бастауыш мектептерде/1-6 сыныптарда/ оқушыларды формальді бағалау жоқ. Ата-аналар мен мұғалімдер жылына 2-3 рет жиналып оқушылардың білім сапасын талқылайды. Негізгі мектепте (7-9 сыныптар) оқушылар негізгі пәндер бойынша жылына 2 рет бағаланады.

Тапсырмалар:

1.Мына елде бастауыш мектептерде оқушыларды формальді бағалау жоқ:

А) Германия

В) Норвегия

С) Ұлыбритания

D) Австрия

Е) Қытай

 

2.Германиядағы бағалау жүйесінің ерекшелігі:

А) тек жазбаша тапсырмалар болады 

В) 1-өте нашар балл болып табылады

С) 6 балдық жүйе қолданылады

D) оқушылар жылына 1 рет бағаланады

Е) ата-аналар жылына  3-4 рет жиналыс жасайды

 

3.Австрияда оқушылардың білімін бекіту, кеңейту мақсатында мынадай жұмыс жасалады:

А) жазбаша емтихан өткізу 2 сағат өтеді

В) қысқа жазба тестілері 35 минут өткізіледі

С) бағалау 6 балдық жүйеде қолданылады

D) сергіту сәтін өткізу жоспарланған

Е) 15 минуттық ауызша жауап беру

 

4.Австрияжа жоғары сыныптарда жазбаша жұмыс ... сағатқа созылуы мүмкін:

А) 5-6 сағатқа

В) 4-5 сағатқа

С) 3-4 сағатқа

D) 2-3 сағатқа

Е) 1-2 сағатқа

 

5.Мәтінде аталған елдерде бағалаудың мынадай түрлері көптеп қолданылады:

А) емтихан, жазбаша, тестілеу

В) тек жазбаша және ауызша

С) тестілеу, ауызша, жазбаша

D) тек тестілеу жүйесі

Е) тек ауызша жүйесі

• 1-A, 2-B, 3-D, 4-C, 5-E

• 1-B, 2-C, 3-E, 4-A, 5-D

• 1-E, 2-C,3-B, 4-A, 5-D

• 1-B, 2-C, 3-E, 4-D, 5-C

• 1-B, 2-A, 3-C, 4-D, 5-E

Жаңартылған білім беру мазмұнына көшіріліп оқып жатқан сыныптарда оқу жетістігін критериалды бағалау жүйесі қолданылады. Критериалды бағалау жүйесі бұрынғы дәстүрлі бағалауға қарағанда қалыптастырушы және жиынтық бағалау болып екіге бөлінеді.

Қалыптастырушы  бағалау - білім алушыларға жаңа материалды меңгеру кезеңінде тапсырманы қаншалықты дұрыс орындағанын жəне оқыту мақсаттарына қол жеткізгенін түсінуге мүмкіндік беретін бағалау түрі.

Жиынтық бағалау - оқу тоқсанының соңында оқу бағдарламасының бөлімдерін оқып аяқтағаннан кейін білім алушылардың меңгерген білімі мен қалыптасқан дағдылары деңгейін айқындайтын бағалау.

Критериалды бағалау мұғалімдер мен оқушылар және ата-аналарға да өте тиімді бағалау түрі, өйткені мұғалім үшін -  сапалы нәтижеге әкелетін критерийлер құрастыруға, өз іс-әрекетін саралап және болашаққа жоспарлай алатын мәліметтер алуға; оқушылар үшін – табысқа жетелейтін бағалау критерийлерін түсінуге, өзін және өзгелерді бағалау арқылы кері байланысқа түсіп, түсінбегенін түзетуге мүмкіндік алады, сыни ойлауына, еркін ойын айтуына, өзінің білімін көрсетуге; ата-аналар үшін – баласының оқуындағы табыстылығын бақылауға, оқуына қолдау көрсету үшін бағыт алуына мүмкіндік туғызады.

Жаңа жүйеде бағалау ескі жүйедегі бағалауға қарағанда салыстырмалылықты жоюға бір қадам жақындата түсті. Оқушыға «баға үшін» оқудан гөрі «болашағы үшін» білім алуды ұқтырып, бәсекеге қабілетті қоғамда өмір сүре білуге баулудың жолдарын көрсетеді.

 

Тарсырмалар:

1.Мәтінде мына бағалау жүйесі туралы айтылған:

А) Дәстүрлі бағалау

В) Критериалды бағалау

С) Білімді бағалау

D) Тоқсандық бағалау

Е) Жиынтық бағалау

 

2. Критериалды бағалау мұғалімдерге тиімділігі:

А) сапалы нәтижеге әкелетін критерийлер құрастыруға, өз іс-әрекетін саралап және болашаққа жоспарлай алатын мәліметтер алуға мүмкіндік береді

В) табысқа жетелейтін бағалау критерийлерін түсінуге, өзін және өзгелерді бағалау арқылы кері байланысқа түсіп, түсінбегенін түзетуге мүмкіндік алады

С) баласының оқуындағы табыстылығын бақылауға, оқуына қолдау көрсету үшін бағыт алуына мүмкіндік туғызады

D) табыстылықты бағалану үшін бірнеше ұсынылған нұсқалардың ішінен бір немесе бірнеше дұрыс жауапты таңдауға мүмкіндік береді

Е) Білім алушылардың білім сапасын анықтауда тестілеу технологияларын пайдаланудың әлемдік тәжірибесін меңгеруге мүмкіндік береді

 

3.Критериалды бағалаудың оқушыларға тиімділігі:

А) сапалы нәтижеге әкелетін критерийлер құрастыруға, өз іс-әрекетін саралап және болашаққа жоспарлай алатын мәліметтер алуға мүмкіндік береді

В) табысқа жетелейтін бағалау критерийлерін түсінуге, өзін және өзгелерді бағалау арқылы кері байланысқа түсіп, түсінбегенін түзетуге мүмкіндік алады

С) баласының оқуындағы табыстылығын бақылауға, оқуына қолдау көрсету үшін бағыт алуына мүмкіндік туғызады

D) табыстылықты бағалану үшін бірнеше ұсынылған нұсқалардың ішінен бір немесе бірнеше дұрыс жауапты таңдауға мүмкіндік береді

Е) Білім алушылардың білім сапасын анықтауда тестілеу технологияларын пайдаланудың әлемдік тәжірибесін меңгеруге мүмкіндік береді

 

4.Критериалды бағалау мынадай болып екіге бөлінеді:

А) тәрбиелік және жиынтық

В) қалыптастырушы және жиынтық

С) бағыттаушылық және жиынтық

D) жиынтық және ақпараттық

Е) қалыптастырушы және тәрбиелік

 

5.Критериалды бағалау тиімділігі ата-аналар үшін тиімділігі:

А) сапалы нәтижеге әкелетін критерийлер құрастыруға, өз іс-әрекетін саралап және болашаққа жоспарлай алатын мәліметтер алуға мүмкіндік береді

В) табысқа жетелейтін бағалау критерийлерін түсінуге, өзін және өзгелерді бағалау арқылы кері байланысқа түсіп, түсінбегенін түзетуге мүмкіндік алады

С) баласының оқуындағы табыстылығын бақылауға, оқуына қолдау көрсету үшін бағыт алуына мүмкіндік туғызады

D) табыстылықты бағалану үшін бірнеше ұсынылған нұсқалардың ішінен бір немесе бірнеше дұрыс жауапты таңдауға мүмкіндік береді

Е) Білім алушылардың білім сапасын анықтауда тестілеу технологияларын пайдаланудың әлемдік тәжірибесін меңгеруге мүмкіндік береді

• 1-В, 2-А, 3-В, 4-В, 5- С

• 1-B, 2-C, 3-D, 4-E ,5-B

• 1-E, 2-A, 3-B, 4-C ,5-C

• 1-D, 2-C, 3-A, 4-E, 5-B

• 1-B, 2-A, 3-C, 4-D, 5-D

Білім сапасын бағалау білім беру нәтижелерінің, оларды қамтамасыз ету жағдайларының жалпыға танымал нормативтік құжаттардағы білім сапасына қойылатын талаптарға сәйкестік дәрежесін анықтауға бағытталған үдеріс.

Білім беруде сапа жоспарланған нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған процесс ретінде қарастырылады. білім беру сапасының көрсеткіштеріне:

1.Мұғалімдер құрамының сапасы

2.Оқу орнының материалдық-техникалық базасының жағдайы

3. Мұғалімдер құрамының уәждемесі

4.Оқу бағдарламаларының сапасы

5.Оқушылардың сапасы

6.Инфрақұрылым сапасы

7.Білім сапасы

8.Басшылықтың инновациялық қызметі,  инновацияларды енгізу

9.Түлектердің сұранысқа ие болуы

10.Түлектердің еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттілігі

11.Түлектердің жетістіктері

Қазақстанда білім сапасын бағалаудың бірыңғай ұлттық жүйесі құрылды. Білім беру мониторингі білім сапасын сырттай және ішкі бағалау әдістері арқылы өткізіледі. Ішкі мониторинг және сапаны бағалау жүйесінің негізгі бағыттарына: нәтиже сапасы, процесс сапасы, жағдайлар сапасы жатады.

Тапсырмалар:

1. Білім сапасын бағалау білім беру нәтижелерінің, оларды қамтамасыз ету жағдайларының жалпыға танымал мына құжаттардағы білім сапасына қойылатын талаптарға сәйкестік дәрежесін анықтауға бағытталған үдеріс:

A) ақпараттық

B) педагогикалық

C) заңнамалық

D) зияткерлік

E) нормативтік

 

2. Білім беру сапасының көрсеткіштеріне жатпайды:

A) мұғалімдер құрамының сапасы

B) мұғалімдер құрамының саны

C) оқу бағдарламаларының сапасы

D) түлектердің жетістіктері

E) басшылықтың инновациялық қызметі

 

3. Білім беру мониторингі білім сапасын мынадай бағалау әдістері арқылы өткізіледі:

A) жиынтық және тоқсандық

B) ағымдық және қорытынды

C) дәстүрлі және критериалды

D) ауызша және жазбаша

E) сыртқы және ішкі

 

4. Ішкі мониторинг және сапаны бағалау жүйесінің негізгі бағыттарының бірі:

A) даму үрдісі

B) бақылау сапасы

C)  білімді меңгеру

D)  процесс сапасы

E) сандық сапасы

 

5. Ішкі мониторинг және сапаны бағалау жүйесінің негізгі бағыттарының бірі:

A) даму үрдісі

B) бақылау сапасы

C)  білімді меңгеру

D)  нәтиже сапасы

E) сандық сапасы

• 1-E, 2-D, 3-A, 4-C, 5-B

• 1-E, 2-B,3-E,  4–D, 5–D

• 1-D, 2-C, 3-E, 4-A, 5-B

• 1-B, 2-A, 3-C, 4-D, 5-E

• 1-A, 2-B, 3-D, 4-C, 5-E

Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын одан ары дамыту бүгінгі күнгі өзекті мәселелердің бірі. Функционалдық сауаттылықты дамытудың жалпы бағдары Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында анық көрсетілген. Қазақстан оқушылары TIMSS, PISA, PIRLS халықаралық салыстырмалы зерттеулеріне қатысуда.

TIMSS халықаралық зерттеуінің негізгі мақсаты – әртүрлі елдердегі білім жүйесі мен орта мектеп оқушыларының жаратылыстану-математикалық дайындық деңгейін салыстырмалы бағалау және осы дайындық деңгейіне әсер ететін факторларды анықтау. TIMSS халықаралық зерттеуі 4 және 8 – сынып оқушыларының математика мен жаратылыстанудан білім сапасын бағалайтын төртжылдық мерзіммен (1995, 1999, 2003, 2007, 2011, 2015) өткізілетін зерттеу. Зерттеуге 63 елден аса әлем елдері қатысады.

PISA үш жылдық мерзіммен өткізілетін білім беру ұйымдарында 15 жастағы білім алушылардың математикадан сауаттылығын бағалауға арналған Халықаралық зерттеу. Оқушылардың білім жетістіктерін зерттеу негізгі үш бағыт бойынша жүзеге асырылады: математикалық сауаттылық, жаратылыстану сауаттылығы, оқу сауаттылығы.

PIRLS зерттеуі – бастауыш сынып оқушыларының мәтінді оқу және түсіну сапасын зерттеуге арналған. Халықаралық жоба бесжылдық мерзіммен өткізіледі (2001, 2006, 2011, 2016, 2021) 2015 жылы Апробациялық зерттеуі, ал 2016 жылы негізгі зерттеуі өткізіледі.

Зерттеу кезінде білім алушылардың білім жетістіктігімен қатар, бағдарламаға қатысатын елдердің ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік беретін факторлар қарастырылады. Бұл жиынтық сұрақтар оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастырудан бастап, отбасында баланың дамуына қажетті жағдай жасауға кешенді баға беріледі.

Тапсырмалар:

1. Функционалдық сауаттылықты дамытудың жалпы бағдары көрсетілген:

А) сабақ жоспарында

В) ҚРның заңнамасында

С) Интернет көздерінде

D) ББ дамытудың мемлекеттік бағдарламасында

Е) білім берудің жалпыға міндетті стандартында

 

2.  PIRLS зерттеуі:

А) математикадан сауаттылығын бағалауға арналған

В) жаратылыстану-математикалық дайындық деңгейін бағалауға арналған

С) оқушылардың еңбек дағдыларын бағалауға арналған

D) мәтінді оқу және түсіну сапасын  бағалауға арналған

Е) тілдік сауаттылығын бағалауға арналған

 

3. TIMSS халықаралық зерттеуінің негізгі мақсаты:

А) елдердегі білім жүйесі мен орта мектеп оқушыларының жаратылыстану-математикалық дайындық деңгейін салыстырмалы бағалау

В) білім алушылардың білім жетістіктігі мен қатар, бағдарламаға қатысатын елдердің ерекшеліктерін анықтау

С) оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастырудан бастап, отбасында баланың дамуына қажетті жағдай жасауға кешенді баға беру

D) сынып оқушыларының мәтінді оқу және түсіну сапасына халықаралық зерттеу жүргізу

Е) оқушыларының математика мен жаратылыстанудан білім сапасын бағалайтын бес жылдық мерзіммен өткізілетін зерттеу

 

 4. PISA оқушылардың білім жетістіктерін мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырады:

А) математикалық, жаратылыстану, оқу сауаттылықтары

 В) жаратылыстану-математикалық, физикалық сауаттылық

С) оқу сауаттылығы, әдеби, жазу сауаттылығы

 D) қазақ тілі сауаттылығы, матеметикалық сауаттылық

Е) тілдік сауаттылық, жаратылыстану сауаттылығы

 

5.Бастауыш сынып оқушылырының білім сапасын негізге ала отырып зерттеу мына жылы өткізілді:

A)2001

B)2018

C)2020

D)2021

E)2022

• 1-D, 2-C, 3-E 4-А 5-C

• 1-D, 2-A, 3-C 4-Е 5-A

• 1-A, 2-B, 3-D 4-В 5-E

• 1-D, 2-D, 3-А 4-А 5- D

• 1-E, 2-A, 3-C 4-D 5-D

Педагогиканың ғылым ретіндегі зерттеу пәні – адам, яғни жеке тұлға, оның дамуы, қалыптасуы, әлеуметтенуі, білім алуы, тәрбиесі. Адамды, яғни жеке тұлғаны зерттеуде ғылыми танымның, білімнің, ғылыми-зерттеу әдістерінің алатын орны ерекше.

Ғылым және оқу пәні бір-бірімен өте тығыз байланысты. Ғылым өз пәні жайындағы білімді жинақтайды. Оның міндеті – пәнін толық және терең тану, ал басты қызметі – зерттеу.

Ғылым үнемі жаңа фактлермен толықтырылып отырған жағдайда ғана дами алады. Ал оның жинақталуы мен интерпретациясы үшін ғылыми негізделген зерттеу әдістері қажет болады. Зерттеу әдістері ғылымтануда әдіснама деп аталатын теориялық принциптердің жиынтығына тәуелді болып келеді.

Тапсырмалар:

1.Педагогиканың ғылым ретіндегі зерттеу пәні:

A) жеке тұлғаны зерттеу

B) даму үдерісін жетілдіру

C) зерттеу әдістерін құру

D) адам, яғни жеке тұлға

E) ұйымдастыру мәселесі

 

2.Ғылымның басты қызметі:

A) оқу

B) зерттеу

C) тәрбиелеу

D) жаңалық ашу

E) іс-әрекет

 

3.Ғылымтануда зерттеу әдістері тәуелді болып келетін теориялық принциптердің жиынтығы:

A) әдістеме

B) оқулық

C) әдіснама

D) таным

E) әдебиет

• 1-D, 2-C, 3-E

• 1-D, 2- B, 3-C

• 1-A, 2-B, 3-D

• 1-E, 2-D, 3-A

• 1-C, 2-E, 3-B

Критериалды бағалау – оқушының оқу нәтижелерін білім беру мақсаттары мен мазмұнына сәйкес келетін, білім беру үдерісіне қатысушылардың (оқушы, мектеп әкімшілігі, ата-аналар, заңды тұлғалар және т.б.) барлығына алдын ала таныс, ұжым талқысынан өткен, нақты анықталған өлшемдер арқылы оқушының оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген үдеріс.

КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУДЫҢ ПРИНЦИПТЕРІ

1. Оқыту мен бағалаудың өзара байланысы. Бағалау оқытудың ажырамас бір бөлігі болып табылады, ол оқу бағдарламасындағы мақсаттармен, күтілетін нәтижелермен тікелей байланысты.

2. Шынайылық, анықтық және валидтілік. Бағалау дәл және сенімді ақпаратты ұсынады. Қолданылатын критерийлердің, құралдардың оқу мақсаттарына жетуге, күтілетін нәтижелерді бағалайтынына сенімділігі болады.

3. Ашықтық және қолжетімділік. Бағалау түсінікті, айқын ақпараттарды ұсынады, сондай-ақ, барлық оқу үдерісіне қатысушылардың қызығушылығын, жауапкершілігін арттырады.

4. Үздіксіздік. Бағалау білім алушылардың оқу жетістігінің ілгерілеуін дер кезінде және жүйелі қадағалап отыруға мүмкіндік беретін үздіксіз үдеріс болып табылады.

5. Дамыту бағыты. Бағалау нәтижелері білім алушылардың, мұғалімдердің, мектептің, білім беру саласының даму бағытын анықтайды және ынталандырады.

 

Тапсырмалар:

1. Критериалды бағалау дегеніміз:

A) оқушыны білімін дәстүрлі түрде бағалау үдерісі

B) оқушыны оқу стандарттарына сай бағалау бағалау

C) оқушының оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген үдеріс

D) мектеп оқушыларының  білімін сандық бағалау үдерісі

E) мектеп оқушыларының  білімін сапалық бағалау үдерісі

 

2. Критериалды бағалаудың принциптеріне жатпайды:

A) оқыту бағыты

B) қолжетімділік

C) ашықтық

D) үздіксіздік

E) дамыту бағыты

 

3. Бағалау нәтижелері білім алушылардың, мұғалімдердің, мектептің, білім беру саласының даму бағытын анықтауды және ынталандыруды қарастыратын білім беру саласының даму бағытын анықтайтын принцип:

A) оқыту бағыты

B) даму бағыты

C) үздіксіздік

D) валидтілік

E) шынайлық

 

4. Бағалаудың дәл және сенімді ақпаратын ұсынатын принцип түрі:

A) оқыту мен бағалаудың өзара байланысы

B) ашықтық және қолжетімділік

C) шынайылық, анықтық және валидтілік

D) үздіксіздік және жүйелілік

E) дамытуға бағытылық

 

5. Бағалау түсінікті, айқын ақпараттарды ұсынады, сондай-ақ, барлық оқу үдерісіне қатысушылардың қызығушылығын, жауапкершілігін арттыруды көздейтін принцип:

A) оқыту мен бағалаудың өзара байланысы

B) ашықтық және қолжетімділік

C) шынайылық, анықтық және валидтілік

D) үздіксіздік және жүйелілік

E) дамытуға бағытылық

• 1-E, 2-D, 3-A, 4-В, 5-В

• 1-C, 2-A, 3-B, 4-C, 5- B

• 1-D, 2-C, 3-E, 4-В, 5-А

• 1-B, 2-A, 3-C, 4-А, 5-В

• 1-A, 2-B, 3-D, 4-А, 5-В

PISA 15 жастағы білім алушылардың оқу жетістігін бағалайды. Нақты осы жастағы білім алушыларды іріктеудің себебі әлемнің көптеген елдерінде бұл жастағы балалардың мектепте міндетті білім алуы аяқталғандығымен түсіндіріледі. Осы жаста өздерінің мамандықтарын таңдау мен болашақ білім алу траекториясын анықтай алады.

PISA зерттеуі үшжылдық кезеңмен 2000 жылдан бері өткізіліп келеді. Әр кезеңде үш бағыттың біреуі анағұрлым егжей-тегжейлі талдау жасау үшін негізгі болып анықталады. Негізгі бағыт бойынша тестілік тапсырмалар барлық тапсырмалардың тең жартысын құрауы мүмкін. Назарды кезеңдік ауысымы әр тоғыз жыл сайын бағыттың біреуіне жан-жақты талдау жасап, өзгерістердің 6 үдерісін анықтауға мүмкіндік береді. 2000, 2009, 2018 жылдары оқу сауаттылығын, 2003, 2012 жылдары математикалық сауаттылықты, 2006, 2015 жылдары жаратылыстану сауаттылығын зерттеудің негізгі бағыты болып анықталды.

Тапсырмалар:

1. PISA мына жастағы білім алушылардың оқу жетістігін бағалайды:

A)  18

B) 17

C)16

D) 15

E) 14

 

2. PISA зерттеуі  2000 жылдан бері ... кезеңмен өткізіліп келеді:

A) 7

B) 6

C) 5

D) 4

E) 3

 

3. PISA-ның нақты осы жастағы білім алушыларды іріктеуінің себебі:

A) өтпелі кезең орын алып отырғандықтан, қиын кезең деп саналады

B) білімдері толысып, көзқарастыры қалыптасқандықтан

C) орта буынды аяқтап, өз болашағын таңдау мүмкіндігі

D) болашақ мамандықтарын таңдап, білім алу траекториясын анықтайды

E) міндетті білім алуы аяқталмағандығымен түсіндіріледі

 

4. PISA-ның нақты осы жастағы білім алушыларды іріктеуінің себебі:

A) өтпелі кезең орын алып отырғандықтан

B) білімдері толысып, көзқарастыры қалыптасқандықтан

C) орта буынды аяқтап, өз болашағын таңдау мүмкіндігі

D) міндетті білім алуы аяқталғандығымен түсіндіріледі

E) міндетті білім алуы аяқталмағандығымен түсіндіріледі

 

5.Жаратылыстану сауаттылық зерттеудің негізгі бағыты болып анықталған жылдар:

A) 2006, 2016

B) 2006, 2015

C) 2006, 2014

D) 2006, 2013

E) 2006, 2012

• 1-E, 2-D, 3-A, 4-А, 5-В

• 1-D, 2-E, 3-D, 4-D, 5 -B

• 1-D, 2-C, 3-E, 4-А, 5-В

• 1-B, 2-A, 3-C, 4-С, 5-А

• 1-A, 2-B, 3-D, 4-А, 5-В

PIRLS түрлі елдердегі бастауыш сынып оқушыларының мәтінді оқу және түсіну деңгейі мен сапасын салыстыруға, сонымен қатар ұлттық білім беру жүйелеріндегі айырмашылықтарды анықтауға мүмкіндік береді.

Зерттеу бес жылда бір рет өткізіледі, осы уақытқа дейін үш рет өткізілді: 2001, 2006 және 2011 жылдары.

  Бұл зерттеуде төртінші сыныпты аяқтап жатқан оқушылардың білімі тексеріледі, өйткені осы төртінші оқу жылы балалар дамуының негізгі кезеңі болып есептеледі – осы жаста оқушылардың оқу дағдысы олардың ары қарай білім алуының маңызды құралына айналуы тиіс.

Зерттеу барысы.

  Балаларға екі түрлі мәтіні бар дәптер беріледі: 1 әдеби мәтін (әдеттегідей, бұл ертегі немесе қызықты оқиға) және 1 ақпараттық (ғылыми) мәтін (көбінде, жануарлар туралы). Әр мәтін бойынша 11-14 сұрақ, тапсырмалар ұсынылады.

  Балалар көпшілігінде мәтіннің негізгі идеясын жақсы таба алады, бірақ мәтінге өз көзқарасын немесе баға беруде қиналады. Яғни, оқушылар мәтінді сыни тұрғыдан оқи алмайды, мазмұнын талдай алмайды.

 

Тапсырмалар:

1. Түрлі елдердегі бастауыш сынып оқушыларының мәтінді оқу және түсіну деңгейі мен сапасын салыстыруға, ұлттық білім беру жүйелеріндегі айырмашылықтарды анықтауға мүмкіндік беретін зерттеу:

A)TIMSS

B) SAM

C) PIRLS

D) ECERS

E) SACERS

 

2. PIRLS халықаралық зерттеуі ... бір рет өткізіледі:

A) 6

B) 5

C) 4

D) 3

E) 2

 

3. Оқушылар мәтінді талдауда мынадан қиналады:

A) мәтінге тақырып таңдауда

B) мәтіннің идеясын анықтауда

C) мәтінге көзқарас білдіруде

D) мәтіннің қорытындысын жасауда

E) мәтіннің идеясын жасауда

 

4. Оқушыға әр мәтін бойынша ... -... сұрақ, тапсырмалар ұсынылады:

A) 16-18

B) 13-15

C) 12-13

D) 11-14

E) 10-13

 

5. Талдауға берілетін мәтін түрлері:

A) көркем және ақпараттық

B) көркем және әдеби

C) әдеби және ақпараттық

D) әдеби және ғылыми

E) ақпарттықжәнеғылыми

• 1-B, 2-A, 3-D, 4-А, 5-В

• 1-C, 2-В, 3-C, 4-D, 5-C

• 1-E, 2-D, 3-С, 4-А, 5-С

• 1-E, 2-C, 3-А, 4-А, 5-В

• 1-D, 2-C, 3-А, 4-А, 5-В