อยุธยามีความเจริญรุ่งเรืองทางการค้า ผู้นำอยุธยาได้ขยายอำนาจเข้าครอบครองเมืองท่าแถบชายฝั่งทะเลอันดามันของอาณาจักรนี้เพื่อผลประโยชน์ทางการค้า

• สุโขทัย

• ล้านนา

• มอญ

• พม่า

อยุธยาและอาณาจักรนี้มีการดำเนินนโยบายการสร้างไมตรี การเผชิญหน้าทางทหาร และนโยบายการสร้างความสัมพันธ์ทางเครือญาติ แต่ท้ายที่สุดในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงผนวกอาณาจักรเป็นประเทศราช

• สุโขทัย

• ล้านนา

• มอญ

• พม่า

อยุธยาควบคุมอาณาจักรนี้ทางเมืองนครศรีธรรมราช นอกจากจะได้ผลประโยชน์ทางเครื่องราชบรรณาการแล้วยังได้ผลประโยชน์ทางการค้าขายอีกด้วย

• ล้านช้าง

• เขมร

• ญวณ

• มลายู

สัญลักษณ์ถึงสัมพันธไมตรีอันดีของสมเด็จพระมหาจักรพรรดิแห่งอยุธยากับพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชแห่งอาณาจักรนี้มีความสนิทแนบแน่น คือ พระธาตุศรีสองรัก

• ล้านช้าง

• เขมร

• ญวณ

• มลายู

ความสัมพันธ์ส่วนใหญ่เกิดในสมัยอยุธยาตอนปลายโดยลักษณะความสัมพันธ์จะเป็นการเผชิญหน้าทางทหาร เพื่อแย่งชิงความเป็นใหญ่เหนือเขมร

• ล้านช้าง

• เขมร

• ญวณ

• มลายู

สมัยสมเด็จพระเอกาทศรถก็มีการแลกเปลี่ยน พระราชสาส์นแสดงไมตรีกับโชกุน อิเอยาสุ ซึ่งทางโชกุนได้แต่งทูตพร้อมเครื่องราชบรรณาการมาถวาย และอนุญาตให้เรือสำเภาไทยมาค้าขายที่ประเทศนี้โดยเสรี

• จีน

• ญี่ปุ่น

• โปรตุเกส

• สเปน

ชาวยุโรปชาติแรกที่เข้ามาติดต่อกับอยุธยาและตั้งหมู่บ้านชาวตะวันตกแห่งแรกในอยุธยา

• จีน

• ญี่ปุ่น

• โปรตุเกส

• สเปน

สัมพันธภาพระหว่างอยุธยากับประเทศนี้ไม่ได้ราบรื่นและขาดความต่อเนื่อง  เนื่องจากเข้ามาสนับสนุนให้เขมรซึ่งเป็นประเทศราชของอยุธยาตั้งตนเป็นอิสระจากอยุธยา

• จีน

• ญี่ปุ่น

• โปรตุเกส

• สเปน

จุดมุ่งหมายสำคัญของประเทศนี้ คือต้องการซื้อสินค้าจากจีนและหาช่องทางเข้าไปค้าขายในประเทศจีน โดยอาศัยเรือสำเภาของอยุธยา

• ฮอลันดา

• อังกฤษ

• ฝรั่งเศส

สมเด็จพระนารายณ์มหาราชส่งคณะราชฑูตไปยังประเทศนี้ในสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่  14 โดยมีพระวิสุทธสุนทร     ( โกษาปาน )  เป็นราชทูต

• ฮอลันดา

• อังกฤษ

• ฝรั่งเศส