คัมภีร์ธาตุวิวรณ์ กล่าวถึง ธาตุ 4 พิการ ลักษณะอาการใดต่อไปนี้ที่เกิดจาก วาโยธาตุพิการ

• ให้พรุนเปื่อย เป็นหิดเป็นฝี บางทีเป็นเม็ดคันทั่วตัว มีน้ำ เหลืองไหลปรี่กลิ่นเหม็น เปรียบดังงูปูติมุขขบตลอด มีพิษซ่านทั่วกาย
• ให้รุ่มร้อนเป็นกำลัง ผิวหนังหม่นไหม้ด้านดำ มีพิษดังงูอัคคีมุขขบตอด ดังไฟรนทั่วกาย
• มีพิษเปื่อยพัง ให้ขาดเป็นชิ้น ๆ ดังมีดเชือด เปรียบดังงู สัตถมุขขบตอด ให้เปื่อยเน่าทั่วร่างกาย
• กระทำให้กายแข็งกระด้าง ตึงชา เนื้อหนังเหี่ยวแห้ง แข็งดังท่อนไม้เปรียบดังงูอสรพิษกฎมุขขบตอด

ในฤดู 3 ให้ธาตุพิการ ในคิมหันตฤดู เตโชธาตุพิการ มีสมุฏฐานอะไรเป็นต้นไข้

• กำเดา
• โลหิต
• เสมหัง
• ปิตตะ

ในฤดู 4 ให้ธาตุพิการ กระทำให้ “อยากอาหารบ่อย กินมิทันอิ่ม ให้อาเจียน ขัดอก แสบไส้ จุกเสียด เวียนหน้าเป็นลมในครรภ์ ให้ปวดมวนท้อง มือเท้าสั่นเมื่อยตัว หายใจดุจหืด ระส่ำ ระสาย และเกิดลมร้าย 6 จำพวก เกิดจากสมุฏฐานธาตุใด พิกัดใดพิการ

• เตโชธาตุ พิกัด สันตัปปัคคี
• วาโยธาตุ พิกัด กุจฉิสยาวาตา
• ปถวีธาตุ พิกัด หทยัง
• อาโปธาตุ พิกัด โลหิตตัง

ในวสันตฤดู (เดือน 8,9,10) เป็นเมื่อวาโยกำเริบ มีเหตุเกิดเพราะอะไร

• การนอนหลับ
• การกินอาหาร
• การมีโทสะ
• การอดข้าว – น้ำ

ในฤดู 4 ให้ธาตุพิการ ลักษณะอาการ “ให้ผอมเหลือง หายใจสั้น ให้ท้องลั่นโครก แดกขึ้นแดกลง หาวเรอ วิงเวียนหน้าตา กินอาหารไม่รู้รส หูหนัก ปากเหม็น ปากหวาน เกิดกาฬเลือดออกมาทางปากทางหู” เกิดจากธาตุใดพิการ

• ปถวีธาตุ
• วาโยธาตุ
• อาโปธาตุ
• เตโชธาตุ

ในฤดู 4 ให้ธาตุพิการ ในวสันต เหมันตฤดู (เดือน 11,12,1) สองระดูระคนกัน อาโปธาตุกำเริบด้วยเหตุกินอาหารผิดสำ แดง มักมีลักษณะ อาการเกิดขึ้นอย่างไร

• นอนไม่หลับ กระหายน้ำ ให้รุ่มร้อน เสียดสองข้าง มักขึ้งโกรธ ให้เจ็บคอ ปากหวานเจ็บอกท้องลั่นปั่นป่วน
• ขึ้งโกรธดุจเป็นบ้า ขบตามข้อกระดูก มือเท้าบวมให้ลงโลหิต ให้ไอ ผอมเหลือง ขัดทรวง ลงท้องปวดมวน กินไม่ได้ นอนไม่หลับ
• ผอมเหลืองบ หายใจสั้น ท้องลั่นโครก แดกขึ้นแดกลง หาวเรอ วิงเวียนหน้าตา กินอาหารไม่รู้รส หูหนัก ปากเหม็นปากหวาน เกิดกาฬเลือดออกมาทางปากทางหู
• ไม่มีข้อใดถูก

ในฤดู 6 ให้ธาตุพิการ ให้คิมหันตฤดู เกิดเพื่อกำเดาและดีทำให้มีลักษณะอาการอย่างไร

• ปวดมวนในกาย ปวดศีรษะ นอนไม่หลับ กินอาหารไม่รู้รส ระส่ำระสาย คลั่งไคล้ลืมตัว
• แสบอก เมื่อยมือ เมื่อยเท้า เสียดแทง นอนไม่หลับ มวนท้อง อาเจียน สะอึก
• หน้าอกหายใจขัด คันตัว
• ร้อนในทรวงอก ร้อนในไส้ในกาย ให้เจ็บฟก เจ็บกระดูกสันหลัง และเจ็บคอ

ธาตุ 4 วิปลาส ลักษณะอาการดังต่อไปนี้เกิดจากกองธาตุใด “เกิดเหา และเล็นมาก ไข้ครุ่นอยู่เป็นประมาณ ท้องลั่น และพลุกพล่านให้ท้องขึ้นและเจ็บท้อง ตกเลือดเหม็นเน่า เสียดแทงในท้อง ขัดสะโพกอาการเหมือนเป็นกระษัย ให้เจ็บในอก ให้เนื้อช้ำ ฟก เล็บมือเล็บเท้าเขียว”

• ปถวีธาตุ
• วาโยธาตุ
• อาโปธาตุ
• เตโชธาตุ

ธาตุ 4 วิปลาส ลักษณะอาการต่อไปนี้เกิดจากกองธาตุใด “ร้อนปลายมือปลายเท้าดุจปลาดุกยอกให้ร้อนในท้อง ในไส้ บวมหน้า บวมหลัง และท้องเป็นเม็ดแสบร้อนดังหัวผดทั่วตัว และหลบกลับเข้าใน ให้เจ็บหลัง ตกมูกเลือดเป็นหนอง

• ปถวีธาตุ
• วาโยธาตุ
• อาโปธาตุ
• เตโชธาตุ

ธาตุ 4 วิปลาส ลักษณะอาการต่อไปนี้เกิดจากกองธาตุใด “เป็นตะคริว เมื่อยมือ เมื่อยเท้า หูอื้อตึง หนักเอว หนักสันหลัง รากลมเปล่า เจ็บอก ขัดหัวเข่า หายใจขัดอก เป็นหวัดหอบหืด ตาพราย วิงเวียนหน้าตา”

• วาโยธาตุ
• อาโปธาตุ
• เตโชธาตุ
• ปถวีธาตุ