СОЦИАЛИЗМНІҢ ШВЕДТІК ҮЛГІСІ

1960 жылдардың соңында Швецияда пайда болған социализмнің «шведтік үлгісі» ұғымының мәні:

• әлеуметтік мемлекет пен капиталистік экономиканың үйлесімі

• капитализмнің толық үстемдік етуі

• жұмыссыздықпен күресті мемлекеттің басты бағдарламасына айналдыру

• жекеменшіктен толық бас тартып, мемлекеттік меншікті енгізу

1960 жылдардың соңында Швецияда пайда болған социализмнің «шведтік үлгісі» ұғымының мәні:

• әлеуметтік мемлекет пен капиталистік экономиканың үйлесімі

• капитализмнің толық үстемдік етуі

• жұмыссыздықпен күресті мемлекеттің басты бағдарламасына айналдыру

• жекеменшіктен толық бас тартып, мемлекеттік меншікті енгізу

Экономиканы жүргізудің шведтік тәсілінің басым екі мақсаты:

• Барлық меншік түрлерін мемлекеттік меншікке айналдыру

• Банкротқа ұшыраған банктерді дотациялау

• Жұмыспен толық қамту

• Ортақ меншікке басымдық беру

• Кірістерді теңестіру

Швецияда 1932 жылдан бастап қазіргі уақыт аралығында (1976-1982 жж және 1991-1994 жж қоспағанда) билік басында болған партия:

• Швеция социал-демократиялық партиясы (ШСДЖП)

• Швеция коммунистік партиясы (ШКП)

• Швеция христиан-демократиялық партиясы (ШХДП)

• Швеция ұлттық-демократиялық жұмысшы партиясы (ШҰДЖП)

Швецияда онжылдықтар бойына тағыз ынтымақтастықты, елдегі реформалық жұмысшылар қозғалысын күшейткен бірлестік:

• ШСДЖП мен Швецияның социал-демократиялық партиясы (ШСДП)

• ШСДЖП мен Швеция кәсіподақтарының орталық бірлестігі (ШКОБ)

• ШСДЖП мен Швеция ұлттық-буржуазяилық демократиялық партиясы (ШҰБДП)

• ШСДЖП мен Швеция кәсіподақтар одағы партиясы (ШКОП)

Швецияға тән ерекше фактор (лар):

• Өзгермейтін сыртқы саяси бейтараптығы

• Екі дүниежүзілік соғысқа қатыспауы

• Социал-демократиялық жұмысшылар партиясының ұзақ уақыт билікте болуы

• БҰҰ құрушы мемлекеттердің бірі

Экономикадағы «шведтік үлгінің» мәні (дері):

• Жеке меншікті жою арқылы тап күресін болдырмау

• Мемлекет фирмалардың өндірістік қызметіне араласпайды

• Салықтың тек ауқатты адамдарға ғана салынуы

• Жекеменшік сектор өндірісін барынша арттыру

• Пайданың бір бөлігін салық жүйесі арқылы қайта бөлу