LTTCTT CHG1 ĐẠI CƯƠNG TÀI CHÍNH-TIỀN TỆ

Cho các khoản sau đây:

(1) Tiền mặt

(2) Cổ/Trái phiếu

(3) Tiền gửi tiết kiệm

(4) Ngôi nhà cấp bốn

Sắp xếp trình tự theo mức độ thanh khoản giảm dần:

• 1324

• 1432

• 4312

• 2143

Mức cung tiền tệ thực hiện chức năng làm phương tiện trao đổi tốt nhất:

• L0

• M1

• M2

• M3

Mệnh đề không đúng:

• Lạm phát làm giảm giá trị của tiền tệ

• Lạm phát là tình trạng giá cả tăng lên

• Nguyên nhân của lạm phát là do giá cả tăng lên

• Giá trị của tiền là lượng hàng hóa tiền có thể mua được

Mệnh đề không đúng khi nói về đặc điểm của chế độ bản vị vàng:

• Nhà nước không hạn chế việc đúc tiền vàng

• Tiền giấy được tự do chuyển đổi ra vàng với số lượng không hạn chế

• Tiền giấy và tiền vàng cùng được lưu thông không hạn chế

• Tiền giấy chỉ được đổi ra một lượng vàng nhất định và bị nhà nước hạn chế

Answer explanation

Chế độ bản vị vàng:

 Cơ sở đảm bảo giá trị: Vàng

 Cách định giá: 1 đơn vị tiền giấy = một trọng lượng vàng nhất định (quy định trong luật).

 Căn cứ phát hành tiền: dựa theo lượng vàng nắm giữ. Có bao nhiêu vàng thì in bấy nhiêu tiền theo tỉ lệ đã quy định.

 Nhà nước không hạn chế việc đúc tiền vàng, lưu thông song hành cả tiền vàng và tiền giấy (với chế độ bản vị tiền vàng) hoặc rút vàng ra khỏi lưu thông đưa vào cất trữ (bản vị vàng thỏi).

 Tiền giấy được phép tự do chuyển đổi ra vàng theo tỉ lệ đã quy định.

Mệnh đề không đúng khi nói về chế độ bản vị vàng:

• Chế độ tỷ giá cố định và xác định dựa trên cơ sở ngang giá vàng

• Thương mại giữa các nước được khuyến khích

• NHTW hoàn toàn có thể ấn định được lượng vàng cung ứng

Answer explanation

(1) Thời kì bản vị vàng, khi tất cả các nước đều áp dụng chế độ tiền tệ này, giá trị mỗi đồng tiền được ghim chặt vào một lượng vàng tiêu chuẩn, nên gián tiếp các đồng tiền cũng được áp giá cố định theo nhau (chế độ tỉ giá cố định).

(2) Giả sử tỉ giá trao đổi giữa các quốc gia biến động liên tục như ngày nay, một DN xuất khẩu lô hàng ra nước ngoài, sau khi nhận tiền hàng bằng ngoại tệ từ đối tác, tiến hành quy đổi về nội tệ để phục vụ cho sản xuất trong nước. Tại thời điểm đó, nội tệ bất ngờ tăng giá so với ngoại tệ khiến số nội tệ đổi được ít đi, gây lỗ cho DN. Hay trường hợp khác, một DN nhập khẩu phải trả tiền hàng cho nhà cung cấp ở nước ngoài một số tiền bằng ngoại tệ. Nhưng tại thời điểm thanh toán giá ngoại tệ tăng, đòi hỏi DN phải bỏ ra nhiều đồng nội tệ hơn trước để mua được một ngoại tệ, từ đó làm tăng chi phí và gây thiệt hại cho DN. Khi vấp phải các tình huống trên, do tỉ giá biến động, các DN sẽ cảm thấy e ngại môi trường quốc tế và hạn chế hoạt động trên thị trường này, từ đó thu hẹp thương mại xuyên quốc gia. Đây là nhược điểm của chế độ tỉ giá linh hoạt so với chế độ cố định của thời kì bản vị vàng.

(3) Trong chế độ bản vị vàng, vì giá trị quy đổi giữa tiền và vàng là cố định, lại được tự do chuyển đổi, nên lượng tiền NHTW in ra hoàn toàn được quyết định bởi lượng vàng mà nó đang nắm giữ. Vàng khai thác, nhập khẩu được nhiều thì in nhiều tiền, ngược lại vàng ít thì tiền cũng ít nên ở đây NHTW không thể tự quyết theo ý kiến chủ quan của họ.

Chức năng của tiền tệ được các nhà kinh tế học hiện đại cho rằng quan trọng nhất:

• Phương tiện trao đổi

• Phương tiện đo lường

• Phương tiện lưu trữ

• Phương tiện thanh toán quốc tế

Answer explanation

Trong định nghĩa về tiền, người ta chỉ nhắc tới chức năng phương tiện thanh toán/trao đổi mà không nói tới hai chức năng còn lại. Sở dĩ vậy bởi hai chức năng kia là phái sinh từ chức năng thứ nhất mà ra. Về mặt lịch sử, tiền tệ ra đời sơ khởi là để đáp ứng nhu cầu trao đổi hàng hoá của dân cư một vùng, khi lượng hàng cũng như nhu cầu của người dân đã lên rất cao. Thay vì người ta mang đồ nhà mình đi đổi cho người khác một cách cồng kềnh mà chưa chắc đã khớp ý nhau thì việc thừa nhận một vật trung gian thanh toán chung để tiến hành mua bán sẽ gọn nhẹ và thuận tiện hơn – chức năng phương tiện trao đổi. Rồi từ đó thay vì việc niêm yết giá bằng tỉ lệ hàng đổi hàng (1 con gà bằng 2 đấu gạo), người ta sẽ quy định một đấu gạo là 5 đồng tiền, một con gà là 10 đồng tiền,… tiền được thay cho hàng để làm đơn vị yết giá do tiền là vật ngang giá chung, nhờ đó những người không có gà vẫn mua được gạo vì họ có tiền từ việc bán vải nhà mình dệt được chẳng hạn – phương tiện yết giá. Đồng thời, tiền dù không có giá trị sử dụng, nhưng nó được xã hội chấp nhận, trong trao đổi có giá trị ngang với các tài sản khác, do đó bên cạnh việc cất trữ các tài sản thực, mọi người cũng nắm giữ tiền để tiết kiệm – chuyển sức mua từ hiện tại tới tương lai. Nhìn chung chức năng trung gian thanh toán khiến tiền có tính thanh khoản cao nhất trong các loại tài sản (đặc trưng riêng biệt) nên đây là chức năng quan trọng nhất của nó.

Việc chuyển từ loại tiền tệ có giá trị thực (commodities money) sang tiền pháp định (flat money) được xem là bước phát triển trong lịch sử tiền tệ vì:

• Tiết kiệm chi phí lưu thông tiền tệ

• Tiết kiệm được khối lượng vàng đáp ứng cho các mục đích sử dụng khác

• Tăng cường khả năng kiểm soát của các cơ quan chức năng của nhà nước đối với các hoạt động kinh tế

• Chỉ có vậy mới đáp ứng nhu cầu sản xuất và trao đổi hàng hóa trong nền kinh tế

Answer explanation

Việc lưu thông tiền kim loại như vàng/bạc không chỉ cồng kềnh, khó vận chuyển, mà chi phí cân đong, kiểm đếm cũng rất phức tạp, đòi hỏi trang thiết bị chuyên dụng. Đặc biệt với một khối lượng tiền lớn thì việc cất trữ, bảo quản cũng yêu cầu phải có không gian rộng, chi phí bảo vệ đáng kể. Trong quá trình lưu thông, các đồng tiền còn bị bào mòn, giảm giá trị. Bên cạnh đó còn tồn tại những trở ngại vô hình phát sinh do việc vàng bạc là hữu hạn, sản xuất thì ngày càng phát triển, nếu nhà nước cứ duy trì chế độ tiền kim loại, thì đến một lúc nào đó sẽ không đủ tiền cho lưu thông và gây cản trở nền kinh tế. Chính vì vậy, việc chuyển từ sử dụng tiền vàng sang tiền giấy là một bước phát triển quan trọng trong lịch sử tiền tệ, góp phần đáng kể vào tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Giá cả trong nền kinh tế trao đổi bằng hiện vật được tính dựa trên cơ sở:

• Cung cầu hàng hóa

• Cung cầu hàng hóa+sự điều tiết của Chính phủ

• một cách ngẫu nhiên

• giá cả thị trường quốc tế

Answer explanation

Trong nền kinh tế trao đổi hiện vật, chưa tồn tại một vật ngang giá chung để làm đơn vị hạch toán giá trị tính chi phí, lợi nhuận cho nhà sản xuất. Do đó các tỉ lệ trao đổi đều dựa trên cơ sở cảm tính.

"Giấy bạc ngân hàng" thực chất là:

• Một loại tín tệ

• Tiền được làm bằng giấy

• Tiền được ra đời thông qua hoạt động tín dụng và ghi trên hệ thống tài khoản ngân hàng

• Tiền gửi ban đầu và tiền gửi do các ngân hàng thương mại tạo ra

Answer explanation

Giấy bạc ngân hàng, nếu là trước kia có thể do các ngân hàng tư nhân phát hành, mỗi ngân hàng một loại tiền riêng, thì nay đều thống nhất do một Ngân hàng trung ương độc quyền ấn hành. Tờ tiền đó được người dân trong nước chấp nhận vì nó được đảm bảo bởi uy tín của Nhà nước, uy tín của Ngân hàng trung ương. Mỗi đồng tiền ta cầm trên tay chính là một tờ giấy ghi nợ, với chủ nợ là người nắm giữ tờ tiền đó và con nợ là nhà phát hành-NHTW. Đây là một định chế tài chính khổng lồ, uy tín vì nó đại diện cho Nhà nước, nên người nắm giữ tiền hoàn toàn tin tưởng mà đem nó ra trao đổi mua bán với nhau. Tiền tệ được chấp nhận lưu thông trên cơ sở niềm tin gọi là tín tệ.

Trong các chức năng của tiền tệ, chức năng nào làm cho tiền khác với các loại hàng hóa khác:

• Phương tiện trao đổi

• Phương tiện đo lường

• Phương tiện cất trữ

• Phương tiện thanh toán nợ

Answer explanation

Chức năng đặc trưng nhất của tiền tệ là phương tiện trao đổi. Ngày này người ta có nhiều phương thức thanh toán như trả tiền mặt, thanh toán qua thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ,… nhưng đó chỉ là các khâu trung gian để tiện cho việc mua hàng còn cuối cùng thì khách hàng vẫn phải xuất tiền mặt để trả cho người bán, người thanh toán hộ. Với chức năng cất trữ giá trị, hiện nay có rất nhiều loại tài sản thay thế được cho tiền mặt và thậm chí làm công việc này tốt hơn tiền mặt như vàng, bạc, xe hơi, BĐS,… Về thước đo giá trị, ví dụ như trong các hợp đồng xuất nhập khẩu, do lo ngại tỉ giá biến động (thời chưa có nhiều công cụ phái sinh phòng hộ), người ta thường yết giá hợp đồng bằng vàng do giá vàng ổn định hơn, thay vì là một loại ngoại tệ nào đó vì rất có thể tỉ giá biến động bất thường sẽ làm lợi cho một bên đối tác và gây thiệt hại cho bên kia. Như vậy tiền không phải là thứ duy nhất được cân nhắc khi yết giá. Thứ nữa là phương tiện thanh toán nợ, hiện nay nợ giữa các quốc gia, nợ quốc gia với các tổ chức quốc tế được thanh toán chủ yếu bằng vàng bên cạnh các đồng SDR, USD,…