Ересек топ әлеуметтік дағды

Ересек топ балаларының өсімдіктер әлемі жайлы түсініктері:

• Туған өлкенің кейбір өсімдіктері туралы қарапайым түсініктерді қалыптастыру.

  Ағаштардың, дала гүлдерінің, кейбір көгөністер мен жемістердің, бөлме өсімдіктерінің 2-3 түрін тану және атау, өсімдік бөліктерін тану.

• өсімдіктерді бақылап, себеп-салдарлық байланыстарды ажыратады;

• өсімдіктерге күтім жасау әдістерін біледі;

• Өсімдіктердің жіктелуі туралы түсініктерді кеңейту: жемістер, көгөністер, жидектер (орман, бақша), гүлдер (бөлме, бақша, шабындық), бұталар және ағаштар (бақша, орман).

• табиғаттың маусымдық өзгерістерін атайды;

Ересек топ балаларының жануарлар әлемі жайлы түсініктері:

• Төрт түлік және оның төлдері (мінезіндегі ерекшеліктер, қозғалысы, қоректенуі,

  адамдарға пайдасы), оларға күтім жасаудағы ересектердің еңбегі туралы ұғымдарын кеңейту.

• Қазақстан аумағында мекендейтін жануарлар мен олардың төлдерін ажыратады

  және атайды;

• төрт түліктің пайдасын біледі, оларды күтіп-баптайды;

• Үй жануарлары мен олардың төлдері туралы білімдерін бекіту. Қазақстанды

  мекендейтін жабайы жануарлар жайлы түсініктерін қалыптастыру, табиғат бұрышын мекендеушілерді бақылау дағдыларын қалыптастыру.

• жыл құстары мен қыстайтын құстарды ажыратады, құстардың пайдасын біледі, оларға қамқорлық жасайды;

Ересек топ балаларының жалпы қабылданған мінез-құлық ережелері мен нормаларын меңгеруі:

• Балаларда мінез-құлық мәдениеті мен сыпайы қарым-қатынас негіздерін қалыптастыруды жалғастыру; амандасу, қоштасудың қажеттігі туралы еске салу, ересектердің әңгімесіне араласпау, өз өтінішін сыпайы түрде білдіру, көрсеткен қызметі үшін алғыс айту.

• Ойынға қажетті құрылысты бірлесіп ойдан құрастыруға, алдағы жұмысты бірге жоспарлауға, бір-бірімен келісіп орындауға, дайын құрылыспен ойнауға мүмкіндік беру.

• кезекшінің міндеттерін, топта және балабақша ауласында шамасы келетін

  тапсырмаларды өз бетінше орындайды;

• Қазақстан Республикасының бас қаласы – Астана, республикадағы қалалар мен ауылдардың атаулары, олардың көрікті жерлері, ауыл мен қала өмірінің ерекшеліктері туралы ұғымдарын байыту.

• Нанға ұқыпты қарауға, бидайды өсіруге және өндіруге қатысатын адамдардың еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу.

Ересек топ балаларының төрт түлік жайлы ұғымдары жайлы:

• Жабайы аңдар, олардың сыртқы түрі, қозғалуы, тіршілік ету ортасы, азығы, қысқа бейімделуі туралы ұғымдарын байыту.

• Төрт түлік және оның төлдері (мінезіндегі ерекшеліктер, қозғалысы, қоректенуі,

  адамдарға пайдасы), оларға күтім жасаудағы ересектердің еңбегі туралы ұғымдарын кеңейту.

• Жануарларды әртүрлі белгілері бойынша: құстар, балықтар, жануарлар, аңдар, жәндіктер, мекендеу орны (орман, шалғын, су айдыны, бақша, бақ, алаң); қозғалу тәсілі (жүгіру, ұшу, секіру, жүзу ); табиғи-климаттық аймақтар (ақ аю, итбалық, пингвин, жираф, піл, маймыл) бойынша топтастыру.

• Жануарлардың тірі тіршілік иесі екендігін бақылау және себеп-салдарлық байланыстарды ажырату: жануарлар қозғалады (жүреді, жүгіреді, секіреді, ұшады, қозғалады); қоректенеді (өсімдіктердің жапырақтары, сабағы, бұтақтары, қабығы, шырыны, тұқымдарымен, етпен, жәндіктермен); өседі және көбейеді, қоршаған ортаны көз, мұрын, тіл, құлақ, тері көмегімен сезе білу.

• Тірі және өлі табиғат, табиғат құбылыстары (маусым, өсімдік, адам еңбегі) арасындағы себеп-салдарлық байланыстарды бақылау және түсіну

Ересек топ балаларының табиғат бұрышындағы күтілетін нәтижелері:

• Өсімдіктерге қажеттіліктеріне сәйкес күтім жасау әдістерін білу: оларды суару, түбін қопсыту, жапырақтың шаңын сүрту.

• Өсімдіктердің тірі тіршілік иесі екендігін бақылау және себеп-салдарлық

  байланыстарды ажырату: өсімдік жапырақтары, сабақтарының қозғалуы, гүлдердің күн шыққанда жапырақтарының ашылуы және кешке жабылуы, тамырдың суды сорып, сабағы арқылы су өткізіп, басқа бөліктерін қоректендіруі, өсімдіктердің өсуі үшін ылғалдың, жарықтың, жылу мен тыңайтқыштың қажеттігі олардың жылуды, суықты, күнді немесе бұлтты ауа-райын сезуі, олардың өсуі және көбеюі.

• Бөлме өсімдіктеріне және табиғат бұрышындағы жануарларға күтім жасау, адамның табиғатқа қамқорлық танытуының маңызы туралы білімдерін қалыптастыру.

• Туған өлкенің өсімдіктері (ағаштар, бұталар, гүлдер, шөпті өсімдіктер) туралы

  түсініктерін кеңейту, "орман", "шалғын" және "бақша" ұғымдарымен таныстыру.

• Тірі және өлі табиғат заттары мен құбылыстарына қызығушылықтарын қалыптастыру.

1.Ересек топ балаларының заттық әлем туралы түсініктері:

• Балаларды заттық əлеммен таныстыру жəне онымен əрекет жасау дағдыларын

  қалыптастыру. Жақын маңайдағы заттарды ажыратып, атай білуді жетілдіру. Қоршаған орта заттары, олардың қасиеттері жəне қолданылуы туралы түсініктерін кеңейту.

• Өлі табиғат заттарының қасиеттерін (су, құм, тас) ойын арқылы түсіну (суды құю, төгу, шашу, құмды салу, шашу, жинау, мүсіндеу, тасты жинау, қалау).

  Табиғаттағы ауа-райы құбылыстарын бақылау (жаңбыр, жел, күннің жарқырауы, қар)

• Заттарды және олармен әрекеттерді атау, оларды суреттерден тану.

  Заттық-бағдарлық әрекеттерді (қарау, тигізу, бұрау, ашу, белгілі бір объектіге арналған нақты әрекеттерді (допты домалату, машинаны итеру, қуыршақты жатқызу, пирамиданы жинау және бөлшектеу, бір текшені екіншісіне қою) орындауға баулу.

• Заттардың айырмашылықтары мен атауларын, олардың көлемін, түсін, пішінін қарастыру мен зерттеу дағдыларын қалыптастыру, заттардың сапалары мен қасиеттерін : сипап сезу, дәмін көру, есту арқылы тануды қалыптастыру.

• Заттар, олардың белгілерін нақтылау және бейтаныс заттардың қолданылуын түсіну . Заттардың қандай материалдардан жасалғанын өз бетінше анықтау және талдау, олардың сапалары мен қасиеттерін сипаттау.

  Үй-жайларда, балабақша ауласында, жақын маңдағы шағын ауданда еркін бағдарлай білу.

Ересек топ балалары байланыс және қозғалыс құралдары туралы меңгеруі керек:

• Көліктер, көше, жол туралы бастапқы түсініктерді қалыптастыру. Көлік

  құралдарының кейбір түрлерімен таныстыру.

• Қозғалыс ортасын ескере отырып, көлік құралдарын танып жəне атай білу

  дағдыларын қалыптастыру. Əртүрлі көлік құралдары мен оларды басқаратын адамдар туралы білімдерін жетілдіру. Көлікте жұмыс істейтін адамдарға сыйластық танытуға тəрбиелеу.

• Көлік құралдарының түрлерімен және ауада ұшатын қозғалыс құралдарымен таныстыру. Жаяу жүргіншілерге және жолаушыларға арналған қарапайым ережелермен таныстыру.

• Арнайы көлік құралдарының түрлерін, белгілі бір жұмыс түрін орындау үшін

  олардың жабдықталуын түсіну, ұялы телефон, смартфон, компьютер, ғаламтор, теледидардың қолданылуын білу, оларды қолдануда қауіпсіздікті сақтау.

Ересек топ балаларын еңбекке баулуда    үйретілуі керек:

• Ересектердің еңбегіне қызығушылық тудыру. Кейбір еңбек әрекеттерін білуге және атауға (тәрбиешінің көмекшісі ыдыс жуады, тамақ әкеледі, сүлгілерді ауыстырады) үйрету. Ересектердің еңбегін бақылауға баулу, ересектердің әрекеттерді қалай орындап жатқанына балалардың назарын аудару. Ересектерге көмектесу ниетін қолдау.

• Таныс мамандық иелеріне құрметпен қарау, олардың еңбек нәтижелеріне

  қамқорлық таныту. Балаларды ересектердің еңбегін бақылау негізінде ойын әрекетіне ынталандыру. Мүмкіндіктеріне қарай күтушіге, аула сыпырушыға көмек көрсетуді ұйымдастыру. Өзгенің еңбегінің нәтижесіне құрметпен қарауға тәрбиелеу, көмек көрсету ниеттерін қолдау.

• Балалардың еңбек етуге деген оң көзқарасын тəрбиелеу, берілген тапсырмаға

  жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру: бастаған істі аяғына дейін жеткізе білу, оны жақсы орындау.

• Әртүрлі мамандықтар, балабақша қызметкерлерінің еңбегі туралы түсініктерін кеңейту, еңбектің мазмұны, сипаты және нәтижесінің маңызын, түсіну және бағалау.

  Ата-ана еңбегін түсіну, адамдардың еңбектеріндегі өзара байланыстарды байқау. Еңбек ардагерлерін, қарттарды құрметтеу, үлкенді сыйлау, олардың еңбегін бағалау.

Ересек топ балаларында қалптасуы тиіс Адамгершілік және патриоттық тәрбие

• Балалардың жалпы қабылданған моральдық-адамгершілік нормалар мен

  құндылықтарды меңгеруіне ықпал ету. Дөрекілікке, сараңдыққа теріс көзқарас қалыптастыру; басқа балалармен бірге, келісіп ойнауға, бір-біріне көмектесуге және жетістіктеріне, әдемі ойыншықтарға бірге қуануға баулу.

• Балаларда "дұрыс" немесе "дұрыс емес", "жақсы" немесе "жаман" әрекеттер (қылықтар) туралы қарапайым түсініктерді дамыту, әлеуметтік және эмоционалды зиятты тәрбиелеу: балалардың назарын адамның жеке қасиеттеріне (мейірімді, жанашыр, қамқор, сезімтал және іскер, еңбекқор, ұқыпты) аудару, жақсы және жаман әрекеттерді дұрыс бағалау тәжірибесін қалыптастыру.

• Балаларды адамгершілік құндылықтарға, өз іс-әрекеттері мен басқа адамдардың

  іс-әрекеттерін бағалай білуге, өзінің іс-әрекетіне басқалар пікірін білдірген жағдайда ол пікірді дұрыс қабылдауға, өз ісіне адал болуға, еңбек етуде, шығармашылық әрекеттерде нәтижеге жетуге ұмтылуға, сеніп тапсырған тапсырмаларды жауапкершілікпен орындауға;

• Балаларды адамгершілікке, өзара көмек беруге, ренжіген балаға жанашырлық танытуға жəне ренжіткен баланың əрекеттерінің əділдігіне көз жеткізіп себебін анықтауға, мейірімділікке жəне əділдікке, ересектерге құрмет көрсетуге, кішілерге көмектесуге қалыптастырады

Мектеп жасына дейінгі балаларда Қазақ халқының ұлттық киімдерімен,әшекейлерімен танысу қай топта жүргізіледі.

• Кіші топ

• Орта топ

• Ересек топ

• Мектепалды топ