Қазақ тілі 7-сынып. Үндестік заңы

Сөз бен сөз, сөз бен қосымша арасындағы дыбыстардың бір-біріне ықпал етіп үндесуі не деп аталады?

• Дыбыс үндестігі

• Үндестік заңы

• Ықпал

• Ерін үндестігі

Үндестік заңын қалай бөліп қарастырамыз?

• 1) Ерін үндестігі; 2) тоғыспалы ықпал.

• Барлық жауап дұрыс

• 1) буын үндестігі; 2) дыбыс үндестігі.

• 1) Ілгерінді ықпал 2) кейінді ықпал.

Сөз әуенінің (сөздің соңғы буынының) жуан, жіңішке болуына қарай қосымшалардың не бірыңғай жуан, не жіңішке түрде жалғануын не деп атайды?

• Тоғыспалы ықпал

• Кейінді ықпал

• Буын үндестігі

• Ерін үндестігі

Дс-тар-ымыз-дың, ауыл-дар-ға, т.б.

Мысалдарда сөздерге қосымшалар қалай жалғанған?

• Жуан әуезді сөздерге қосымшалардың жалғануы

• Жіңішке әуезді сөздерге қосымшалардың жалғануы:

• Барлық жауап дұрыс

• Жуан әуезді сөздерге жіңіщке қосымшалардың жалғануы

Кісі-лер-іміз-дің, еңбек-ші-лер-ді, т.б

Мысалдарда сөздерге қосымшалар қалай жалғанған?

• Жуан әуезді сөздерге қосымшалардың жалғануы

• Жіңішке әуезді сөздерге қосымшалардың жалғануы:

• Барлық жауап дұрыс

• Жіңішке әуезді сөздерге жуан қосымшалардың жалғануы

Орын, өрік, құлын, күлкі сияқты сөздердің бірінші буынындағы еріндік дауыстылардың (о, ө, ұ, ү) әсерінен екінші буындағы (ы, і) дыбыстары еріндік болып (ұ, ү) айтылуы қандай үндестікке жатады?

• Барлық жауап дұрыс

• Буын үндестігі

• Дыбыс үндестігі

• Ерін үндестігі

-мен, -бен, -пен көмектес септік жалғауы: апам-мен, қыз-бен, жас-пен, т.б.

Қандай қосымша екенін табыңыз:

• Ерін үндестігіне жататын қосымша

• Барлық жауап дұрыс

• Буын үндестігіне бағынатын қосымша

• Буын үндестігене бағынбайтын қосымша

Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаларды табыңыз:

• -ған, -ген, -қан, -кен, -ар, -ер, -р,-атын, -етін, -йтын, -йтін, -мақ, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пек.

• -мен, -бен, -пен, -қор, -паз, -қой, -нікі (-дікі, -тікі), -тай, -тал, -еке, -кер, -гер,-хана, -күнем,-ов, -ев, -ева, -ова, -ин, -ист, -изм

• Барлық жауап дұрыс

• мен, бен, пен, және, да, де, та, те, бірақ, үшін,туралы, дейін, шейін, сондықтан, не, немесе, егер, алайда,

  сайын, гөрі, соң, кейде, -ақ, ғой, ма, ме, т.б.

Буын үндестігінде бірнеше түбірден біріккен сөздерде, өзге тілден енген

қандай сөздерде аралас буындар кездесуі мүмкін?

• Тарихи сөз

• Қос сөздер

• Диалект сөздер

• Кірме сөздер

Түбір мен қосымшаның жігіндегі және сөз аралығындағы дауысты және дауыссыз дыбыстардың көршілес дауыссыз дыбыстарға ілгерінді-кейінді ықпал етуін не деп атайды?

• Ілгерінді ықпал

• Ерін үндестігі

• дыбыс үндестігі (ассимиляция)

• Буын үндестігі